Σήμερα στη λεγόμενη εποχή της κρίσης πολλοί Έλληνες αναζητούν εναλλακτικές πηγές εισοδήματος. Δεν ζητούν χρήματα, ζητούν δουλειά, κάτι που όπως φαίνεται το κράτος δε μπορεί πια να τους προσφέρει. Η εγκατάλειψη των αστικών κέντρων έχει γίνει κοινωνικό φαινόμενο, αντιστρέφωντας την πορεία συσσώρευσης των ανθρώπων στις πόλεις του τελευταίου αιώνα.Η ζωή στην επαρχία όμως απαιτεί κι ένα νέο επαγγελματικό ξεκίνημα, ένα επενδυτικό και επιχειρηματικό πνεύμα. Πολλοί στρέφονται στην πρωτογενή παραγωγή, στην καλλιέργεια και την κτηνοτροφία.Λιγότεροι στην παροχή υπηρεσιών. Και αρκετοί ενδιαφέρονται για τη μελισσοκομία.
Αξίζει να ασχοληθείς με τα μελίσσια;
Η μελισσοκομία όπως και κάθε άλλο αγροτικό επάγγελμα (με την ευρεία έννοια της επαφής με τη φύση και της εξάρτησης απο αυτή και τα φαινόμενα της) περιέχει και ένα μεγάλο ποσοστό ρίσκου. Μία απότομη κακοκαιρία και η ευαίσθητη αποικία των μελισσών μπορεί να συρρικνωθεί, μπορεί να ασθενήσει ή ακόμα και να πεθάνει, αν οι συνθήκες είναι κακές. Αντίθετα μπορεί να ευημερήσει αφάνταστα αν ο καιρός σταθεί σύμμαχος, αν οι εργάτριες καταφέρουν να πετάξουν και να αποδώσουν στο μέγιστο βαθμό.
Μία κακή χρονιά μπορεί να καταλήξει με λιγότερο απο 500 κιλά μέλι / 100 μελίσσια, ενώ μια καλή μπορεί να ξεπεράσει τους 3τόνους με τον ίδιο αριθμό μελισσιών. Σε βάθος όμως ετών η στατιστική για τα ελληνικά δεδομένα έχει δείξει οτι ο μέσος όρος είναι 10κιλά/κυψέλη μέσα σε ένα έτος. Απο αυτό μπορεί κανείς να θεωρήσει τον εαυτό του ικανό και να στοχεύσει σε μεγαλύτερη αναλογία ή να προνοήσει και να λάβει υπόψιν του τις πιθανότητες μιας αποτυχίας.
Πρέπει να επενδύσω πολλά χρήματα?
Στο συγκεκριμένο θέμα υπάρχουν δύο προσεγγίσεις.
Η πρώτη προσέγγιση λέει οτι αγοράζω όλο τον εξοπλισμό και τα μελίσσια μου εξαρχής, ώστε να είμαι άμεσα έτοιμος να αποδώσω στη δουλειά μου. Δηλαδή απαιτείται η αγορά μελισσιών που είναι έτοιμα μέσα στο ίδιο εξάμηνο να αποδώσουν μέλι και ενδεχομένως να πολλαπλασιαστούν στη συνέχεια (εφόσον έχουμε τη γνώση να το κάνουμε ελεγχόμενα) με αποτέλεσμα να αρχίσει η απόσβεση του κεφαλαίου μου άμεσα.
Στο συγκεκριμένο θέμα υπάρχουν δύο προσεγγίσεις.
Η πρώτη προσέγγιση λέει οτι αγοράζω όλο τον εξοπλισμό και τα μελίσσια μου εξαρχής, ώστε να είμαι άμεσα έτοιμος να αποδώσω στη δουλειά μου. Δηλαδή απαιτείται η αγορά μελισσιών που είναι έτοιμα μέσα στο ίδιο εξάμηνο να αποδώσουν μέλι και ενδεχομένως να πολλαπλασιαστούν στη συνέχεια (εφόσον έχουμε τη γνώση να το κάνουμε ελεγχόμενα) με αποτέλεσμα να αρχίσει η απόσβεση του κεφαλαίου μου άμεσα.
