ΤΟ ΧΑΣΑΜΕ ΤΟ ΤΡΑΙΝΟ; | Το ερώτημα της διεκδίκησης περιουσίας απο το Δήμο

Νομικά θα επιχειρήσει να διεκδικήσει ο Δήμος Ζακύνθου εκτάσεις που κρίνει πως του ανήκουν. Αυτό αποφάσισε η πλειοψηφία των Δημοτικών Συμβούλων, στη συνεδρίαση της Δευτέρας.
Πιο συγκεκριμένα, από την απογραφή δημοτικών γαιών του 2012, προέκυψαν ορισμένες μεγάλες εκτάσεις στο νησί, με χρόνο κτήσης το 1912. 

Αναζητώντας την πηγή προέλευσης, οι αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου διαπίστωσαν την ύπαρξη του όρου «επιχώρια περιουσία» ή «εγχώρια περιουσία» η οποία προέρχεται από το Σύνταγμα του 1817 της Αγγλοκρατίας στα Ιόνια Νησιά, το οποίο έδινε την κυριότητα της κάθε Νήσου στην τοπική δημόσια περιουσία της Ιονίου Πολιτείας.

Με την αποχώρηση των Αγγλων και την Ενωση των Επτανήσων με την Ελλάδα, η επιχώρια περιουσία δεν μεταβιβάστηκε στο Δημόσιο και παρέμεινε στους Δήμους των Ιονίων Νήσων, με το Νόμο ΡΝ/Ι866 που ανέθετε τη διαχείρισή της σε κατά τόπους αρμόδιες Επιτροπές, μέχρι να εκδοθούν Νομοθετικά Διατάγματα τα οποία θα καθόριζαν τη διανομή της

.

Μόνον τα Κύθηρα τα κατάφεραν

Όπως είναι γνωστό, τα Ιόνια Νησιά τελικώς δεν συνέστησαν την Επιτροπή Επιχώριας Περιουσίας με εξαίρεση τα Κύθηρα τα οποία όχι μόνο τη συνέστησαν αλλά τη διατηρούν πλήρως λειτουργική μέχρι σήμερα. 

Ιδιαίτερα επεξηγηματικός πάνω στην ιδιαιτερότητα του νησιού του εμφανίζεται ο Δήμαρχος Κυθήρων, Στράτος Χαρχαλάκης, που εξηγεί πως, θεωρητικά και νομικά, σε όλα τα Επτάνησα, δεν υφίσταται τεκμήριο κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου, βάσει του προαναφερθέντος Νόμου ΡΝ/1866. 

Ο τότε Νομοθέτης, έκανε μία εξαίρεση, διατηρώντας στα Επτάνησα το καθεστώς των Επιχωρίων Περιουσιών, κάτι που σημαίνει πως το Ελληνικό Δημόσιο δεν μπορεί να διεκδικήσει περιουσία στα Ιόνια Νησιά, εάν δεν διαθέτει τους απαραίτητους νόμιμους τίτλους κτήσης, δηλαδή συμβόλαιο. 

«Αυτό δεν συμβαίνει πουθενά αλλού στην Ελλάδα, παρά μόνο στα Επτάνησα που διαθέτουν το λεγόμενο ‘τεκμήριο κυριότητας υπέρ των τοπικών Δήμων’. Αιγιαλοί, παραλίες, δάση, τα πάντα που δεν ανήκουν σε ιδιώτες ανήκουν, κατά κυριότητα, στους Δήμους και όχι στο Δημόσιο. Αυτό είναι απόλυτα ξεκάθαρο, τόσο από συνταγματικές Συνθήκες των Ιονίων Νήσων και από την ‘Εφημερίδα του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων’ που περιλαμβάνει ένα πλήθος αποφάσεων για την επιχώρια περιουσία των Επτανήσων αλλά και από το σύνολο νομοθεσίας και νομολογίας μετά το 1864 και την Ενωση με την Ελλάδα», εξηγεί ο κ. Χαρχαλάκης.

Ο ίδιος καταλήγει λέγοντας πως είναι απολύτως λανθασμένη οποιαδήποτε εμπλοκή του Δημοσίου στα Ιόνια και, εμφανίζεται αισιόδοξος όταν υποστηρίζει πως, «με μία καλή εκπροσώπηση, ο κάθε Δήμος των Ιονίων μπορεί να λάβει πίσω τα δικαιώματά του. Την Εγχώριο Περιουσία, ως θεσμό, δεν μπορούν να τη λάβουν τα Επτάνησα, πλην των Κυθήρων, διότι έχει καταργηθεί με νόμο ωστόσο η κατάργησή της ως Νομικού Προσώπου δεν σημαίνει και απώλεια δικαιώματος του κάθε Δήμου σε ό,τι αφορά την κυριότητα της περιουσίας του», εξηγεί ο κ. Χαρχαλάκης, τονίζοντας ιδιαίτερα το λεπτό αυτό σημείο.

