Η γλώσσα, όπως και όλο το στόμα, αποτελεί καθρέφτη της υγείας
μας καθώς από την όψη της μπορεί ο ειδικός γιατρός να υποψιαστεί ή και
να διαγνώσει μια νόσο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η "καλή", η "κακή" ή η
"άσχημη" όψη της γλώσσας προδικάζει απαραίτητα και την τελική διάγνωση.
Υπάρχουν "αθώες" αλλαγές της γλώσσας που συνήθως δεν χρήζουν θεραπείας,
όπως υπάρχουν άλλες "μη αθώες" αλλαγές της, που χρήζουν προσεκτικού
ελέγχου και αντιμετώπισης.
Τα παραπάνω επισημαίνει ο
επίκουρος καθηγητής Στοματολογίας στο Οδοντιατρικό Τμήμα τού
Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Δημήτρης Ανδρεάδης σε
συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με αφορμή ανακοίνωση, με τίτλο "Η Καλή, η
Κακή & η Άσχημη Όψη της Γλώσσας. Ένας χρήσιμος κλινικός διαγνωστικός
δείκτης", που παρουσίασε μαζί με τον αναπληρωτή καθηγητή Στοματολογίας
στο ΑΠΘ Αθανάσιο Πουλόπουλο, στο Ετήσιο Συνέδριο Στοματολογικής
Εταιρείας Β. Ελλάδος, το οποίο πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στη
Θεσσαλονίκη.
Στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ. Ανδρεάδης
αναφέρεται στα νοσήματα τα οποία μπορούν να διαγνωστούν από την όψη της
γλώσσας, εξηγεί ποιες βλάβες στη γλώσσα είναι "αθώες" και ποιες λιγότερο
"αθώες" και πότε θα πρέπει να πάει κανείς στον γιατρό. Τέλος, συνιστά
να αποφεύγεται η χρήση πρόχειρων ή εμπειρικών θεραπειών με διάφορες
στοματοπλύσεις και κρέμες ή αλοιφές χωρίς να έχει τεθεί η διάγνωση από
τον ειδικό στοματόλογο.
Γιατί η γλώσσα αποτελεί τον
καθρέφτη της υγείας μας; Μπορεί να γίνει διάγνωση κάποιας πάθησης κατά
τη διάρκεια του στοματολογικού ελέγχου από συμπτώματα ή βλάβες που
εντοπίζονται στη γλώσσα;
Η εύκολη εξέταση της γλώσσας
βοηθάει καθοριστικά να υποψιαστούμε την ύπαρξη κάποιας διαταραχής σε
τοπικό επίπεδο στο στόμα ή μιας συστηματικής νόσου του σώματος. Πάντα
βέβαια η εξέτασή της γλώσσας θα πρέπει να μην περιορίζεται μόνο στη ράχη
της αλλά να επεκτείνεται στην κάτω επιφάνεια, στα πλάγια καθώς και στη
βάση της. Ειδικά η βάση της γλώσσας δύσκολα φαίνεται με μια γρήγορη
ματιά και έτσι μια νεοπλασματική εστία μπορεί να κρύβεται σε μια οπίσθια
θέση της γλώσσας και να διαφύγει της προσοχής ασθενούς ή και ιατρού. Αν
και είναι αλήθεια ότι από συμπτώματα και βλάβες της γλώσσας μπορεί να
υποψιαστούμε ή και να φτάσουμε στη διάγνωση μιας νόσου πάντα θα πρέπει
να ελέγχεται και ο υπόλοιπος βλεννογόνος του στόματος για να έχουμε μια
πλήρη και έγκυρη αξιολόγηση.
Οι παθήσεις που
διαγιγνώσκονται από τον έλεγχο της γλώσσας αφορούν μόνο το στόμα ή
μπορεί να αφορούν και άλλες περιοχές του σώματος;
Η
γλώσσα μπορεί να αποτελέσει θέση εκδήλωσης διαφόρων βλαβών, που αφορούν
τοπικά το στόμα ή είναι μέρος της συμπτωματολογίας κάποιου
συστηματικότερου νοσήματος. Μάλιστα, όπως και οι άλλες περιοχές του
στόματος μπορεί να αποτελέσει πρώιμη ή και την πρώτη θέση εντόπισης
κάποιας συστηματικής νόσου και προφανώς η έγκαιρη διάγνωση σε αυτές τις
περιπτώσεις είναι καθοριστικής σημασίας για την πρόγνωση αυτών των
παθήσεων.
Ποιες είναι οι πιο συχνές από αυτές; Ποιες από
τις βλάβες που εντοπίζονται στη γλώσσα θα χαρακτηρίζατε ως "αθώες" και
ποιες ως "μη αθώες";
Φυσικά θα πρέπει να επισημάνουμε
ότι οι βλάβες που εμφανίζονται στη γλώσσα των ασθενών κάθε ηλικίας και
φύλου συχνότερα είναι "αθώες", όπως π.χ. ένα έλκος από τυχαίο
τραυματισμό της γλώσσας από τα δόντια ή ένα έγκαυμα από κάποια ζεστή
τροφή ή ρόφημα. Επίσης κάποιοι τύποι γλώσσας, όπως η γεωγραφική και η
αυλακωτή γλώσσα αποτελούν αλλαγή της όψης της γλώσσας, που δεν αποτελούν
ανησυχητικές καταστάσεις για τον ασθενή. Κάποιες άλλες φορές, οι
ασθενείς διαπιστώνουν με ανησυχία την ύπαρξη κάποιων μικρών
διογκώσεων-ογκιδίων στη ράχη, στα πλάγια και την οπίσθια περιοχή της
γλώσσας που αντιστοιχούν σε φυσιολογικές θηλές της γλώσσας. Επίσης στη
ράχη της γλώσσας μπορεί να παρατηρήσουμε αύξηση του πάχους των θηλών που
μοιάζουν με τριχίδια (τριχωτή γλώσσα) και τότε η γλώσσα παρουσιάζει μια
όχι και τόσο ευχάριστη όψη, που συνοδεύεται ενίοτε και με αλλαγή του
χρώματος, χωρίς όμως αυτό να αποτελεί ανησυχητική κατάσταση.
