Πειραιάς, το λιμάνι των αστέγων...

Δεκάδες άνθρωποι ζουν, τρώνε και κοιμούνται στις αποβάθρες

Στην ταινία «The Terminal» o Tομ Χανκς  βρίσκεται παγιδευμένος στο αεροδρόμιο «JFK» της Νέας Υόρκης, καθώς δεν του επιτρέπεται η είσοδος στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά ούτε και η επιστροφή στην (φανταστική) πατρίδα του. 

 

Η ταινία είναι εμπνευσμένη από την πραγματική ιστορία του Ιρανού Μεχράν Καρίμι Νασερί, ο οποίος για δεκαοκτώ χρόνια έζησε... στο αεροδρόμιο «Σαρλ ντε Γκωλ» του Παρισιού. Η ζωή πολλές φορές αντιγράφει και τα πιο ευφάνταστα σενάρια. 

 

Εδώ και αρκετό καιρό ένας άλλος μεταφορικός σταθμός επιβατών και προϊόντων έχει μετατραπεί σε γειτονιά των αστέγων και του κοινωνικού περιθωρίου. Το λιμάνι του Πειραιά έχει τους εργαζομένους του, έχει τους επισκέπτες που επιβιβάζονται και αποβιβάζονται από τα καράβια, και έχει και τους μόνιμους... κατοίκους του.

Περίπου 50-60 άνθρωποι (ο αριθμός τους αυξομειώνεται ανάλογα με την εποχή), Ελληνες και αλλοδαποί, ζουν, τρώνε και κοιμούνται στο... terminal του λιμανιού. Οχι όμως επειδή δεν έχουν χαρτιά ή εισιτήριο για να ταξιδέψουν, αλλά επειδή το λιμάνι είναι το μόνο μέρος στο οποίο είναι ευπρόσδεκτοι.

 

Τέλος της καλοκαιρινής σεζόν και το λιμάνι του Πειραιά έχει να αντιμετωπίσει αυξημένο φόρτο εργασίας. Κόσμος με μπαγκάζια πάει κι έρχεται στις αποβάθρες. Αρκετοί περιμένουν στα υπόστεγα αναμονής ή στις κλιματιζόμενες αίθουσες. Φαινομενικά όλοι όσοι βρίσκονται εκεί πρόκειται να ταξιδέψουν. 

 

Σε ένα από τα υπόστεγα αναμονής όμως, όσοι κάθονται στην πίσω σειρά δεν φαίνεται να βιάζονται ιδιαίτερα. Στα χέρια τους κρατάνε σακούλες γεμάτες με πράγματα, άλλοι ακόμη και βαλίτσες. Υπάρχουν εκείνοι με τα σημάδια της ταλαιπωρίας αποτυπωμένα στο πρόσωπό τους και στα ρούχα τους. Δεν είναι όμως όλοι έτσι. 

 

Αρκετοί θα μπορούσαν να περιγραφούν ως ο «μέσος έλληνας παραθεριστής». Το ότι αυτό δεν ισχύει γίνεται σαφές ύστερα από κάποιες ώρες παρατήρησης. Δεν πρόκειται να ταξιδέψουν, ούτε περιμένουν να παραλάβουν κάποιον. Ο χώρος αναμονής του λιμανιού είναι το καθιστικό τους και οι εργαζόμενοι στους γύρω χώρους οι γείτονές τους.

Στις αίθουσες αναμονής

«Το λιμάνι είναι ένα σημείο όπου περνούν απαρατήρητοι. Υπάρχουν τουαλέτα, ψύκτης με νερό, ακόμα και οι αίθουσες αναμονής που κλιματίζονται τους καλοκαιρινούς μήνες» λέει η Μαρία, καθαρίστρια στις τουαλέτες που βρίσκονται στην αποβάθρα των πλοίων του Αργοσαρωνικού. Τους περισσότερους από τους…μόνιμους κατοίκους του λιμανιού τούς ξέρει με το μικρό τους όνομα. Οπως ακριβώς θα συνέβαινε και σε μια αθηναϊκή πολυκατοικία, οι σχέσεις μεταξύ των... ενοίκων είναι φιλικές μεν, επιφανειακές δε. «Ερχονται και πιάνουν την κουβέντα, όμως πολύ δύσκολα θα σου αποκαλύψουν πώς βρέθηκαν εκεί. Ορισμένοι από αυτούς μένουν εδώ σχεδόν μία δεκαετία. Δεν ζητάνε όμως ποτέ χρήματα, ούτε ζητιανεύουν».

 

Δεν είναι καινοφανές φαινόμενο, ούτε αποκλειστικά ελληνικό. Τα λιμάνια και οι σταθμοί των τρένων ήταν πάντα ένας χώρος όπου οι άνθρωποι χωρίς στέγη μπορούσαν να προστατευθούν. «Απλά την τελευταία τριετία αυτό έχει ενταθεί. Οι παλαιότεροι από τους νεότερους "ενοίκους" ξεχωρίζουν και από την εμφάνιση, αλλά και από το γεγονός πως δεν θα παραδεχθούν με τίποτα ότι μένουν εδώ. Ακόμα και σ' εμάς που τους βλέπουμε κάθε μέρα» λέει ο Αντρέας, εργαζόμενος σε καφετέρια στον χώρο του λιμανιού.