Αυτό απαιτεί σοβαρή γνώση και κατα πάσα πιθανότητα καθοδήγηση απο κάποιον που γνωρίζει σωστούς μελισσοκομικούς χειρισμούς. Είναι μεγάλο ρίσκο να αγοράσω 50 μελίσσια τα οποία όμως δε θα γνωρίζω πως να τα χειριστώ και να τα προστατεύσω απο τα προβλήματα και τις δυσκολίες. Θα το παρομοίαζα σαν ένα νέο οδηγό που θέλει να αγοράσει απευθείας μία Porsche και να κάνει φιγούρες. Κατα πάσα πιθανότητα θα φάει τα μούτρα του. Το ίδιο περίπου ισχύει και εδώ.
Η δεύτερη προσέγγιση είναι να εργαστώ κλιμακωτά: αγοράζω 10 μελισσάκια αδύναμα νωρίς την άνοιξη, τα φροντίζω, τα ενισχύω και μέχρι το καλοκαίρι έχω αποκτήσει την βασική εμπειρία και άνεση που χρειάζεται για να μπορώ να λέγομαι μελισσοκόμος.
Η δεύτερη προσέγγιση είναι να εργαστώ κλιμακωτά: αγοράζω 10 μελισσάκια αδύναμα νωρίς την άνοιξη, τα φροντίζω, τα ενισχύω και μέχρι το καλοκαίρι έχω αποκτήσει την βασική εμπειρία και άνεση που χρειάζεται για να μπορώ να λέγομαι μελισσοκόμος.
Σταδιακά αυτά δυναμώνουν και εγώ απο τη μεριά μου τα πολλαπλασιάζω (τέλος καλοκαιριού ή στις ανθοφορίες του φθινοπώρου) και μπαίνω στην επόμενη άνοιξη με διπλάσιο αριθμό μελισσιών και αρκετή αισιοδοξία.
Η δεύτερη άνοιξη με βρίσκει να έχω το "κοπάδι" μου μοιρασμένο στη μέση: τα μισά περσινά μελίσσια φέτος στοχεύουν στην παραγωγή μελιού, ενώ τα άλλα μισά ενδυναμώνονται τεχνητά ώστε να τα ξαναδιαιρέσω όπως και περσυ. Καλώς εχόντων των πραγμάτων και σε αυτή την περίπτωση, τη δεύτερη χρονιά θα χρειαστώ εξοπλισμό τρύγου. Η διαδικασία αυτή μπορεί να επαναληφθεί και την τρίτη χρονιά.
Απο κει και πέρα βλέποντας οτι τα πράγματα πάνε καλά για την επιχείρηση μου, η τακτική αλλάζει, γίνεται πιο απαιτητική και πιο σύνθετη. Τα ίδια μελίσσια που μας δίνουν μέλι την άνοιξη και το καλοκαίρι, διαιρούνται μέσα στη χρονιά σχηματίζοντας παραφυάδες που πρέπει να δυναμώσουν μέσα στο φθινόπωρο.
Ας δούμε τα παραπάνω σενάρια με αριθμούς, όσο αυτό είναι εφικτό.
Εν έτη 2012 υπάρχουν οι εξής απαιτήσεις σε χρήμα:
| Ειδος | Ελάχιστη τιμή | Μέγιστη τιμή |
| Μελισσοσμήνος | 9ευρώ/τελάρο πληθυσμού | 15ευρώ/τελάρο πληθυσμού |
| Βασίλισσα | 12ευρώ | 18ευρώ |
| Κυψέλη 2όροφη κομπλέ | 35ευρώ | 55ευρώ |
| Μελιτοεξαγωγέας | 230ευρώ | 2000ευρώ |
| Μάσκα | 6ευρώ | 30ευρώ |
| Γάντια | 10ευρώ | 20ευρώ |
| Πάγκος απολεπισμού | 100ευρώ | 170ευρώ |
| Μαχαίρι απολεπισμού | 12ευρώ | 140ευρώ (ηλεκτρικό) |
| Βάζα (κιλού) | 0.32ευρώ | 0.45ευρώ |
| Κερηθρα | 0.8ευρώ | 1.30ευρώ(βιολογικες) |
| Καπνιστηρι | 15ευρώ | 25ευρώ |
| Ξυστρο | 6ευρώ | 10ευρώ |
| Τελαρα | 0.7ευρώ | 0.9ευρώ |
