Τετάρτη 29 Αυγούστου 2012

Η κοινωνική και τουριστική συμβολή της ακτοπλοΐας στην άγονη γραμμή: Η περίπτωση του Ε/Γ-Ο/Γ “Βιτσέντζος Κορνάρος”

Για την ακτοπλοΐα και τη σχέση της με τον τουρισμό έχω γράψει και στο παρελθόν και μάλιστα τότε είχα αποδώσει μεγάλο μερίδιο ευθύνης στις ναυτιλιακές εταιρείες για τα τουριστικά προβλήματα των Κυκλάδων. 

Τώρα, μετά την ολοκλήρωση του project αξιολόγησης “Hospitality 3” σε Κυκλάδες και Δυτική Κρήτη, το οποίο είχα ανακοινώσει από τις αρχές του καλοκαιριού, αποφάσισα να επανέλθω στο θέμα της ακτοπλοΐας, από άλλη όμως οπτική γωνία. Αυτή τη φορά το θέμα είναι ο ρόλος της ακτοπλοΐας σε μια άγονη/επιδοτούμενη γραμμή και φυσικά το μερίδιο ευθύνης της πολιτείας σε ό,τι αφορά την παραγωγή κοινωνικού έργου.
   
Αφορμή για το θέμα και (κατάλληλη θεωρώ) μελέτη περίπτωσης είναι το Ε/Γ-Ο/Γ “Βιτσέντζος Κορνάρος” της εταιρείας ΛΑΝΕ (Lane Sea Lines) το οποίο εκτελεί τη γραμμή που συνδέει τη Λακωνία (Γύθειο-Μονεμβάσια), τη Μεσσηνία (Καλαμάτα) και τον Πειραιά με το λιμάνι Κισσάμου Κρήτης. 

Η γραμμή, η οποία είναι επιδοτούμενη, λειτουργεί και το χειμώνα με μικρή διαφοροποίηση των δρομολογίων. Η φιλοσοφία της λειτουργίας μιας επιδοτούμενης γραμμής είναι -νομίζω- γνωστή και προφανής. 

Η πολιτεία, ανταποκρινόμενη στον κοινωνικό της ρόλο, σπεύδει να συνδέσει συγκοινωνιακά δια θαλάσσης απομακρυσμένες περιοχές μικρού συγκοινωνιακού ενδιαφέροντος (άγονη γραμμή) ή/και περιοχές που κατά τους θερινούς μήνες συγκεντρώνουν αυξημένο τουριστικό ενδιαφέρον λόγω της ιδιαιτερότητας συγκεκριμένων τουριστικών προορισμών. 

Ανακοινώνει, λοιπόν, την πρόθεσή της για λειτουργία της γραμμής και καλεί τις ναυτιλιακές εταιρείες να εκδηλώσουν ενδιαφέρον. Η πολιτεία, επίσης, καθορίζει το ναυλολόγιο, δηλαδή το κόστος των εισιτηρίων, που στην περίπτωσή μας είναι χαμηλό και δε συγκρίνεται με το αντίστοιχο εμπορικό κόστος.

Η γραμμή αυτή ονομάζεται «επιδοτούμενη» γιατί -όπως είναι φανερό- η πολιτεία αναλαμβάνει να καλύψει τη διαφορά μεταξύ «κοινωνικού» και συνήθους ναύλου. Η συνεργασία πολιτείας και πλοιοκτήτριας εταιρείας στα πλαίσια αυτά, που με σαφήνεια άλλωστε ορίζει ο νόμος, λογικά εμφανίζεται συνήθης δεδομένου του μεγάλου νησιωτικού μας συμπλέγματος και εξελίσσεται ομαλά εφόσον οι δύο πλευρές τηρούν τις υποχρεώσεις τους.

Η δυσμενής οικονομική συγκυρία που ταλανίζει και τη χώρα μας προκάλεσε φυσικά μεγάλη έλλειψη ρευστότητας και οι πληρωμές του Δημοσίου προς όλες τις κατευθύνσεις καθυστέρησαν πολύ ή και διακόπηκαν. Αυτή η οικονομική δυσπραγία έπληξε καίρια και μικρές ναυτιλιακές εταιρείες όπως η ΛΑΝΕ, η οποία συνεχίζει να εκτελεί τη γραμμή υποδειγματικά αναπληρώνοντας ουσιαστικά την πολιτεία σε ό,τι αφορά το κοινωνικό έργο.

Για να βοηθήσω τον αναγνώστη να αντιληφθεί το μέγεθος της δυσχέρειας που πραγματικά καθιστά το «Βιτσέντζος Κορνάρος» ιδανικό ως μελέτη περίπτωσης θα αναφέρω κάποια χαρακτηριστικά αριθμητικά δεδομένα κατά προσέγγιση, τα οποία όταν κι εγώ τα πληροφορήθηκα εξοργίστηκα και αποφάσισα να πάρω θέση στο κρίσιμο αυτό θέμα.

