Δευτέρα 1 Νοεμβρίου 2010

Η ψήφος ...άλλοτε

Τι σημαίνει η λέξη: ψήφος και οι φράσεις: “θα το ρίξω δαγκωτό”, “τον μαύρισαν”

Η λέξη ψήφος, αρχικά, προσδιόριζε τη μικρή λεία πέτρα (απ εδώ και το ψηφιδωτό) την οποία χρησιμοποιούσαν για την καταμέτρηση εκλογικών προτιμήσεων

Τα πρώτα ψηφοδέλτια χρησιμοποιήθηκαν στις Δημοτικές εκλογές του 1914. Μέχρι τότε σε κάθε εκλογικό τμήμα υπήρχαν τόσες κάλπες όσοι υποψήφιοι. Η κάθε κάλπη χωριζόταν εσωτερικά σε δύο μέρη που αντιστοιχούσαν, εξωτερικά, σε δύο χρώματα, το άσπρο (θετική ψήφος) και το μαύρο (αρνητική ψήφος). Απ εδώ και η φράση “τον μαύρισαν”

Ο ψηφοφόρος έπρεπε να περάσει από όλες τις κάλπες και να πάρει από τον υπάλληλο που στεκόταν μπροστά από κάθε κάλπη το σφαιρίδιο. Ο κάθε υπάλληλος φώναζε δυνατά το όνομα του υποψήφιου. Ο ψηφοφόρος έριχνε σε όλες τις κάλπες την ψήφο στο μαύρο τμήμα της κάλπης, ενώ , μόνο, σε μία έριχνε το σφαιρίδιο στο λευκό. Για να γνωρίζουν τον ακριβή αριθμό και να αποφύγουν λαθροχειρίες η θετική ψήφος ήταν, συνήθως,  δαγκωμένη, για να αναγνωρίζεται στην καταμέτρηση.

Η διαδικασία της ψήφου (στη δεκαετία 1880)

Σε κάθε εκλογικό τμήμα υπήρχαν τόσες κάλπες όσοι υποψήφιοι στην περιφέρεια. Η κάθε κάλπη ήταν φτιαγμένη από λευκοσίδηρο, χωριζόταν εσωτερικά σε δύο μέρη που αντιστοιχούσαν, εξωτερικά, σε δύο χρώματα, μαύρο και άσπρο. Το δεξιό μέρος και στην εμπρόσθια πλευρά του είχε τη λέξη “ΝΑΙ” με κεφαλαία και ήταν άσπρο. Το δεξιό μέρος είχε τη λέξη “ΟΧΙ” επίσης με κεφαλαία και ήταν μαύρο. 

Στο πάνω μέρος της κάλπης ήταν τοποθετημένος σωλήνας σε γωνία 25 μοιρών, που είχε μάκρος 27 και διάμετρο 12 εκατοστά. Ο ψηφοφόρος έπρεπε να περάσει από όλες τις κάλπες και να πάρει από τον υπάλληλο που στεκόταν μπροστά από την κάθε μία τη μικρή μολυβένια μπάλα, το σφαιρίδιο. Ο Υπάλληλος που στεκόταν μπροστά στη κάλπη έπρεπε να φωνάζει ποιανού υποψήφιου ήταν η κάλπη. Μόλις ο ψηφοφόρος έπαιρνε τη μολυβένια μπάλα το σήκωνε το χέρι κρατώντας τη ανάμεσα στο μεγάλο δάχτυλο και το δείχτη για να δείξει ότι κρατούσε μόνο μία και κατόπιν έβαζε το χέρι του μέσα στο σωλήνα και το έριχνε στο χώρισμα που αντιστοιχούσε στο “Ναι ‘η το “Όχι”

Ευτράπελα από Δημοτικές Εκλογές άλλων εποχών ταχυδακτυλουργικά στις κάλπες

Στις δημοτικές εκλογές του 1891 οι υποψήφιοι για τη Δημαρχία του Πειραιά, Μουτσόπουλος και ρετσίνας, έλαβαν ακριβώς τον ίδιο αριθμό ψήφων: 3200 ψήφους ο Ρετσίνας και 3200 ψήφους ο Μουτσόπουλος. Σύμφωνα με το νόμο σε περίπτωση ισοψηφίας ο Δήμαρχος θα εξελέγετο δια κλήρου. Ετσι και έγινε αλλά στην κληρωτίδα τοποθετήθηκαν με ταχυδακτυλουργικό τρόπο δύο χαρτάκια με το όνομα του Μουτσόπουλου, ο οποίος, τελικά, και εξελέγη Δήμαρχος

