Μια
αναδρομή στις αξιολογήσεις των προηγούμενων μνημονίων, που
ολοκληρώθηκαν με το σταγονόμετρο, φτάνοντας συχνά τους τότε
διαπραγματευτές στα όριά τους.
Η αξιολόγηση καθυστέρησε με αποτέλεσμα οι δανειστές να ζητούν τώρα
και νέα μέτρα... Η οικονομία βουλιάζει και η στρατηγική της κωλυσιεργίας
έχει προκαλέσει σοβαρή ζημιά...
Αυτές είναι οι αναφορές των πολιτικών και οικονομικών αναλυτών, των
ΜΜΕ και κυρίως της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η ιστορία αυτή όμως ούτε
νέα είναι ούτε πρωτοφανής.
Από το 2010 μέχρι και σήμερα και οι πέντε συνολικά «αξιολογήσεις»
πριν και μετά την εφαρμογή σκληρών μέτρων καθυστερούσαν επί μήνες, ενώ
ακόμα κι όταν «έκλειναν», συνοδεύονταν πάντα από κόκκινες και κίτρινες
κάρτες των θεσμών (τρόικας) προς τις κυβερνήσεις, με συνεχές σφυροκόπημα
και νέα μέτρα. Θυμίζουμε εδώ ότι η αξιολόγηση του 2014 δεν έκλεισε
ποτέ.
Το πρώτο «κρούσμα»
Ηταν 19 Μαΐου, έναν μήνα μετά το Καστελόριζο, όταν ο τότε Υπ. Οικ. Γ.
Παπακωνσταντίνου παρουσίασε στους ομολόγους του την πορεία υλοποίησης
του προγράμματος των πρώτων σκληρών μέτρων που συμφωνήθηκαν με την
τρόικα. Η πρώτη αξιολόγηση θα γινόταν τον Ιούλιο προκειμένου να
αποφασίσει η τρόικα για την εκταμίευση της δεύτερης δόσης με την
πρόβλεψη ότι η τρίτη δόση θα δινόταν στο τέλος του 2010.
«Η διαπραγμάτευση γινόταν σε συνθήκες πανικού και ατζαμοσύνης με νέα
μέτρα να μπαίνουν συνεχώς στην ατζέντα. Στο παρασκήνιο εξελισσόταν
σφοδρή σύγκρουση του κ. Λοβέρδου με τους επικεφαλής της τρόικας. «Είστε
εκτός γραμμής», του έλεγε η τρόικα. «Εσείς είστε εκτός γραμμής.
Δεν συμφωνήσαμε ποτέ τέτοια μέτρα», απαντούσε ο υπουργός. Η συζήτηση
έφτασε σε αδιέξοδο. Τελικά τότε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποχώρησε» («Βήμα»
3/8/2014).
Στις 6 Φεβρουαρίου του 2011 έγινε τελικά η δεύτερη αξιολόγηση από την
τρόικα με πολλές ενστάσεις (καθυστέρηση ενίσχυσης φοροεισπρακτικών
μηχανισμών, μη προώθηση ενιαίου μισθολογίου και διατήρηση κλειστών
επαγγελμάτων) και προοπτική της σύντομης επανεξέτασης. «Μέχρι και τον
Μάρτιο του 2011 η κατάσταση είχε βαλτώσει.
Σε αυτό το περιβάλλον επιχείρησε ο Υπ.Οικ. Ευάγγ. Βενιζέλος να
αποκαταστήσει την εθνική αξιοπρέπεια διώχνοντας την τρόικα από την Αθήνα
στις 2.9.2011, τρεις μήνες μετά την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου 2014-2016.
Τελικά η τρόικα επέστρεψε έναν μήνα μετά και άμεσα αποφασίστηκε η
είσπραξη του έκτακτου χαρατσιού μέσω της ΔΕΗ» («Βήμα» 3/8/2014).