Τα συσσίτια της Εκκλησίας

Τον χειμώνα οι περισσότεροι από τους αστέγους του λιμανιού σιτίζονταν στο συσσίτιο της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας που βρίσκεται ακριβώς δίπλα. «Ούτως ή άλλως το φαγητό που κάνουν εκεί δεν τρώγεται, είναι σκέτη λάσπη» λέει ο Νίκος, ένας από τους ανθρώπους που έχουν μετατρέψει την Πύλη Νούμερο 8 σε... γειτονιά τους. Και αυτός, όπως και οι περισσότεροι, δύσκολα θα σου μιλήσει για κάτι άλλο πέρα από το παράπονό τους από τις κρατικές αρχές. Η προσωπική ιστορία του καθενός παραμένει ακριβώς αυτό, προσωπική. 

 

Τον Αύγουστο το συσσίτιο σταμάτησε («και ο Χριστός χρειάζεται διακοπές», όπως λέει ειρωνικά ένας άλλος άστεγος) και η αναζήτηση γεύματος έπρεπε να γίνει με άλλον τρόπο. Μερικοί έφταναν ως την Αθήνα για να φάνε στο συσσίτιο του δήμου και ύστερα να επιστρέψουν στο λιμάνι. Κάποιες μέρες φιλάνθρωποι Πειραιώτες πηγαίνουν φαγητό, κάποιες μέρες τα βολεύουν με πράγματα που τους δίνουν τα κυλικεία του λιμανιού. Πάντως η αναζήτηση τροφής δεν φαίνεται να είναι η νούμερο 1 δυσκολία και προτεραιότητά τους, ειδικά μάλιστα όσον αφορά τους παλαιότερους αστέγους του λιμανιού. «Οι πιο πολλοί μάς ρωτάνε αν μας περισσεύουν αλκοολούχα ποτά» λέει εργαζόμενος σε κυλικείο.

Αλκοόλ και προβλήματα

Την έξη τους στο αλκοόλ επικαλείται και ο Δήμος Πειραιά στην ερώτηση γιατί δεν κάνει κάτι για αυτούς τους ανθρώπους. «Εχουμε προσπαθήσει επανειλημμένως να τους προσεγγίσουμε. Οι περισσότεροι κατάγονται από την επαρχία. Αρνούνται να μας πουν αν έχουν συγγενείς, ακόμα και τα ονόματά τους. Αρνούνται να εξεταστούν από γιατρούς, επομένως δεν είναι δυνατόν να γίνουν δεκτοί στον ξενώνα του δήμου» λέει η κυρία Πασχαλίνα Καλαγιά, εντεταλμένη δημοτική σύμβουλος Πειραιά για θέματα κοινωνικής πρόνοιας. «Τον χειμώνα, τις μέρες της μεγάλης παγωνιάς, τους φιλοξενούσαμε σε χώρο στον Πύργο του Πειραιά. Και εκεί αντιδρούσαν όταν έμαθαν ότι απαγορεύεται το αλκοόλ» ισχυρίζεται η κυρία Καλαγιά. «Πάντως τον Οκτώβριο αναμένεται να εγκαινιάσουμε έναν δεύτερο ξενώνα, τον οποίο όποιοι επιθυμούν θα μπορούν να τον επισκέπτονται το βράδυ για να κοιμηθούν και να φεύγουν το πρωί» καταλήγει.

Συνύπαρξη
Το πρώην «φρούριο» που έγινε ξενώνας
Τα (ανενεργά) ηλεκτροφόρα καλώδια γύρω από τους τοίχους που περιβάλλουν το λιμάνι είναι ίσως σήμερα η μοναδική απόδειξη του «απόρθητου φρουρίου» που υπήρξε το λιμάνι του Πειραιά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Τα άλλα μηχανήματα και εγκαταστάσεις που είχαν τότε αγοραστεί πανάκριβα, προκειμένου να συνεισφέρουν στην υπόθεση «Ολυμπιακή Ασφάλεια» του 2004, πιθανότατα σήμερα να βρίσκονται σε κάποια αποθήκη.

Οι άνδρες στο φυλάκιο των πλοίων του Αργοσαρωνικού είναι εκείνοι που έχουν τις περισσότερες δοσοληψίες με τους άστεγους, κατοίκους του λιμανιού. «Κατά κάποιον τρόπο έχουμε μάθει να συνυπάρχουμε μαζί τους. Δεν υπάρχει καμία εντολή να τους συλλάβουμε, και άλλωστε συνήθως δεν κάνουν κάτι επιλήψιμο» μας λένε. «Καμιά φορά μπορεί να τσακώνονται, ειδικά άμα έχουν πιει». 

Οι «μικρο-σκούπες» που επιχειρούν κατά καιρούς οι λιμενικοί περιλαμβάνουν κατάσχεση αντικειμένων των αστέγων, όπως οι κουβέρτες τους. «Αυτό θα γίνει  όταν έχουν προηγηθεί διαμαρτυρίες από ταξιδιώτες ή μαγαζάτορες του λιμανιού. Τους απομακρύνουμε για λίγες ώρες και ύστερα ξανάρχονται. Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι παραπάνω, άλλωστε η διοίκηση του ΟΛΠ δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται για την παρουσία τους».

------------------------

Πηγή: Το ΒΗΜΑ

------------------------