Καρκίνος παχέος εντέρου & ορθού: Γιατί αυξάνονται τα ποσοστά;

Θετική αποδεικνύεται ότι είναι η έκβαση των προσπαθειών των αρμόδιων φορέων για προώθηση της έγκαιρης ανίχνευσης του καρκίνου του παχέος εντέρου και του ορθού, όπως καταδεικνύουν τα ποσοστά εμφάνισης των νόσων αυτών σε ενήλικες ηλικίας άνω των 50 ετών, τα οποία παρουσιάζουν σταθερή μείωση τα τελευταία χρόνια στην Αμερική. Δυστυχώς, όμως, όλο και περισσότεροι 20άρηδες και 30ρηδες διαγιγνώσκονται με καρκίνο του παχέος εντέρου, σύμφωνα με νέα στοιχεία. Το ίδιο συμβαίνει και με τα ποσοστά θανάτου από καρκίνο του παχέος εντέρου ή του ορθού.

«Η διαφοροποίηση αυτή θα μπορούσε να οφείλεται σε διάφορους λόγους, μεταξύ αυτών στην μη έγκαιρη ανίχνευσή του, στις ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες και στον καθιστικό τρόπο  ζωής των νέων ενηλίκων. Τόσο η κακή διατροφή όσο και η έλλειψη άσκησης οδηγούν σε παχυσαρκία, η οποία είναι γνωστός παράγοντας κινδύνου για πολλά είδη καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου του παχέος εντέρου, καθώς, όπως έχει αποδειχθεί, οι παχύσαρκοι είναι κατά περίπου 30% πιθανότερο να αναπτύξουν τη νόσο, συγκριτικά με τα άτομα φυσιολογικού βάρους.

Αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου και του ορθού αντιμετωπίζουν τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες με υψηλό Δείκτη Μάζας Σώματος, αλλά πιο επιρρεπείς είναι οι άνδρες παρά οι γυναίκες», μας εξηγεί ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος - Διευθυντής της χειρουργικής κλινικής του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών - Ιατρικού Περιστερίου και Πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής (www.axiarchos.gr).

Ειδικότερα, η ερευνήτρια Rebecca Siegel της Αμερικανικής Εταιρείας Καρκίνου και οι συνεργάτες της, αφού ανέλυσαν τη συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου του παχέος εντέρου σε διάστημα 40 ετών, δημοσίευσαν, στις αρχές του έτους, στο Journal of the National Cancer Institute, μια μελέτη που δείχνει ότι η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου και του ορθού αυξάνεται μεταξύ των ατόμων που διανύουν την 3^η και 4^η δεκαετία της ζωής τους, ενώ μειώνεται σε παλαιότερες γενιές.

 Όπως είχαν σημειώσει τότε, η μείωση είναι πιθανό αποτέλεσμα της αυξημένης χρήσης του προσυμπτωματικού ελέγχου, ο οποίος αυξήθηκε από 38% το 2000 σε 59% το 2013 στους ενήλικες ηλικίας 50 ετών και άνω. 

Έπειτα από περαιτέρω έρευνα, η ίδια ερευνήτρια δημοσίευσε πρόσφατα στο JAMA ότι δεν αυξάνονται μόνο τα ποσοστά εμφάνισης της νόσου αλλά και οι θάνατοι από αυτήν, στους Αμερικανούς νέους και μεσήλικες - αν και η αύξηση εμφανίζεται, τουλάχιστον προς το παρόν, να περιορίζεται σε λευκούς άνδρες και γυναίκες.  

Ωστόσο, η Δρ. Siegel σημείωσε ότι οι φυλετικές διαφορές δεν συμβαδίζουν με τις τάσεις των κυριότερων παραγόντων κινδύνου για καρκίνο του παχέος εντέρου, όπως η παχυσαρκία, η οποία αυξάνεται σε όλες τις φυλές. Σύμφωνα δε με την Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου, εκτιμάται ότι τα περιστατικά καρκίνου του παχέος εντέρου και ορθού θα αυξηθούν το 2017, ως επακόλουθο της αύξησης της παχυσαρκίας.

