Η ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΥΡΩΝΟΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ ΣΤΗ ΝΑΞΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟ

Μεγάλη ιδιαιτερότητα παρουσιάζει ο ναός του Αγίου Μύρωνος στο Σαγκρί της Νάξου. Ο ναός βρίσκεται στην τοποθεσία που με την τοπική διάλεκτο αναφέρεται ως «Άγιοι Μυρώνοι» ή «Άγιοι Μύρωνες» κοντά στο Σαγκρί. Η περιοχή που ευρίσκεται ο ναός είναι κατά βάση αγροτική, γεμάτη καλλιέργειες. 

Ο ναός είναι διπλός, στην ουσία πρόκειται για δύο ναούς, που δεν ενώνονται όμως εσωτερικώς. Ο ένας ναός είναι αφιερωμένος στον Ιερομάρτυρα Άγιο Μύρωνα της 17^ης Αυγούστου και ο έτερος έχει αφιερωθεί (πρόσφατα) στον Άγιο Φανούριο. Ωστόσο, υπάρχει η άποψη ότι η χρήση πληθυντικού αριθμού στην ονομασία του ναού και της περιοχής δεν είναι τυχαία. 

Είναι πολύ πιθανό ο δεύτερος ναός – που σήμερα είναι αφιερωμένος στον Άγιο Φανούριο – να είναι αφιερωμένος στον κρητικό Άγιο Μύρωνα, Επίσκοπο Κνωσού που εορτάζει στις 8 Αυγούστου. Εξάλλου τα δύο πρόσωπα έζησαν σε σχετικά κοντινές ιστορικές περιόδους, ο μεν Άγιος της Κορίνθου στα μέσα του 3^ου αιώνα (επί Δεκίου) ο δε Άγιος της Κρήτης, που έγινε Επίσκοπος Κνωσού, έζησε τον 4^ο αιώνα. 

Είναι πολύ πιθανό λοιπόν ο διπλός αυτός ναός της Νάξου να αναφέρεται και στα δύο ομώνυμα άγια πρόσωπα, χωρίς όμως να μπορεί να υποστηριχθεί η άποψη αυτή με κάποια γραπτή αναφορά ή μαρτυρία, παρά μόνο από την τοπική παράδοση. Ο ναός έχει σημαντικά στοιχεία που καταδεικνύουν την παλαιότητά του. 

Τα θωράκια που κάποτε στήριζαν το τέμπλο είναι χαμηλά (μάλλον μαρμάρινα, σήμερα όμως σοβατισμένα), ακριβώς όπως στα πρωτοχριστιανικά μνημεία τουλάχιστον μέχρι τον 6^ο-7^ο αιώνα. Παράλληλα, ύπερθεν της θύρας εισόδου του ναού υπάρχει εγχάρακτο μάρμαρο με παλαιοχριστιανικού τύπου Σταυρό, το οποίο όμως χρήζει χρονολόγησης-αξιολόγησης. 

Ο ναός έχει χωνευτή Αγία Πρόθεση και Αγία Τράπεζα με κόγχη. Η περιοχή του Σαγκρίου έχει κατοικηθεί κατά το παρελθόν και από οικογένειες της Κρήτης και κύρια της περιοχής των Σφακίων που βρέθηκαν εκεί μέσω του χωριού Απείρανθος της Νάξου, το οποίο φημίζεται για την κρητική καταγωγή των κατοίκων του.

 Ο δίδυμος Ι. Ναός του Αγ. Μύρωνος και Αγ. Φανουρίου στο Σαγκρί της Νάξου

Τα χαμηλά θωράκια είναι χαρακτηριστικά σε πρώιμα κτίσματα της Βυζαντινής περιόδου τουλάχιστον μέχρι τον 6^ο – 7^ο αίωνα.

Μια αντίστοιχη περίπτωση είναι και ο ναός του Αγ. Μύρωνος Νάξου.

