Από το 1983, η HELMEPA, με σύμβολο
της το "Γλάρο", ξεκίνησε συντονισμένες καλοκαιρινές εκστρατείες για την
ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινού και για πρώτη φορά στην Ελλάδα, πρόσκοποι
και μαθητές συμμετείχαν σε εθελοντικούς καθαρισμούς ακτών, κυρίως στην Αττική.
O Τομέας Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης συντονίζει κάθε χρόνο από το 1991 στην
Ελλάδα την Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντικού Καθαρισμού Ακτών, μία
διεθνής πρωτοβουλία του μη-κυβερνητικού, μη-κερδοσκοπικού οργανισμού Ocean
Conservancy (www.oceanconservancy.org) που εδρεύει στη Washington, DC των
ΗΠΑ.
Κάθε χρόνο περισσότεροι από 500.000 εθελοντές σε 100 και πλέον χώρες του
πλανήτη συλλέγουν εκατοντάδες χιλιάδες τόνους απορριμμάτων, με πιο συχνά τα
πλαστικά μπουκάλια και τις σακούλες, τα αποτσίγαρα, τα καλαμάκια κ.ά. Δυστυχώς,
τα απορρίμματα αυτά δεν πέφτουν στις ακτές από τον ουρανό αλλά πετάγονται από
εμάς τους ανθρώπους που χρησιμοποιούμε το θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον ως
χώρο αναψυχής.
Εκτός του
συμβολικού χαρακτήρα της δράσης, δηλαδή να δείξει πως όλοι μπορούμε να
συμβάλλουμε στην προσπάθεια για Καθαρές Θάλασσες και Ακτές, η πρωτοβουλία
αυτή έχει και εκπαιδευτικό/επιστημονικό σκοπό. Συγκεκριμένα, οι εθελοντές
καταγράφουν τα απορρίμματα που συλλέγουν σε ειδικό Δελτίο Αναφοράς και στη
συνέχεια τα στοιχεία αυτά αναλύονται για να προκύψουν χρήσιμα συμπεράσματα για
τη σύνθεση και την προέλευση των απορριμμάτων. Τα αποτελέσματα της παγκόσμιας
αυτής έρευνας δημοσιοποιούνται ευρέως με σκοπό την ευαισθητοποίηση όλων για την
πρόληψη της ρύπανσης από απορρίμματα.
Στην Ελλάδα, η HELMEPA προσκαλεί κάθε χρόνο τα μέλη της, μικρούς και
μεγάλους, καθώς συνεργαζόμενους φορείς όπως Λιμεναρχεία, Οργανισμούς Τοπικής
Αυτοδιοίκησης, συλλόγους και ενώσεις, καθώς και ευαισθητοποιημένους πολίτες σε
όλη την χώρα, να συμβάλλουν σε αυτή την προσπάθεια αφιερώνοντας μία ημέρα στον
καθαρισμό αγαπημένης τους ακτής ή/και του βυθού.
Στους συμμετέχοντες, παρέχεται σχετικό ενημερωτικό υλικό (στατιστικά στοιχεία, φυλλάδια,
αφίσες κλπ) καθώς και το ειδικό Δελτίο Καταγραφής Απορριμμάτων. Οι Ναυτίλοι της
HELMEPA καλούνται να αναλάβουν συντονιστικό ρόλο για την οργάνωση καθαρισμών
στην περιοχή τους.
Το Σάββατο, 17 Σεπτεμβρίου 2011, η Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντικού Καθαρισμού
Ακτών συμπλήρωσε 20 χρόνια υλοποίησης στην Ελλάδα, γεγονός που γιορτάστηκε με
πλούσιες εθελοντικές δράσεις μέχρι και τα μέσα Νοεμβρίου.