Η Επιτροπή Επιχώριας Περιουσίας Κυθήρων (που αντικαθιστά το Δήμο) διαχειρίζεται εκτάσεις του νησιού (χορτολιβαδικές, δασικές, βραχονησίδες), ενώ από το 2001 με νέα τροποποίηση περιελήφθησαν στις εκτάσεις διαχείρισής της οι αιγιαλοί και οι παραλίες. Από το 2015 μάλιστα, η Επιτροπή παραχώρησε χώρους σε παραλία του νησιού, με διαφορετικό καθεστώς από αυτό με την οποία τη δημοπρατεί ο Δήμος στο νησί μας αλλά και οι Δήμοι όλης της υπόλοιπης χώρας, χωρίς τη συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου, στηριζόμενοι ακριβώς σε αυτή την ιδιαιτερότητα: Την Επιτροπή της Επιχώριας Περιουσίας. 

Στη Ζάκυνθο

Στο νησί μας, το 1871, με νομοθετική ρύθμιση, μεταβιβάστηκε η επιχώρια περιουσία του νησιού στους Δήμους του, με βάση τον πληθυσμό του. «Έπρεπε επομένως να γίνει μία καταγραφή των εκτάσεων αυτών, με μορφή καταλόγου. Μέχρι τώρα ωστόσο παραμένει άγνωστο αν αυτός ο κατάλογος έχει συγκροτηθεί και αν ναι, πού βρίσκεται», εξηγεί ο μηχανικός του Δήμου Ζακύνθου, Διονύσης Τουρκάκης. Η μεταβίβαση ωστόσο έγινε, αυτό είναι βέβαιο. Με αυτό, ως δεδομένο, προκύπτουν στοιχεία σύμφωνα με τα οποία ο Δήμος Ζακύνθου διαθέτει επιχώρια περιουσία και ξεκίνησε η αναζήτησή της…

Το πρώτο στοιχείο που εντόπισε η έρευνα ήταν ότι, το 1984 ο Συνταγματολόγος και Σύμβουλος του τότε Πρωθυπουργού, Ανδρέα Παπανδρέου, Γεώργιος Κασσιμάτης, εισηγήθηκε στη Βουλή ένα Σχέδιο Νόμου που αφορούσε αποκλειστικώς την Επιχώρια Περιουσία των Ιονίων Νήσων. 

«Σύμφωνα, ωστόσο, με δήλωσή του, παράγοντες του Υπουργείου Οικονομικών άσκησαν βέτο γα τα νησιά της Ζακύνθου, της Λευκάδας και της Κέρκυρας, με αποτέλεσμα ο Νόμος να ισχύσει μόνον για τα Κύθηρα», λέει ο κ. Τουρκάκης. Θα περίμενε κανείς ότι κάποιος θα επέμενε στη διεκδίκησή τους από τα υπόλοιπα νησιά αλλά δεν έγινε τίποτε ανάλογο και τελικώς το νομοθετικό κενό για τα νησιά πλην του Τσιρίγου, παραμένει. 

Ο Δήμος απέναντι στο Ελληνικό Δημόσιο

Για το Δήμο Ζακύνθου, το προηγούμενο των Κυθήρων αποτελεί αδιάσειστο στοιχείο ότι δικαιούται με τον ίδιο τρόπο να διεκδικήσει τη δική του Επιχώρια Περιουσία, διαφορετική από αυτή που ανέδειξε η απογραφή του 2012. Θα πρέπει μάλιστα να προσδιοριστεί, Ετσι, για την αξιοποίηση των στοιχείων αυτών, ο Δήμος ζήτησε να οριστεί δικηγόρος που θα μελετήσει και θα γνωμοδοτήσει για τον τρόπο συνέχισης της διαδικασίας.