Ένας κύκλος του πλοίου στη γραμμή έχει κόστος περίπου 45.000 ευρώ σε πετρέλαιο και 5.000 ευρώ σε λιπαντικά. Η είσπραξη με πλήρες φορτίο είναι περίπου 15.000 ευρώ (δεδομένου του επιδοτούμενου ναύλου). Αν η πολιτεία κατέβαλε με συνέπεια (ή τουλάχιστον στα πλαίσια του εφικτού στην παρούσα φάση) το ποσό της επιδότησης δε θα υπήρχε θέμα συζήτησης.

Αυτή τη στιγμή όμως η οικονομική εκκρεμότητα προς την εταιρεία τείνει στα 2,5 εκατ. ευρώ! Αν σκεφθούμε ότι το πλοίο απασχολεί περίπου 60 άτομα και συνεχίζει κανονικά τη λειτουργία της γραμμής, η γλώσσα των αριθμών δεν αφήνει καμία απορία σε όποιον θέλει να μιλήσουμε για παραγωγή κοινωνικού έργου!

Ακόμα όμως κι αν δεχθούμε πως η συγκεκριμένη συγκυρία επιβάλλει όλοι να κάνουν θυσίες (στην περίπτωσή μας φυσικά κάτι τέτοιο φαίνεται αστείο καθώς η επιβάρυνση είναι τεράστια!) αξίζει να δούμε τις αντιπροτάσεις της εταιρείας προς την πολιτεία, οι οποίες και αποκαλύπτουν τις πραγματικές προθέσεις καθενός χωρίς λόγια.

Το πλοίο με βάση το υπάρχον πρόγραμμα παραμένει εκτός λειτουργίας στον Πειραιά δυο μέρες της εβδομάδας, τη Δευτέρα και την Τρίτη. Εννοείται πως οι αμοιβές του πληρώματος καταβάλλονται κανονικά. Η εταιρεία προσπαθούσε επίμονα όλο το καλοκαίρι να πάρει μια δεύτερη (μη επιδοτούμενη) γραμμή από Γύθειο για να ενισχύσει κάπως τα οικονομικά της και αντιμετώπιζε έντονη άρνηση (από διάφορες πλευρές!), πράγμα εντελώς παράδοξο αν σκεφθούμε μάλιστα πως το λιμάνι του Γυθείου είναι αναπτυσσόμενο και χρειάζεται στήριξη.

Επίσης, επανειλημμένα έχει προταθεί από την εταιρεία προς την πολιτεία το ενδεχόμενο εφοδιασμού του πλοίου με κρατικά καύσιμα σε μια προσπάθεια εξισορρόπησης (;) της κατάστασης, όμως καμιά πρόταση δεν ευδοκίμησε. Εννοείται, τέλος, πως το πλήρωμα επισκέφθηκε το Υπουργείο για να εκθέσει και τη δική του δεινή θέση, χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα.

Όσοι με διαβάζουν συχνά έχουν αντιληφθεί ότι το συγκεκριμένο άρθρο διαφοροποιείται από την πλειονότητα των κειμένων μου. Επιστρέφοντας μετά από ένα καλοκαίρι γεμάτο παρατηρήσεις, διαπιστώσεις και σχόλια (που φυσικά θα μοιραστώ με τους αναγνώστες το επόμενο διάστημα) επέλεξα να δώσω στο άρθρο αυτό διπλό χαρακτήρα.

Από τη μια θέλω να καταγγείλω την κρατική αδιαφορία και γραφειοκρατία σε ένα κράτος όπου η μόνη υπηρεσία που λειτουργεί σωστά είναι μάλλον το ΣΔΟΕ! Παλιότερα ήμουν αντίθετος σε τέτοιου είδους καταγγελίες γιατί τις θεωρούσα προϊόντα λαϊκισμού, αλλά τώρα πια φτάνουμε σε σημείο που ούτε η απλή λογική είναι αρκετή.

Από την άλλη, όμως, θέλω να επιβραβεύσω και να συγχαρώ θερμά την εταιρεία ΛΑΝΕ, το Μανώλη Γαλανάκη προσωπικά (δηλώνω πως συγκρούστηκα μαζί του, αλλά με δυο κουβέντες μου έδειξε πως είναι «Κρητίκαρος» με ό,τι κι αν σημαίνει αυτό) για τους καθημερινούς αγώνες που δίνει σε υπηρεσίες και υπουργεία για το δικαίωμα 60 περίπου εργαζομένων στην αξιοπρέπεια, και τέλος το ίδιο το πλήρωμα, που με αυταπάρνηση και πίστη σε αξίες προσφέρει το πραγματικό κοινωνικό έργο.

Όποιος επιθυμεί να αμφισβητήσει τα παραπάνω, ας δώσει πρώτα μια απάντηση στη γλώσσα των αριθμών. Η στήριξη της ΛΑΝΕ είναι πρώτιστα ζήτημα ηθικής!
--------------------------------
* του Φώτη Παντόπουλου
--------------------------------
* Ο Φώτης Παντόπουλος είναι Επικοινωνιολόγος, Ερευνητής Στρατηγικής Επικοινωνίας & Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Σύμβουλος Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων Επιχειρήσεων. Για τυχόν ερωτήσεις ή παρατηρήσεις, επικοινωνείτε μαζί του στο info@prsolutions.gr .