ένα δεκάρικο η ψήφος

“Εις κάποιας άλλας Δημοτικάς εκλογάς στο Μεσολόγγι ο υποψήφιος Γουλιμής εσοφίσθη ένα ευφυέστατο τέχνασμα δια την εξασφάλισιν ψήφων. Επήρε 100 ή 150 δεκάδραχμα, από τα μεγάλα και ωραία, εκείνα της Λαικής Τράπεζας, τα έκοψε στη μέση, εκράτησε το μισό και το άλλο μισό το έδωσε εις τον καθένα από τους αμφιβόλου ειλικρίνειας ψηφοφόρους. Όταν ο καθένας πήγαινε στο τμήμα για να ψηφίση, επεδείκνυε το μισό δεκάρικο εις τον αντιπρόσωπο του Γουλιμή, εις τον οποίον παρέδιδε το σφαιρίδιο για να το ρίξει μόνος του εις την κάλπιν…Αμέσως έξω από το τμήμα εδίδετο και το άλλο μισό εις τον ούτω ψηφίσαντα”

το κόκκινο αυτοκίνητο του Μπενάκη/ τα νερά της Στυμφαλίας στην Αθήνα/ Τα “μεγάλα” έργα του Μερκούρη

Στις Δημοτικές Εκλογές της 9ης Φεβρουαρίου1914 δεν χρησιμοποίησαν το ιστορικό σφαιρίδιο το “δαγκωτό”, αλλά εφαρμόσθηκε για πρώτη φορά το ψηφοδέλτιο και το νέο εκλογικό βιβλιάριο. Οι υποψήφιοι για το Δήμο Της Αθήνας γι αυτές τις εκλογές ήταν ο μεγιστάνας Εμμ. Μπενάκη και ο αντίπαλος του Σπ. Μερκούρης. Ο Μπενάκης είχε εντυπωσιάσει το Αθηναϊκό κοινό γιατί ήταν ο πρώτος υποψήφιος που κυκλοφορούσε στους χωματόδρομους της Αθήνας και των συνοικιών με ένα κατακόκκινο αυτοκίνητο. Τον Μπενάκη στήριξαν και οι εν Αθηναις Στυμφαλιεις, γιατί τους είχαν υποσχεθεί ότι ο πάμπλουτος Μπενάκης θα έφερνε στην Αθήνα, με δικά του έξοδα, τα ύδατα της Στυμφαλίας. Έτσι και η Αθήνα θα υδρευόταν και η Στυμφαλία θα λυτρωνόταν από την ελονοσία. Τις εκλογές κέρδισε ο Μπενάκης, αλλά τα ύδατα της Στυμφαλίας δεν έφτασαν ποτέ στην Αθήνα.

Δόθηκε η ψήφος στις γυναίκες αλλά εκείνες απείχαν


Στις ίδιες εκλογές ο Μερκούρης προσδοκούσε να πείσει τους Αθηναίους με το μεγάλο έργο που είχε επιτελέσει. Ποιο ήταν αυτό; Διαφήμιζε ότι “η οδός Κοραή είναι η τρίτη οδός επί της Ευρωπαϊκής Ηπείρου που φωτίζεται με υπερπιεσμένο γκάζι”. Οι άλλε δύο οδοί βρίσκονταν στο Παρίσι. Η αρμόδια υπηρεσία, μάλιστα, βεβαίωνε ότι αυτός ο φωτισμός ήταν “έντονος, γλυκύς και οικονομικός”

Στις Δημοτικές εκλογές του 1934 είχαν το δικαίωμα να ψηφίσουν για πρώτη φορά και οι γυναίκες, αλλά εκείνες απείχαν.

Συγκεκριμένα: επί 75.000 ψηφοφόρων στους εκλογικούς καταλόγους, του Δήμου Αθηναίων, ενεγγράφησαν 2655. Απ όλες αυτές άσκησαν το δικαίωμα του εκλέγειν 439 “χειραφετημένες” γυναίκες: 215 εις το τμήμα Νεαπόλεως (Ζωδόχου Πηγής), 156 στο τμήμα του Άγιου Παύλου και 68 στο τμήμα του Αγίου Ιωάννη.
------------------------------
Πηγή: 24grammata.com
------------------------------