Από
την άλλη, όμως, στη γλώσσα μπορεί να εμφανίζονται βλάβες σε
συστηματικές καταστάσεις. Για παράδειγμα μια έντονα ερυθρή γλώσσα μαζί
με αίσθηση καύσου θα μπορούσε να σημαίνει έλλειψη σιδήρου ή βιταμινών
όπως η Β12. Η γλώσσα μπορεί να αποτελέσει θέση εμφάνισης
συστηματικότερων προβλημάτων του οργανισμού μας, όπως λοιμώξεις κάθε
τύπου, πιο συχνά μυκητιάσεις αλλά και ιογενείς, όπως π.χ. λοιμώξεις με
ιούς του έρπη ή θηλώματα/ κονδυλώματα λόγω του ιού HPV, και βακτηριακές
(π.χ. σύφιλη, φυματίωση) λοιμώξεις. Βλάβες στη γλώσσα επίσης
εκδηλώνονται σε αυτοάνοσα νοσήματα (όπως το πεμφογοειδές, η πέμφιγα
κ.λπ.), άφθες, φαρμακευτικές ανεπιθύμητες δράσεις και μεταβολικά
νοσήματα.
Τέλος, κάποιες φορές, σε κάθε σημείο της γλώσσας μπορεί
να εμφανισθούν προκαρκινικές βλάβες, όπως η λευκοπλακία αλλά και
καρκίνος του στόματος. Στην Ελλάδα, η γλώσσα και μάλιστα τα πλάγια
τμήματα αυτής αποτελούν τη συχνότερη θέση εμφάνισης του καρκίνου του
στόματος. Η έγκαιρη εντόπιση από τον ασθενή ή τον ιατρό τέτοιων βλαβών
είναι καθοριστικής σημασίας αφού στα αρχικά στάδια μπορεί να μην υπάρχει
σχεδόν καθόλου πόνος.
Πότε θα πρέπει να ανησυχήσει κανείς αν δει κάτι στη γλώσσα του και σε τι ειδικότητας γιατρό θα πρέπει να πάει;
Ο
ασθενής θα πρέπει να προβληματιστεί, όταν παρατηρήσει αλλαγή στο χρώμα
στη σύσταση ή την αφή μικρής ή μεγάλης επιφάνειας της γλώσσας όπως και
αντίστοιχα κάθε σημείου του στόματος. Έτσι κάθε κηλίδα ή πλάκα ή ογκίδιο
ή πληγή που δεν κλείνει σε εύλογο χρονικό διάστημα (περίπου 10 ημέρες)
θα πρέπει να αξιολογείται από τον οδοντίατρο και κυρίως από ειδικό
στοματολόγο για έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση και προφανώς αντιμετώπιση.
Επειδή διαφορετικής σοβαρότητας καταστάσεις μπορεί να μοιάζουν μεταξύ
τους ακόμα και αυτές οι καταστάσεις που χαρακτηρίσαμε ως αθώες θα πρέπει
να τεκμηριώνονται από τον ειδικό στοματολόγο.
Γιατί θα πρέπει να προσέχουμε πριν κάνουμε κάποια πρόχειρη ή εμπειρική θεραπεία με διάφορες στοματοπλύσεις και κρέμες;
Δυστυχώς
η χρήση τέτοιων πρόχειρων ή εμπειρικών θεραπειών -με ή κυρίως χωρίς
ιατρική συμβουλή- από τους ασθενείς στις περισσότερες περιπτώσεις όχι
μόνο δεν βοηθούν στην αντιμετώπιση των προβλημάτων στη γλώσσα και γενικά
στο στόμα αλλά καθυστερούν και δυσχεραίνουν τη διάγνωση και επομένως τη
σωστή αντιμετώπιση-θεραπεία.
Στις περισσότερες περιπτώσεις οι
ασθενείς χρησιμοποιούν κρέμες, διαλύματα και διάφορα φυτικά εκχυλίσματα
αγνώστου "ταυτότητας", ενώ κανονικά δεν χρειάζεται να λάβουν καμία
θεραπεία ("καλό" σενάριο) ή αντίθετα σε σοβαρότερες βλάβες, όπως τα
αυτοάνοσα νοσήματα και ο καρκίνος, η παρατεταμένη χρήση τέτοιων
εμπειρικών θεραπειών απλώς επιδεινώνει τις βλάβες, καθυστερεί την
προσέλευση των ασθενών στον στοματολόγο και τη σωστή διάγνωση με όλες
τις συνέπειες που αυτό μπορεί να έχει στη μετέπειτα
αντιμετώπιση-θεραπεία και πρόγνωση.
------------------------------
Πηγή: ΑΜΠΕ
------------------------------
