Η Μεσόγειος σήμερα είναι πάλι στο κέντρο του κόσμου. Η Ιστορία του 21ου αιώνα εξελίσσεται με γοργούς ρυθμούς, κυρίως στις Ανατολικές χώρες και τη Μέση Ανατολή. Δημοκρατικές εξεγέρσεις έχουν ανάψει τις ελπίδες και είναι σε έξαρση οι συμπλοκές σε όλες αυτές τις χώρες που βλέπουν στην θάλασσα, και οι Τούρκοι αποκαλούν Λευκή Θάλασσα: Συρία, Αίγυπτο, Λιβύη, Τυνησία.
Περιοχές που θεωρούσαμε απόμακρες, αποκλεισμένες και με δικτατορικά καθεστώτα, έχουν γίνει πλέον θέατρα συγκρούσεων και ελπίδων. Η Αλεξάνδρεια, η Δαμασκός, η Βεγκάζη, η Τρίπολη, η Τυνησία, μακρινά λιμάνια γιά εμάς τους σημερινούς οκνούς Δυτικούς, που είμαστε γέννημα θρέμμα του κόσμου, χωρισμένου σε 2 μπλόκ.
Ωστόσο, αυτές οι παραθαλάσιες περιοχές - πριν μισή χιλιετία, όταν η Βενετία ονομαζόταν ακόμα Γαληνοτάτη - ήταν σημεία προσέγγισης γιά εκείνους τους εμπόρους που είχαν αναδείξει τη πόλη τους, που βρισκόταν μέσα στα νερά και χανόταν στη πιό μικρή θάλασσα του βορρά, εσωτερικά της Μεσογείου, την Αδριατική.
Αυτοί οι «ποιμένες του νερού», που οδηγούσαν με τέχνη τις βάρκες στα σπίτια τους σαν να ήταν κέλητες, κατέκτησαν την Κωσταντινούπολη και ένα μέρος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, οι οποίοι κατάφεραν να στείσουν το λάβαρο με τον Λέοντα του Αγίου Μάρκου στη Κύπρο και τη Κρήτη.
Αλλά το εμπόριο, οι αγορές, οι αποθήκες και οι δοσοληψίες είχαν φτάσει πολύ πιό μακριά, μέχρι την Αλέππο που είναι η σημερινή Συρία, τη Τύρο της Λιβύης, το San Giovanni di Acri στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου και εφυλάσσετο μέχρι τον 9ο αιώνα το λείψανο του Αγίου, Πολιούχου της Γαληνοτάτης, αλλά και το Μαυρόκαστρο που βρίσκεται στην Μαύρη Θάλασσα στις εκβολές του ποταμού Νίστρο, τη Τραπεζούντα, τη Τάνα όπου καταλήγει ο ποταμός Ντόν και πρός την Ασία και την Άπω Ανατολή.
Μυθικές, αλλά πραγματικές περιοχές, με τόσο μεγάλη δραστηριότητα και θέληση γιά εξερεύνηση που εξαπλωνόταν και πέραν τις Ηράκλειες Στήλες, στις Φιάνδρες, στη Σκανδιναβία, στο Λονδίνο. Οι κάτοικοι της Γαληνοτάτης έβλεπαν πολύ πιό μακρυά από εμάς· κατάφερναν, ασταμάτητα, να συνδιάζουν το ενδιαφέρον με την ανεκτικότητα και σε εκείνες τις περιόδους παρακμής όπως ήταν ο 18ος αιώνας.
Η Γαληνοτάτη διαφωτισμένη «κυρία», άνοιγε τις πόρτες της σε κόσμο που ανοίκε σε άλλες θρησκείες και διαφορετικούς πολιτισμούς: Αλβανούς, Έλληνες, Δάλματες, Αρμένιους, Μολδαβούς, Εβραίους, Ρουμάνους, Άραβες, Γερμανούς, οι οποίοι είχαν αναπτύξει εμπορικές συναλλαγές και ειρηνικές σχέσεις με αυτό τον ανφίβιο κόσμο που είχε να κάνει με την Μεσόγειο, τη θάλασσά του· ωστόσο, δεν ήταν τυχαίο το γεγονός ότι η βενετσιάνικη γλώσσα ήταν τόσο διαδεδομένη που τη καταλάβαιναν και τη μιλούσαν μέχρι και οι Ισπανοί και οι Άγγλοι - οι μεγάλες δυνάμεις της Δύσης εκείνης της εποχής - οι οποίοι «αλώνιζαν» το Αιγαίο και το Ιόνιο σαν κουρσάροι και ήταν οι πιό ξακουστοί πειρατές της μπαρμπαριάς που έσπειραν το τρόμο και το φόβο· αυτοί οι ίδιοι που εξάφνιασαν την υπερδύναμη της USA, στα πρώτα της βήματα, κατά τη πρώτη απόβαση των marines στη Τρίπολη (1801).