Συνολικά πήραν μέρος 2.600 εθελοντές από 144 δημόσιους και ιδιωτικούς
φορείς, πραγματοποιώντας 74 καθαρισμούς ακτής και βυθού σε 67 περιοχές της
Ελλάδας. Μικρά παιδιά και νέοι, μέλη των προγραμμάτων «Παιδική HELMEPA» και
«Ναυτίλοι» αντίστοιχα, αλλά και άλλοι μαθητές και εκπαιδευτικοί, στελέχη
εταιρειών-μελών της HELMEPA, εκπρόσωποι ΟΤΑ, στελέχη του Λιμενικού Σώματος, μέλη
περιβαλλοντικών οργανώσεων και ναυτικών ομίλων, δύτες και απλοί πολίτες
ανταποκρίθηκαν στη φετινή πρόσκληση.
Κατά την εξόρμησή τους σε παραλίες, λιμάνια,
λίμνες και βυθό, οι εθελοντές κάλυψαν συνολική απόσταση μήκους 62
χιλιομέτρων, συλλέγοντας και καταγράφοντας σχολαστικά πάνω από 12 τόνους
σκουπιδιών, για να τα στείλουν στο ένα και μοναδικό μέρος που τους αρμόζει: τους
κάδους απορριμμάτων και ανακύκλωσης.
Το «top ten» των πολυπληθέστερων απορριμμάτων φαίνεται στον παρακάτω πίνακα
με τα αποτσίγαρα να αναδεικνύονται για άλλη μια φορά πρώτα σε αριθμό. Τα
περισσότερα από 100.000 αποτσίγαρα, που με τόση υπομονή και κόπο μάζεψαν από τις
παραλίες μας οι εθελοντές των φετινών καθαρισμών, θα σχημάτιζαν στη σειρά ένα
“αποτσίγαρο-γίγαντα” μήκους άνω των 2 χιλιομέτρων! Την πρώτη πεντάδα
συμπληρώνουν πλαστικά μπουκάλια, καλαμάκια, καπάκια και αλουμινένια κουτιά
αναψυκτικών.
| Τα 10 πολυπληθέστερα σκουπίδια στις ελληνικές ακτές το 2011 | Αριθμός | Ποσοστό |
| Αποτσίγαρα | 101.202 | 59,9% |
| Πλαστικά μπουκάλια | 12.562 | 7,4% |
| Καλαμάκια | 11.365 | 6,7% |
| Καπάκια | 10.757 | 6,4% |
| Αλουμινένια κουτιά αναψυκτικών/ποτών | 6.718 | 4,0% |
| Πλαστικές σακούλες | 6.350 | 3,8% |
| Συσκευασίες τροφίμων | 3.075 | 1,8% |
| Γυάλινα μπουκάλια | 2.423 | 1,4% |
| Χάρτινες σακούλες | 2.287 | 1,4% |
| Ποτήρια, πιάτα, πηρούνια, μαχαίρια, κουτάλια | 2.011 | 1,2% |
| ΣΥΝΟΛΟ | 158.750 | 93,9% |
Όπως φαίνεται στο ακόλουθο γράφημα, 1 στα 3 απορρίμματα προέρχονται από
ψυχαγωγικές και άλλες παράκτιες δραστηριότητες, ενώ θαλάσσιες δραστηριότητες
(αλιεία, σκάφη αναψυχής κ.λ.π.) φαίνεται να συνεισφέρουν λιγότερο από 2,5%.
Χαμηλό, αλλά διόλου αμελητέο αν λάβουμε υπόψη τον όγκο αυτής της κατηγορίας
απορριμμάτων και την περιβαλλοντική επιβάρυνση και αισθητική όχληση που
προκαλούν, είναι το ποσοστό που προέρχεται από αποθέσεις άχρηστων αντικειμένων
όπως οικιακές συσκευές, λάστιχα, εξαρτήματα αυτοκινήτων, μπαταρίες, οικοδομικά
υλικά, κατεστραμμένα έπιπλα κ.ά.
| ||