Τον Ιούλιο του 2012 η νέα αξιολόγηση καθυστερεί με τις ίδιες
επισημάνσεις. «Η ελληνική οικονομία μένει ουσιαστικά μετεξεταστέα για
τον… Σεπτέμβρη. Συνολικά στο… μπλοκάκι της τρόικας έχουν περάσει 20
"κίτρινες κάρτες"» («Πρώτο Θέμα» 27/7/2012).
«Στις διαπραγματεύσεις για να κλείσει το πακέτο των 11,5 δισ. ευρώ ο
κ. Τόμσεν επέμενε σε νέες περικοπές των μισθών και των συντάξεων σε
τέτοιο ύψος που ο υπουργός Οικονομικών Ι. Στουρνάρας επαναστάτησε
αρνούμενος να υπογράψει τέτοια μέτρα. «Μου λες να υποβάλω την παραίτησή
μου», είπε με τόση ένταση στον εκπρόσωπο του ΔΝΤ ώστε εκείνος διέκοψε
τις συνομιλίες» («Βήμα» 3/8/2014).
Μονόδρομος
Το 2013 οι αναλυτές της Εurobank έγραφαν: «Η θετική αξιολόγηση από
την τρόικα αποτελεί "μονόδρομο" για την κυβέρνηση και τη χώρα και
αναγκαία προϋπόθεση για τη βελτίωση της αξιοπιστίας της χώρας.
Η μη ολοκλήρωση της αξιολόγησης από την τρόικα μέσα στις επόμενες
ημέρες μπορεί να καταστήσει την Ελλάδα πάλι "ειδική περίπτωση" και να
επαναφέρει στο προσκήνιο τις συζητήσεις για έξοδο από το ευρώ. Προς το
παρόν θεωρούν ότι η πρόοδος της αξιολόγησης δεν είναι σημαντική [...]»
(«Βήμα» 13/3/2013).
«Το ενδεχόμενο η πέμπτη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος από την
τρόικα να ακολουθήσει σε έκταση και διάρκεια το χρονοδιάγραμμα της
τέταρτης αξιολόγησης, που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο 2013 και ολοκληρώθηκε
τον Μάρτιο 2014, άφησε ανοιχτό χθες, Τρίτη, ο αντιπρόεδρος της
κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος» (άρθρο «Η
αξιολόγηση που δεν έκλεισε ποτέ», 7/6/2015 «Καθημερινή»).
«Ηταν για πρώτη φορά (Νοέμβριο του 2014) τόσο σαφές ότι η αξιολόγηση
δεν θα έκλεινε, καθώς η τρόικα φαινόταν να σκληραίνει τη στάση της
ζητώντας την εφαρμογή όλων των συμφωνηθέντων χωρίς καμία απολύτως
ευελιξία [...]
(Π. Τόμσεν: "Ο Παπανδρέου απέτυχε γιατί προστάτευσε τους πελάτες του –
το Δημόσιο και τους συνδικαλιστές. Ο Σαμαράς γιατί προστάτευσε ισχυρά
συμφέροντα που τον στήριζαν"). Η καθοριστική νύχτα για τον κ. Σαμαρά
έρχεται στις αρχές Δεκεμβρίου. Ο τότε πρωθυπουργός είναι
προγραμματισμένο να μιλήσει στο Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο.
Εχει ζητήσει από συνεργάτη του να επικοινωνήσει με τον κ. Τόμσεν για
να τον βολιδοσκοπήσει σε σχέση με τις τελικές του προθέσεις. Υστερα από
ένα δίωρο τηλεφώνημα, το συμπέρασμα ήταν σαφές: το ΔΝΤ θα επέμενε στο
μεγάλο δημοσιονομικό κενό, άρα η αξιολόγηση δεν θα έκλεινε. Ο τότε
πρωθυπουργός έμαθε τα νέα καθ’ οδόν, μέσα στο αυτοκίνητο»
(«Καθημερινή»).