| Κλειδιά | 0.7 | 1ευρώ |
| Βουρτσα | 4ευρώ | 10ευρώ |
| Φιλτρα | 15ευρώ | 23ευρώ |
| Βαρελια | 80ευρώ (50L) | 500ευρώ (1000L) |
| Τροφές | 1ευρώ | 1.5ευρώ |
| Σενάριο 1ο | Σενάριο 2ο | |
| Αρχή |
|
|
| 1ος χρόνος | Αναμενόμενα έσοδα: 30 Χ 10 κιλά Χ 10ευρώ/κιλό = 3000ευρώ | Αναμενόμενα έσοδα: 0ευρώ Διπλασιασμός των μελισσιών |
| Εναλλακτικό σενάριο | Διπλασιασμός των μελισσιών σε 60, 0ευρώ έσοδα | |
| 2ος χρόνος | 60Χ 10κιλά Χ 10ευρώ = 6000ευρώ | 10 μελίσσια Χ 10κιλά Χ 10ευρώ = 1000ευρώ |
Τα παραπάνω είναι εντελώς θεωρητικά και στόχο έχουν να δείξουν οτι τα έσοδα δεν ξεκινούν απευθείας. Ούτε είναι σίγουρο οτι θα φτάσουμε τα 10κιλά ανα κυψέλη, ούτε οτι θα τα καταφέρουμε να διπλασιάσουμε τα μελίσσια μας επιτυχώς, ούτε οτι θα καταφέρουμε να πουλήσουμε ολο το μέλι μας με 10ευρώ/κιλό.
Απλά στο σενάριο επενδύουμε μεγάλο ποσό και αναμένουμε να έχουμε έσοδα συντομότερα ενώ στο σενάριο 2 επενδύουμε μικρό ποσό και συνεπώς τα έσοδα θα αργήσουν περισσότερο να έρθουν. Είναι καθαρά θέμα απόφασης τι απο τα δύο θα κάνετε. Θα ελέγξετε τα οικονομικά σας, την αντοχή σας, το χρόνο σας και τα παρακάτω που θα δείτε και θα αποφασίσετε.
Απο τα παραπάνω μπορεί κανείς να συμπεράνει πως σίγουρα το κόστος ενασχόλησης με τη μελισσοκομία είναι μεγάλο και σε ορισμένες περιπτώσεις δυσβάσταχτο. Όμως όπως κάθε επιχείρηση απαιτεί ένα κεφάλαιο για να στηθεί έτσι γίνεται και στη συγκεκριμένη περίπτωση. Αν δεν επενδύσεις, δε θα αποδώσεις.
Είμαι σε δίλημμα, τι να κάνω;
Ας δούμε ένα ένα τα πράγματα που πρέπει να ισχύουν για τη δική σου περίπτωση πριν μπεις στον κλάδο της μελισσοκομίας.
Είμαι σε δίλημμα, τι να κάνω;
Ας δούμε ένα ένα τα πράγματα που πρέπει να ισχύουν για τη δική σου περίπτωση πριν μπεις στον κλάδο της μελισσοκομίας.
Η περιοχή: φρόντισε να έχεις πρόσβαση και κατοικία εκτός μεγαλούπολης. Είναι σχεδόν αδύνατον να ζεις στη Γλυφάδα και να θες να έχεις μελίσσια στην Πάρνηθα. Δε σε συμφέρει οικονομικά και επιπλέον διατρέχεις μεγάλο κίνδυνο κλοπών.
Το κλίμα: Ενημερώσου για το κλίμα της περιοχής σου. Η γνώση που έχεις οτι "κάνει ελαφρύ χειμώνα" δεν αρκεί για να κρίνεις την καταλληλότητα για μελίσσια. Έλεγξε τις θερμοκρασίες του καλοκαιριού, την ξηρασία του Αυγούστου, τα απότομα κρύα μέσα στην άνοιξη, το έντονο κρύο ή την υγρασία του χειμώνα, τη συχνότητα των βροχών, την μέση ένταση των ανέμων και γενικά όλα όσα επηρεάζουν την εργασία και τη ζωή μιας αποικίας μελισσών. Αν όλα αυτά ή τα περισσότερα απο αυτά είναι ευνοϊκά στην περιοχή σου, τότε μπορείς να προχωρήσεις στο επόμενο βήμα.
