Ο δημιουργός χρησιμοποιεί τον χώρο του Εικαστικού Κύκλου ως εργαστήριο
για να παρουσιάσει ζωγραφικά έργα με το καθιερωμένο ιδίωμά του, αλλά και
πρωτότυπα ζωγραφισμένα γλυπτά
Σε αυτή την έκθεση, με τον αριθμητικό τίτλο 3/015 στην εποχή της
παντοκρατορίας των αριθμών, ο Μανώλης Χάρος απελευθερώνει τα πουλιά και
τα καράβια του. Εικαστικά ο δημιουργός πάει όντως με τα νερά των καιρών,
αλλά η ιδεολογία του, όπως πάντα, ταξιδεύει κόντρα στους καιρούς,
διαχρονικά πολύχρωμη, εμπνευσμένη και αισιόδοξη.
Κι οι δύσκολες εποχές
είναι πάντα μια ευκαιρία για την τέχνη. «Είναι κι αυτή η έκθεση παιδί της κρίσης» λέει ο δημιουργός. «Με
τους ανθρώπους του Εικαστικού Κύκλου εκμεταλλευτήκαμε την πολυτέλεια
που μας παρέχει η εποχή, τον χρόνο. Καθώς, πλέον, οι εκθέσεις δεν
ακουμπούν η μια την άλλη, σχεδόν επί έναν μήνα έστηνα και συχνά
δημιουργούσα τα έργα μέσα στον χώρο που εκτίθενται. Αυτό που συνήθως
γίνεται στο μυαλό του καλλιτέχνη, στο εργαστήριό του, εγώ το έκανα στον
πραγματικό χώρο της έκθεσης. Εφερνα έργα, έπαιρνα, τα ακούμπαγα, τα
άλλαζα, τα έφτιαχνα επί τόπου. Πολλά από αυτά τα πουλιά γίνανε εδώ μέσα.
Λειτούργησε δηλαδή η γκαλερί σαν εργαστήριο. Στο μεταξύ έφυγα στο
εξωτερικό, γύρισα. Είχα την άνεση, τη δυνατότητα του χρόνου να
απομακρυνθώ, να ξανάρθω, να τα ξαναδώ. Υπήρχαν φορές που απλώς πέρναγα,
έριχνα μια ματιά μόνο και έφευγα. Αυτή είναι πολύ διαφορετική από
οποιαδήποτε άλλη έκθεση έχω κάνει».
Λίγες ημέρες πριν από τα εγκαίνια της έκθεσης και ο Μανώλης Χάρος
γυροφέρνει τα πουλιά που ηρεμούν λικνιζόμενα στο κύμα, κάθονται στις
σκεπές ή πετούν. Γλάροι, κοράκια, παπαγάλοι ή σπουργίτια, ως παιδιά της
κρίσης, είναι συναρμολογημένα κι αυτά με ταπεινά, πεταμένα ή
ξαναχρησιμοποιημένα υλικά, το «απόλυτο καρακατσουλιό». Σπασμένα πιατικά, πλαστικά, μέχρι και άχρηστα κομμάτια ενός φαναρτζίδικου. «Τα πουλιά εξελίσσονται εικαστικά με υλικά που ήδη υπάρχουν» λέει ο δημιουργός τους. «Είναι το ίδιο το υλικό που τα κάνει, δεν είναι η αναπαράσταση του υλικού. Τα πουλιά είναι και παλίμψηστα, γιατί πολλές φορές τα έχω ζωγραφίσει σε όλα τα επίπεδα που συνθέτουν τον όγκο τους». Τα
παγώνια του, έτσι τα βλέπει εκείνος, μοιάζουν να τα συγκρατούν στους
τοίχους τα πολύχρωμα σχοινιά σαν πινελιές στον τοίχο. Και γιατί όλα
αυτά;
«Το σημαίνον και το σημαινόμενο δεν είμαι πάντα έτοιμος να το
συζητήσω. Θεωρώ ότι η δουλειά η δική μου είναι να κάνω ένα καλό έργο
τέχνης. Και το καλό έργο τέχνης πάνω απ' όλα είναι ένα όχημα το οποίο θα
μεταφέρει τις ευαισθησίες και τις σκέψεις του θεατή. Αλλιώς δεν είναι
τίποτα. Είναι μια σπουδή που αφορά μόνο εμένα. Με την έννοια αυτή, αυτό
που με συγκινεί εικαστικά εμένα στα πουλιά, για τον θεατή είναι η απαρχή
ενός συνειρμού. Αυτό είναι το παιχνίδι της τέχνης. Η προσπάθεια η δική
μας δεν υπάρχει χωρίς τον θεατή. Το έργο τέχνης χωρίς τα μάτια που το
βλέπουν είναι ανύπαρκτο».