Ένας δεσμός από την αρχαία εποχή, αυτός της Βενετίας με τη θάλασσα, που εορτάζεται συμβολικά κάθε χρόνο με την αναβίωση του «παντρέματος» της θάλασσας με τον Δόγη στην επέτειο της Sensa.
Η παράδοση θέλει, τον Δόγη να επιβιβάζεται στο χρυσό καράβι «Bucintoro» που είχε στη πλώρη του τον αδριάντα του αλβανού ήρωα Scanderberg· ο Scanderberg επί είκοσι χρόνια (15ο αιώνα), κατάφερνε να κατατροπώνει τους τούρκους.
Τη σημερινή εποχή, που ο κόσμος φαίνεται να βιώνει μιά άλλη διάσταση αλλά είναι πιό δεκτικός, οι ελπίδες έχουν δυναμώσει ενώ εντείνεται η ευρωπαική και κατ’επέκταση η ιταλική υπευθυνότητα · η Βενετία μπορεί να θεωρηθεί πάλι « η διδάσκουσα» γιά την ενοποίηση και την ολοκλήρωση.
Η Κυριαρχία της Βενετίας στο νησί της Κρήτης διήρκησε 400 και πλέον χρόνια, που ήταν μιά μακρά περίοδος γιά την ιστορία του νησιού· ωστόσο οι σχέσεις δεν ήταν πάντα ειδυλλιακές, γιατί από την μία πλευρά τις διέκριναν συνεχείς εξεγέρσεις και αιματηρές καταστολές, από την άλλη αναπτύχθηκε μιά εξαιρετική πολιτιστική, καλλιτεχνική και κοινωνική Koinè, η οποία ορίστηκε «Κρητική Βενετία» και οφειλόταν στο φυσικό εναρμονισμό και την αυθόρμητη συνχώνευση μεταξύ των βενετσιάνων και των κρητικών.
Τετρακόσια χρόνια, είναι μιά μακρά περίοδος, σχεδόν 15 γενεές. Μέσα απ’ αυτή τη περίοδο, ο μεσαίωνας πέρασε στην νεώτερη εποχή· από τις σταυροφορίες, στην ανακάλυψη της Αμερικής· από τα τόξα και τα βέλη, στα κανόνια και τα αρκεβούζια. Αλλάζουν ριζικά όχι μόνο οι ορίζοντες, αλλά και τα έθιμα, οι τρόποι ένδυσης και ο τρόπος σκέψεως.
Αυτό το σαγηνευτικό διόραμα μιάς Βενετίας που βρίσκεται μακριά από τα κανάλια της λιμνοθάλασσας, μέσα στη καρδιά της Μεσογείου, έχει μιά προστιθέμενη υποβλητική και δυνατή έκφραση που μας συνδέει συναισθηματικά με τις νησίδες της Γρανβούζας, της Σούδας και της Σπιναλόγκας, οι οποίες – παρόλο ότι το νησί έπεσε εξ’ολοκλήρου στα χέρια των Τούρκων - θα παραμείνουν βενετοκρατούμενες μέχρι το 1715, υπομένοντας έστω και περικυκλωμένες από το Τουρκικό ζυγό, αφού κατάφεραν να μεταφέρουν με ασυνήθιστη εμμονή τους τέσσερις αιώνες βενετσιάνικης παρουσίας, στους πέντε αιώνες· είναι άξιο να σημειωθεί ότι η περίοδος των εκατό τελαυταίων χρόνων, ήταν εκείνη μέσα στην οποία εξελίχθηκε το ιστορικό γεγονός, κατά το οποίο ο δόγης Εnrico Dandolo, σχεδόν τυφλός οδήγησε στα ενενήντα του χρόνια την αποστολή της 4ης σταυροφορίας με αποτέλεσμα την κατάκτηση της Κωσταντινούπολης, αλλά και περίοδος κοντινή στην ύπαρξη του Giacomo Casanova ο οποίος γεννιέται 10 χρόνια μετά την πτώση των τελευταίων βενετσιάνικων οχυρών στις ξέρες της Κρήτης.