Οι εκπρόσωποι των μετέπειτα «θεσμών» –ιδιαίτερα αυτοί του ΔΝΤ–
αρνούνται να συμφωνήσουν διότι θεωρούν ότι η κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν έχει
κάνει ακόμη αποφασιστικά βήματα [...] Η πέμπτη, και «καταραμένη» όπως
την έλεγαν στο Μαξίμου, αξιολόγηση δεν θα έκλεινε ποτέ.
Τελικά ενώ το 2016 με το νέο Μνημόνιο και τα συμφωνημένα μέτρα
έκλεισε τον Οκτώβριο το δυσκολότερο κομμάτι της αξιολόγησης, σήμερα οι
απαιτήσεις διευρύνονται, ενώ ο πρωθυπουργός προσπαθώντας να περιγράψει
τη βασανιστική αυτή πορεία για το οριστικό κλείσιμο της αξιολόγησης
φέρεται να χρησιμοποίησε ποδοσφαιρικούς όρους λέγοντας: «Μου μετακινούν
συνεχώς τα γκολπόστ».
Ευκλείδης Τσακαλώτος στην «ΕΦ.ΣΥΝ.»
Δεν έφερε η καθυστέρηση τα μέτρα
Για το θέμα των νέων μέτρων θέσαμε στον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο το εξής ερώτημα:
• Η καθυστέρηση στο κλείσιμο της αξιολόγησης προκάλεσε ή όχι
νέες απαιτήσεις των θεσμών και ειδικά του ΔΝΤ για πρόσθετα μέτρα που
αφορούν το αφορολόγητο και τις νέες περικοπές στις συντάξεις;
Απάντηση: «Δεν έχει παίξει σε αυτό το θέμα ρόλο η όποια καθυστέρηση.
Ηδη από το φθινόπωρο το ΔΝΤ ζητούσε 2% μέτρα διότι εκτιμούσε ότι το 2019
δεν θα φτάσουμε τον στόχο για 3,5% πρωτογενές πλεόνασμα. Από τον
Δεκέμβριο, όταν πλέον φαινόταν ότι θα πιάναμε τον στόχο, άλλαξε τροπάριο
και ζήτησε μέτρα για μείωση του αφορολογήτου και των συντάξεων με το
επιχείρημα ότι αυτά είναι ποιοτικά διαρθρωτικά μέτρα που χρειάζεται η
ελληνική οικονομία. Αυτά τα επιχειρήματα συνοδεύτηκαν με την επωδό ότι
αν αυτά δεν σας αρέσουν υπάρχουν και άλλα! Πώς είναι λοιπόν δυνατό να
μην υπάρχει καθυστέρηση με αυτή την τακτική και με έναν Σόιμπλε που
παραμένει σφίγγα σε ό,τι αφορά το χρέος;».
ΔΝΤ: «Διαχρονική... αποτυχία»
Η τελευταία έκθεση του ΔΝΤ αναφέρει: «Τα τελευταία 6 χρόνια στην
Ελλάδα καμιά από τις επτά διαφορετικές κυβερνήσεις, από την Κεντροδεξιά
μέχρι την Κεντροαριστερά αλλά και τις δύο κυβερνήσεις τεχνοκρατών, δεν
κατάφερε να εξασφαλίσει την αναγκαία πολιτική συναίνεση ώστε να
υλοποιήσει τα οικονομικά προγράμματα.
»Μόνο 10 από τις συνολικά 24 προγραμματισμένες μεταρρυθμίσεις
υλοποιήθηκαν. Η αβεβαιότητα και οι συχνές πολιτικές κρίσεις είτε
παρέλυαν τη λήψη αποφάσεων είτε περιόριζαν το εύρος των μεταρρυθμίσεων.
»Με φόντο και το ασταθές εξωτερικό περιβάλλον αυτός ο περιορισμός των
μεταρρυθμίσεων πυροδοτούσε περιστασιακά τους φόβους για Grexit
οδηγώντας σε κρίσεις εμπιστοσύνης και σε όξυνση της ύφεσης».
--------------------------------------------------------------
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών-Άντα Ψαρρά
--------------------------------------------------------------
