Θεσμικό πλαίσιο θαλασσίων ενδομεταφορών
1. Με το Νόμο 2932/01 "Ελεύθερη παροχή Υπηρεσιών στις θαλάσσιες ενδομεταφορές - Σύσταση Γενικής Γραμματείας Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής - Μετατροπή των Λιμενικών Ταμείων σε Ανώνυμες Εταιρίες και άλλες διατάξεις" (ΦΕΚ Α΄145/27-06-2001)
,
απελευθερώθηκε
από την 1η Νοεμβρίου 2002 ο τομέας των θαλασσίων ενδομεταφορών για τα
πλοία με σημαία κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου και της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων
Συναλλαγών, σύμφωνα με την υποχρέωση της χώρας μας για εναρμόνιση της
εθνικής νομοθεσίας με το Κοινοτικό Δίκαιο (Κανονισμός (Ε.Ο.Κ.)
3577/1992).2. Κύριοι άξονες του Νόμου 2932/01 (ΦΕΚ Α΄145/2001) , όπως τροποποιήθηκε με τους Νόμους 3153/03 (ΦΕΚ Α΄153/2003), 3260/04 (ΦΕΚ Α΄151/2004), 3409/05 (ΦΕΚ Α΄273/2005), 3450/06 (ΦΕΚ Α΄64/2006), 3482/06 (ΦΕΚ Α΄163/2006), 3511/06 (ΦΕΚ Α΄258/06), 3569/07 (ΦΕΚ Α΄122/2007), 3697/08 (ΦΕΚ Α΄194/2008), 3922/11 (ΦΕΚ Α΄35/2011), 4072/12 (ΦΕΚ Α΄86/2012) και 4150/13 (ΦΕΚ Α΄/2013) είναι η προστασία του δημοσίου συμφέροντος και η δημιουργία συνθηκών ελευθέρου ανταγωνισμού στις θαλάσσιες ενδομεταφορές. Ειδικότερα η Πολιτεία διατηρεί τον θεσμικό της ρόλο να διασφαλίζει την κοινωνική διάσταση των συγκοινωνιακών υπηρεσιών (εδαφική συνέχεια της χώρας, κοινωνική συνοχή), ενώ η ενθάρρυνση του υγιούς ανταγωνισμού αποτελεί βασική προϋπόθεση για την αναβάθμιση της ποιότητας των παρερχομένων υπηρεσιών και την ανάπτυξη της επιχειρηματικής πρωτοβουλίας, παράγοντες άμεσα συνδεδεμένους με την οικονομική ανάπτυξη των νησιών.
3. Με βάση τον Νόμο 2932/01 και σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΟΚ) 3577/92, η δρομολόγηση των ακτοπλοϊκών πλοίων στις θαλάσσιες ενδομεταφορές είναι ελεύθερη για τους Έλληνες και κοινοτικούς πλοιοκτήτες οι οποίοι δρομολογούν τα πλοία τους σε γραμμές της επιλογής τους, σύμφωνα με την επιχειρηματική τους πρωτοβουλία, ενώ ο ρόλος της Πολιτείας περιορίζεται στο να ελέγχει ότι πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις δρομολόγησης που προβλέπονται, καθώς επίσης και να παρεμβαίνει τόσο για λόγους δημοσίου συμφέροντος όσο και στις περιπτώσεις που οι δυνάμεις της αγοράς δεν μπορούν από μόνες τους να εξασφαλίσουν επαρκές επίπεδο εξυπηρέτησης.
4. Η δρομολόγηση των πλοίων γίνεται σε ετήσια βάση. Οι πλοιοκτήτριες εταιρείες υποβάλλουν μέχρι την 31η Ιανουαρίου έκαστου έτους δηλώσεις δρομολόγησης των πλοίων για τις γραμμές που επιθυμούν να εξυπηρετούν για την δρομολογιακή περίοδο που ξεκινάει από την 1 Νοεμβρίου του ίδιου έτους και λήγει την 31 Οκτωβρίου του επομένου. Κατ’ εξαίρεση δύνανται οι πλοιοκτήτες να υποβάλουν δηλώσεις δρομολόγησης και μετά την 31 Ιανουαρίου. Ειδικά για τα ταχύπλοα και τα υδροπτέρυγα πλοία, η ετήσια δρομολόγηση είναι τουλάχιστον τετράμηνη, εκ των οποίων οι τρεις θερινοί μήνες είναι συνεχόμενοι, και η δήλωση δρομολόγησης υποβάλλεται το αργότερο μέχρι την 30 Νοεμβρίου.
5. Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου δύναται να παρεμβαίνει, κατ'
εξαίρεση και στο αναγκαίο μέτρο, στις παραπάνω ελεύθερες δρομολογήσεις
όταν:
α) οι συνθήκες δεν επιτρέπουν για λόγους ασφάλειας ναυσιπλοΐας στους λιμένες και τάξης στη χερσαία ζώνη, την ταυτόχρονη εξυπηρέτηση των πλοίων και
β) ο προγραμματισμένος χρόνος διακοπής των δρομολογίων παρακωλύει την τακτική παροχή υπηρεσιών στη συγκεκριμένη γραμμή.
6. Για τις γραμμές που οι πλοιοκτήτες με βάση εμπορικά κριτήρια δεν επιλέγουν να εξυπηρετούν, εκδίδονται προσκλήσεις και συνάπτονται συμβάσεις ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας με ακτοπλοϊκές εταιρείες, διάρκειας μέχρι και 12 ετών. Για την έκδοση των προσκλήσεων γνωμοδοτεί το Συμβούλιο Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών στο οποίο μετέχουν εκπρόσωποι όλων των εμπλεκομένων στην ακτοπλοΐα επαγγελματικών και κοινωνικών φορέων συμπεριλαμβανομένου και εκπροσώπων της τοπικής και νομαρχιακής αυτοδιοίκησης.
7. Με απόφαση του Υπουργού, μετά από γνώμη του Συμβουλίου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών, δύναται να επιβάλλονται στους πλοιοκτήτες υποχρεώσεις δημόσιας υπηρεσίας που αφορούν: τους λιμένες, την τακτικότητα, τη συνέχεια, την ικανότητα παροχής μεταφορικών υπηρεσιών, το ναυλολόγιο και τη στελέχωση.
8. Τα θέματα που αφορούν το προσωπικό των πλοίων ρυθμίζονται από τις διατάξεις τις ελληνικής νομοθεσίας. Όσοι από τους ναυτικούς δεν είναι Έλληνες πρέπει να κατέχουν πιστοποιητικό ελληνομάθειας.
9. Αρμόδια για θέματα ανταγωνισμού στις θαλάσσιες ενδομεταφορές είναι η Επιτροπή Ανταγωνισμού.