Ο Μανώλης Χάρος αγγίζει τους πίνακες, τους ισιώνει. Είναι σαν να
βάζει μια από τις τελευταίες πινελιές στην έκθεση. Οι πραγματικές,
απλωμένες, χειρονομιακές πινελιές του, συνθέτουν με τα χρώματά τους ένα
ονειρικό περιβάλλον. Λουλούδια και στεριές με έντονα χρώματα και καβάλα
στη γραμμή του ορίζοντα η πρώτη αίσθηση της αφαίρεσης, η ασαφής σιλουέτα
ενός καραβιού που φεύγει. Αυτά είναι κατά κάποιον τρόπο η προέκταση του
ορίζοντα που βλέπει από το ατελιέ του στα Κύθηρα. Ισως ο πιο ανοιχτός
στον ελλαδικό χώρο, πέρα από το Ιόνιο, στη Μεσόγειο, προς τη Μάλτα, πέρα
από το Γιβραλτάρ, στον Ατλαντικό και μετά άγνωστο πού. «Κοιτάζοντας τον ορίζοντα», λέει, «είναι
σαν να ξανοίγεσαι προς τον ουρανό. Τα καράβια που ζωγραφίζω είναι αυτά
που βλέπω, μια διαρκής κίνηση προς την άκρη του ορίζοντα. Το ταξίδι για
τον στεριανό είναι κλιμακωτό. Είναι μέχρι την άκρη του βουνού, είναι
έως το τέλος του κάμπου. Για τον θαλασσινό όμως είναι "μπάντζι
τζάμπινγκ". Πηδάω στην έννοια ταξίδι και ταξιδεύω. Δεν καθορίζεται από
την έννοια της απόστασης. Ο στεριανός λέει "θα πάω από εκεί ως εκεί". Ο
θαλασσινός λέει "πάω στο φεύγω, πάω ταξίδι". Η έννοια του φεύγω έχει
μεγάλη διαφορά στον άνθρωπο που έχει σημεία αναφοράς από τον άνθρωπο που
το σημείο αναφοράς του είναι το καράβι στο βάθος του ορίζοντα που
κινείται κι αυτό. Είναι πολύ διαφορετικό να έχεις σημείο αναφοράς το
σημείο φυγής που λένε οι ζωγράφοι, το σημείο του πίνακα που από εκεί
φεύγει το βλέμμα και χάνεται».
Η έκθεση είναι λοιπόν σύνθεση ιδεών και πραγμάτων μέσα στον χώρο,
σύνθεση διαφορετικών υλικών πάνω στα έργα, σύνθεση διαφορετικών έργων.
Κι ενώ κατ' αρχήν η ιδέα της έκθεσης είναι ζωγραφική, στην
πραγματικότητα είναι συλλογή χρωμάτων και πραγμάτων από γύρω-γύρω,
πεταμένα ή ξαναχρησιμοποιημένα. Κι αυτά μαζεύτηκαν και στήθηκαν για να
διηγηθούν μια καινούργια, γοητευτική ιστορία, έτοιμη για να την
ακούσετε...
πότε & πού:
Η έκθεση 3/015 πραγματοποιείται στον Εικαστικό Κύκλο (Χαριλάου Τρικούπη 121) και θα διαρκέσει ως τις 18 Απριλίου.
--------------------------------
Πηγή: Το ΒΗΜΑ
--------------------------------