Προτείνουμε λοπόν να μεταφέρουμε αυτές τις επιδράσεις σε μιά διαδρομή αξιοποίησης, πολιτιστικού και τουριστικού συγχρόνως περιεχομένου, που να ξεκινά από την ιστορία εκείνων των περιοχών, θεωρώντας αυτές ώς «τις εξωτικές περιοχές» της μακρινής Βενετίας, ιστορία που διήρκησε 4 και πλέον αιώνες, μακριά από τη λιμνοθάλασσα και τα κανάλια, προωθώντας τα όσα κατάφερε αυτή η μικτή κουλτούρα της Βενετίας και της Κρήτης να μεταδόσει σε όλη την Μεσόγειο.
«Sulle ali del Leone – Gli Ultimi Scogli della Serenissima», είναι ένα δημιουργικό πρόγραμμα μεταξύ της Αδριατικής και της Μέσης Ανατολής, στα πλαίσια του οποίου πραγματοποιείται ένα ταξίδι ακολουθώντας τις ιστορικές πορείες των βενετικών γαλέρων, ώστε να έρθουμε σε επαφή με τη τωρινή κατάσταση των οχυρώσεων που βρίσκονται στα Κύθηρα, τη Γρανβούζα, τη Σούδα και τη Σπιναλόγκα της Κρήτης: τις αρχαίες πορείες του εμπορίου, το δρόμο του Μεταξιού και των μπαχαρικών, ώς μία γέφυρα που μας επιτρέπει να βιώσουμε πάλι εκείνη την ιστορική περίοδο και να αποδεχτούμε ότι υπάρχουν δύο όχθες του ίδιου κόσμου, που πορεύουν πέρα από τις προκαταλήψεις, τις δυσπιστίες και τους φόβους.
Σκοπεύουμε να αξιοποιήσουμε ένα μέρος της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς που συνδέεται με το βενετσιάνικο πολιτισμό στη Μεσόγειο συγκεντρώνοντας τεκμηριωμένες μαρτυρίες και με την αφήγηση διά μέσου των εικόνων να αποκαλύψουμε τις αρχαίες ρίζες που χρήζουν τεκμηρίωσης και εξιστόρισης.
Το ιστιοφόρο μας – Arina, με καπετάνιο τον Enrico Brozzola – θα είναι το μέσο αλλά συγχρόνως και η γέφυρα που θα συνδέσει αυτές τις περιοχές και τις κουλτούρες, οι οποίες γιά αιώνες είχαν ένα κοινό παρανομαστή: τη θάλασσα. Αυτή τη θάλασσα, εμείς, θα διασχίσουμε, πραγματοποιώντας είκοσι περίπου στάσεις, προσεγγίζοντας στις ακτές της Κροατίας, του Μαυροβουνίου, της Αλβανίας, και θα φτάσουμε στην Ελλάδα κα περνώντας από Κύθηρα με τελικό προορισμό την Κρήτη.
-------------------------------------
Πηγή: gliultimiscoglidellaserenissima.blogspot.com
-------------------------------------
Το "Arina" προσέγγισε σήμερα στο Καψάλι όπου έτυχε ιδιαίτερης υποδοχής από τον Δήμαρχο κ. Θ. Κουκούλη τον αντιδήμαρχο κ. Ν.Μεγαλοκονόμο, τον πρόεδρο του δημοτικού συμβουλίου κ. Λ.Βέζο και την Λιμενική αρχή του Καψαλιού.
Τα μέλη της ομάδας του Arina επισκέφθηκαν το μεσαιωνικό κάστρο της Χώρας όπου κατέγραψαν τις εντυπώσεις τους εμπλουτίζοντας τα τεκμήρια που συλλέγουν. Ακόμη με έκπληξη διαπίστωσαν ότι το κάστρο της Χώρας δεν ήταν η μοναδική κληρονομιά της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας στα Κύθηρα κι ότι έπρεπε να συμπληρώσουν τις εντυπώσεις τους και με το κάστρο στον Μυλοπόταμο.
Στο μακρύ τους ταξίδι και το πέρασμα από την Αδριατική προς τις ακτές της Αλβανίας συνέχισαν και πέρασαν από Παξούς-Κέρκυρα-Ιθάκη-Ζάκυνθο-Λευκάδα-Πύλο-Μεθώνη-Κορώνη-Πόρτο Κάγιο κ.α.
Αφού συμπληρώσουν τα ντοκουμέντα που αναζητούν στα Κύθηρα θα σαλπάρουν πάλι με τελευταίο προορισμό την Κρήτη....
------------------------------------------------------------
Αντώνης Λαμπρινίδης-Φωτογραφίες Γιώργος Σάμιος
------------------------------------------------------------
