Στο συνοικισμό Κατούνι, κοντά στο ναό της Αγίας Ειρήνης, ευρίσκεται σε περίοπτη θέση ο ναός του Αγίου Αντωνίου, ένας από τους 9 ναούς προς τιμήν του αγίου που υπάρχουν στα Κύθηρα.
Ο ναός έχει πολύ ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική. Είναι μονόχωρος, καμαροσκέπαστος, όπως οι πλείστοι ναοί στα Κύθηρα και το πίσω μέρος, το οποίο πιθανόν ανήκει σε δεύτερη αρχιτεκτονική φάση, στεγάζεται με τρούλο.
Στο βόρειο και νότιο τοίχο διασώζονται τοιχογραφίες, μάλιστα σε κάποιο σημείο διακρίνονται δύο στρώματα τοιχογραφιών. Ο ναός ήταν ιδιόκτητος της οικογένειας Σιμιτέκολο. Προς το παρόν δεν γνωρίζομε πότε ακριβώς χτίστηκε και από ποιόν.
Το 1728 νοικοκύρης του ναού αναφέρεται ο Σταμάτης Σιμιτέκολος του Ιωάννου. Το 1773 ο ναός και η περιουσία του ανήκουν στον Ιωάννη Σιμιτέκολο-Περίνη ποτέ Σταμάτη, γιό του προηγούμενου.
Το 1781 ο Ιωάννης επειδή είναι γέρος ανήμπορος, ανίσχυρος οικονομικά και δεν έχει αρσενικά παιδιά, φοβούμενος μην παραμεληθεί ο ναός και ρημάξει και έχει το βάρος εις την ψυχή του, παραδίδει την εκκλησία στον παπά Σταμάτη Σιμιτέκολο ποτέ παπά Μανώλη «…δήδη, παραδήδη και χαρητόνη την αυτήν εκλησήαν με κάθε υποστατηκό οπου αυτή έχη…» εις τον ιερέα, τον οποίο «υποχραιόνη να την κρατή φτηασμένην και κυβερνησμένην με χρηστηανηκόν ιερατηκόν ζήλος, καθός πρέπη ως ιερόν θεου ναόν και να μνημονέβη αυτόν, τους γονής και κτήτορας…»
Η διαδικασία αυτή λέγεται δωρεά μεταξύ ζώντων (donation inter vivos - ντονατσιόν ιντερ βίβος) και έπρεπε να επικυρωθεί από τον Βενετό Προνοητή, ενώπιον του οποίου έπρεπε να ορκισθεί ο δωρητής, ότι ενεργούσε εξ ιδίας προαιρέσεως, αυτοθελήτως, χωρίς εξαναγκασμό.
Ο παπά Σταμάτης γνωρίζοντας τη φτώχεια του δωρητή Ιωάννη του έδωσε 140 γρόσια ασημένια Τούρκικα και υπόσχεται να ξοδέψει σε φτιάσιμο και καλλωπισμό της εκκλησίας, σε άμφια και ιερά σκεύη και εις καλλιέργειαν των υποστατικών του.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο παπά Σταμάτης, ο νέος ιδιοκτήτης του ναού, ανήκει στη γνωστή οικογένεια, που ανέδειξε τους νοταρίους Σταμάτη, Βαλέριο, Ιερώνυμο και Εμμανουήλ Σιμιτέκολο, εκ των οποίων οι δύο πρώτοι ήταν εγγονός και δισέγγονός του, ενώ οι άλλοι δύο ήταν ανίψια του. Η οικογένεια είχε επίσης στη ιδιοκτησία της την Παναγία στο Κατούνι και τον Αρχιστράτηγο στα Κατοχώρια.
Στην πορεία των αιώνων στο ναό έγιναν ανακαινίσεις, επεμβάσεις και αντικαταστάσεις όπως π.χ. στο τέμπλο και στο δάπεδο, μέχρι την πρόσφατη ανακαίνιση του ναού και διαμόρφωση του προαυλίου.
----------------------------
Ελένη Χάρου-Κορωναίου
----------------------------