Το παλαιοχριστιανικό Σταυρικό χάραγμα ύπερθεν της θύρας εισόδου του Ναού του Αγ. Μύρωνος στο Σαγκρί της Νάξου μαρτυρεί την παλαιότητα του κτίσματος, που από τους ντόπιους θεωρείται βυζαντινό κτίσμα, ανακαινισμένο κατά τη Φραγκοκρατία.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η τιμή του Αγίου Μύρωνος και στην Πάρο. Στην περιοχή της Αλυκής υπάρχει ακρωτήριο με την ονομασία «Ακρωτήριο Αγίου Μύρωνος». Εκεί εντοπίζονται ερείπια κτίσματος που πιθανολογείται ότι ήταν παλαιός βυζαντινός ναός αφιερωμένος στον Άγιο Μύρωνα. 

Είναι εμφανής η κόγχη του Ιερού με προσανατολισμό στην Ανατολή καθώς και η Αγία Πρόθεση. Η σύγχυση που επικρατεί στην περιοχή ανάμεσα στα πρόσωπα των δύο ομώνυμων Αγίων (του Πρεσβυτέρου Αχαΐας και του Επισκόπου Κνωσού) δεν μας επιτρέπει να αποφανθούμε με ακρίβεια σε ποιόν από τους δύο Αγίους ήταν αφιερωμένος αυτός ο παλαιός και σήμερα κατεστραμμένος ναός της Αλυκής Πάρου. 

Ωστόσο υπάρχει μια παράδοση στα Αντικύθηρα σύμφωνα με την οποία το νησί κάποτε εποικήθηκε με μία οικογένεια από την Πάρο, η οποία όμως δεν είναι αρκετή για να συνδέσει το ναό αυτό με τον Άγιο Μύρωνα των Αντικυθήρων. Η τοπική παράδοση συνδέει τον Άγιο με τον Επίσκοπο της Κνωσού και γι΄ αυτό τον εορτάζει στις 8 Αυγούστου στον Ι. Ν. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Αλυκής, όπου τελείται πανήγυρις και υπάρχει εικόνα του Αγίου στο τέμπλο του ναού. Δυστυχώς δεν υπάρχουν στοιχεία για το κτίσμα αυτό, ούτε κάποια σχετική βιβλιογραφική αναφορά προκειμένου να μας επιτρέψει μια καλλίτερη χρονολόγηση του μνημείου και αξιολόγηση της ταυτότητάς του.

Τα ερείπια του παλαιού Ναού του Αγ. Μύρωνος στην Αλυκή της Πάρου 

Στην Πάρο υπάρχει επίσης και δεύτερος ναός επ΄ ονόματι του Αγ. Μύρωνος που τιμάται στις 17 Αυγούστου, όπως μάλιστα αναφέρεται σχετικά και στο εγκόλπιο – ημερολόγιο της Ι. Μητροπόλεως Παροναξίας έτους 2013. Ο ναός αυτός βρίσκεται στην περιοχή του Δρυού, μέσα σε μεγάλη ιδιωτική ξενοδοχειακή μονάδα. 

Όπως πληροφορηθήκαμε από τη διεύθυνση του εν λόγω ξενοδοχείου, όταν αγοράστηκε η έκταση αυτή, υπήρχε στο σημείο εκείνο ερειπωμένο κτίσμα που κατά την παράδοση ανήκε στο ναό του Αγ. Μύρωνος του 12^ου αιώνος, ίσως και παλαιότερο. 

Ο ναός κτίστηκε εξαρχής και προ ολίγων ετών τελέσθηκαν τα θυρανοίξια από τον Σεβ. Μητροπολίτη Παροναξίας κ. Καλλίνικο. Ο ναός, στον οποίο τελούνται και πολλά Ιερά Μυστήρια κατά το θέρος, πανηγυρίζει στις 17 Αυγούστου.

Ο ναός του Αγ. Μύρωνος στο Δρυό της Πάρου

Από το υπό έκδοση βιβλίο του Ευστρατίου Α. Χαρχαλάκη "Ρόδον Μυρίπνοον"
Copyright Ευστράτιος Α. Χαρχαλάκης, 2013
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή χωρίς την άδεια του συγγραφέα

Το παρόν προστατεύεται από τους Νόμους περί πνευματικής ιδιοκτησίας