Η σημασία της συγκεκριμένης διεκδίκησης από τη Ζάκυνθο έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς εκτάσεις που μέχρι τώρα θεωρείται ότι ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο τις διαχειρίζεται ως τέτοιες, θα περάσουν πλέον στην κατοχή και διαχείριση του Δήμου. «Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η έκταση που καταλαμβάνει το Ενετικό Κάστρο στη Μπόχαλη, καθώς και δασικές εκτάσεις που αναφέρονται ως δημόσιες ή ακόμη οι αιγιαλοί, οι παραλίες και ο παλαιός αιγιαλός», εξηγεί ο κ. Τουρκάκης. «Αν ευσταθούν νομικά όσα έχουν εντοπιστεί, ο Δήμος θα πρέπει να τα διεκδικήσει, να κατοχυρώσει, να καταγράψει ένα μεγάλο αριθμό εκτάσεων», συμπληρώνει.

«Το τραίνο που χάσαμε»

Ο έγκριτος νομικός, Γεράσιμος Μπετίνης κρίνει πως το ζήτημα της επιχώριας περιουσίας είναι ένα τραίνο που η Ζάκυνθος, δυστυχώς, το έχει χάσει, καθώς δεν είναι σαφές αν οι μη ιδιωτικές περιουσίες των Ιονίων Νήσων καταγράφησαν από τους τότε Δήμους, το 1866, μετά την Ενωση των Επτανήσων την Ελλάδα.

«Πρέπει να αναζητήσει κανείς την διανομή της Επιχώριας Περιουσίας, στα τότε όρια των Δήμων και, αφού βρούμε την αφετηρία, να δούμε πως εξελίχθηκε μέχρι σήμερα ακριβώς και, στο πλαίσιο της Επιχώριας Περιουσίας, τι ακριβώς μπορεί να διεκδικήσει ο Δήμος και σε ποια ακίνητα. Σύμφωνα με ορισμένες απόψεις, είναι εντελώς λάθος το ότι ο αιγιαλός ανήκει στο Δήμο. Ωστόσο πρόκειται για κοινόχρηστη έκταση και δεν μπορεί να ανήκει πουθενά αλλού παρά μόνον στο Δημόσιο και δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο μίσθωσης. Κακώς λοιπόν γίνονται συμβάσεις μισθώσεων στη Ζάκυνθο αλλά μόνον παραχώρηση επί ανταλλάγματι», εξηγεί ο κ Μπετίνης. 

Διεκδικήσεις χωρίς κάλυψη

Σύμφωνα με τον κ. Μπετίνη, αν η καταγραφή αυτή δεν έχει γίνει, οποιοδήποτε ακίνητο δεν χρησιδεσπόζεται, ο Δήμος μπορεί να το διεκδικήσει ως ακίνητη περιουσία του. Οπου διεκδίκησε ο Δήμος, δεν το έκανε στα πλαίσια της νομοθετικής κάλυψης που είχε μέσω της επιχώριας περιουσίας του Ιονίου κράτους που δεν μεταβιβάστηκε στο Δημόσιο. Οι μόνες διεκδικήσεις του Δήμου έγιναν με χρησικτησία, όπως για παράδειγμα στον Αλικανά. «Το θέμα είναι τωόντι σοβαρότατο και η μόνη ενεργός κατάσταση που ισχύει είναι των Κυθήρων, στα οποία, το 19ο αιώνα, δεν συνεστήθη η Επιτροπή. Κάποιος ευφυής τη συνέστησε τη δεκαετία του 1980, κάτι που δεν έγινε στα υπόλοιπα Νησιά, παρά το γεγονός ότι εξεδόθη σχετική απόφαση και έγινε η σύσταση τω σχετικών Επιτροπών», εξηγεί ο κ. Μπετίνης.

Τι απέγινε επομένως η επιχώρια περιουσία αυτών των νησιών, μεταξύ τους και της Ζακύνθου; «Οι εκάστοτε δημοτικές αρχές ουδέποτε σκέφτηκαν να στραφούν προς το παρελθόν και την επιχώρια περιουσία των Δήμων για την καταγραφή της, ενόψει άλλωστε και του Κτηματολογίου». Με άλλα λόγια, ο προβληματισμός είναι έντονος διότι «η μοναδική διάσταση των ακινήτων που ανήκουν σε Νομικά Πρόσωπα που δεν είναι του Δημοσίου, έχει σχέση μόνο με δασικές εκτάσεις και μόνον εκεί εντοπίζονται νομολογίες δικαστηρίων που αναφέρονται ακριβώς σε αυτό το θέμα: ότι δηλαδή η Ιόνιος Πολιτεία ουδέποτε μεταβίβασε περιουσία στο ελληνικό Δημόσιο και για το λόγο αυτό δεν υπάρχει δημόσια δασική έκταση», καταλήγει ο έγκριτος νομικός. 

----------------------------------------

Πηγή:imerazante.gr 

----------------------------------------