Όπως παρατήρησε, το ποσοστό θνησιμότητας από καρκίνο του παχέος εντέρου στις ηλικίες 20 έως 54 μειώθηκε από 6,3 ανά 100.000 το 1970 σε 3,9 το 2004. Στη συνέχεια άρχισε να αυξάνεται και μέχρι το 2014 το ποσοστό έφτασε να ανέρχεται σε 4,3 ανά 100.000.

«Η ηλικία έναρξης ελέγχου του παχέος εντέρου και του ορθού μέσω απεικονιστικών εξετάσεων είναι τα 50 έτη, σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου. Τα ευρήματα σχετικά με την αύξηση των ποσοστών καρκίνου σε ανθρώπους νεότερων ηλικιακών ομάδων, τα οποία μάλιστα έχουν διπλασιαστεί σε ενήλικες κάτω των 55 ετών σε μόλις δύο δεκαετίες, πρέπει να αποτελέσουν το έναυσμα για διερεύνηση της ανάγκης διεξαγωγής προληπτικών εξετάσεων από μικρότερες ηλικίες», σημειώνει ο Δρ. Ξιάρχος. «Κι επειδή ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα με τον καρκίνο του παχέος εντέρου είναι ότι δεν υπάρχουν εμφανή συμπτώματα, εκτός από τις προληπτικές εξετάσεις η γνώση των σημείων που υποδηλώνουν την πιθανότητα ύπαρξης καρκίνου είναι καθοριστικής σημασίας». 

Η κούραση είναι το συχνότερο σύμπτωμα και η αιτία είναι η αργή αιμορραγία των πολυπόδων ή των όγκων, η οποία με την πάροδο του χρόνου οδηγεί σε  αναιμία, λόγω ανεπάρκειας σιδήρου. Λόγος επίσκεψης σε ειδικό είναι και ο πόνος στην κοιλιά, ιδιαίτερα όταν συνοδεύεται από κράμπες, ναυτία ή έμετο, διότι μπορεί να αποτελούν ενδείξεις παρουσίας πολύποδα ή όγκου. 

Επίσης, αλλαγές στη συνοχή, το σχήμα των κοπράνων ή στη συχνότητα αφόδευσης, καθώς και η αίσθηση ατελούς αφόδευσης είναι σημάδια που πρέπει να θορυβήσουν τον πάσχοντα, εάν αυτά επιμένουν περισσότερο από μια εβδομάδα. Τέλος, ο εντοπισμός αίματος στην τουαλέτα, στο χαρτί, ή στα κόπρανα είναι συνήθως ένδειξη καλοήθους πάθησης, χωρίς όμως αυτό να είναι απολύτως βέβαιο. Επειδή, λοιπόν, συχνά παραβλέπεται η πιθανότητα να αποτελεί σύμπτωμα καρκίνου, η αιμορραγία από το ορθό πρέπει επίσης να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και να αποτελεί κίνητρο αναζήτησης ιατρικής συμβουλής, ειδικά εάν πρόκειται για πρωτοεμφανιζόμενο σύμπτωμα.

Στην περίπτωση διάγνωσης καρκίνου του παχέος εντέρου ή του ορθού, η ενδεδειγμένη αντιμετώπιση τους είναι, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η χειρουργική θεραπεία, κατά την οποία, όπως μας εξηγεί ο Δρ. Ξιάρχος, γίνεται πλήρης εκτομή του όγκου με λεμφαδενικό καθαρισμό. Η εξέλιξη δε της χειρουργικής και της τεχνολογίας, «παρέχει στους χειρουργούς τη δυνατότητα λαπαροσκοπικής επέμβασης, η οποία προσφέρει σημαντικά οφέλη στον ασθενή, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται η μείωση των ποσοστών δημιουργίας κολοστομίας (παρά φύση έδρα). 

Πρόοδος έχει συντελεστεί παράλληλα και στη συμπληρωματική χημειοθεραπεία. Όλα αυτά έχουν οδηγήσει σε βελτίωση των ποσοστών επιβίωσης, στους ανθρώπους βεβαίως που η νόσος διαγιγνώσκεται εγκαίρως», προειδοποιεί.