Οι ανθοφορίες: Ένας πολύ σημαντικός παράγοντας για μια επιτυχημένη μελισσοκομική μονάδα είναι η πρόσβαση στις ανθοφορίες. Η μέλισσα δεν πάει στα σπαρτά, δεν τρώει ντομάτες και καλαμπόκια. Η μέλισσα απαιτεί φυσική βλάστηση, άγρια φυτά και δασικά δέντρα. Ρώτα τους παλιότερους, ενημερώσου απο κάποιο γεωπόνο ή κάποιον αγρότη ή αν σταθείς τυχερός απο κάποιο παλιότερο μελισσοκόμο για τις ανθοφορίες και τις μελιττοφορίες της περιοχής σου. Αν είσαι κοντά σε κάποιες απο τις βασικές παραγωγές των ελληνικών δεδομένων τότε άλλο ένα κριτήριο πληρείται. Αν όχι, θα πρέπει να ασχοληθείς με το θέμα μετακινήσεις μελισσιών.
Οι μετακινήσεις: Μπορεί την πρώτη χρονιά που αγόρασες τα μελίσσια σου να έμεινες ευχαριστημένος απο το χωριό σου που έχει πεύκα και έβγαλες μέλι πεύκου, όμως τη δεύτερη χρονιά δε μπορείς να περιμένεις πότε το πεύκο θα "θυμηθεί" να δώσει μέλι.
Θα χρειαστεί να μπεις στη διαδικασία της μετακίνησης των μελισσιών σου σε άλλη περιοχή που θα υπάρχουν άλλες ανθοφορίες, σε διαφορετική χρονική περίοδο απο τις δικές σου. Εδώ λοιπόν πρέπει να υπολογίσεις ένα κόστος μεταφοράς, τόσο απο άποψη οχήματος αλλά και απο άποψη καυσίμων (πλέον!)
Αν είσαι απο το Βόλο και θες πευκόμελο, θα πας στη Χαλκιδική ή στην Εύβοια. Και θα χρειαστείς πολλές διαδρομές, φορτωμένος και μη, για να ολοκληρώσεις την φάση του πεύκου.
Οι σωματικές ικανότητες: Δεν αρκεί να είσαι έξυπνος και να γνωρίζεις τους σωστούς χειρισμούς για να γίνεις μελισσοκόμος. Πρέπει να είσαι σε θέση να τους κάνεις κιόλας αυτούς τους χειρισμούς. Αν αντιμετωπίζεις προβλήματα με τη μέση σου, προβλήματα στα χέρια ή τα πόδια σου, αν απαγορεύεται να σηκώνεις βάρη και να στέκεσαι πολλές ώρες όρθιος, τότε δυστυχώς δε μπορείς να γίνεις ένας αποτελεσματικός μελισσοκόμος.
Το βάρος μιας κυψέλης ξεπερνά τα 25 κιλά στις περισσότερες περιπτώσεις και η μεταφορά της απο το χωράφι στο φορτηγό πολλές φορές απαιτεί περπάτημα με αυτήν στα χέρια. Η δε φάση του τρύγου κάνει την κατάσταση ακόμα δυσκολότερη καθώς 10 τελάρα μέλι ξεπερνούν τα 20 κιλά και οι χειρισμοί πρέπει να είναι γρήγοροι (για διάφορους λόγους).
Η όραση: Κάποτε αυτό ήταν σοβαρό πρόβλημα για ένα μελισσοκόμο. Σήμερα αν και όχι εντελώς αυτό έχει ξεπεραστεί και αντιμετωπισθεί σε μεγάλο βαθμό. Η σωστή παρατήρηση μέσα στην κυψέλη απαιτεί καλή όραση και γι'αυτό τα γυαλιά είναι απαραίτητο αξεσουάρ για ένα μελισσοκόμο.
Το όχημα και οι μετακινήσεις: Όπως είπαμε και πιο πάνω, πολλές φορές θα χρειαστεί η μετακίνηση των μελισσιών. Οι διαστάσεις μιας κυψέλης είναι 50x40x40cm (περίπου)γεγονός που καθιστά την κυψέλη ογκώδη για να μπει στο πορτ-μπαγκάζ ενός ΙΧ αυτοκινήτου.
Συνεπώς η χρήση αγροτικού αυτοκινήτου ή έστω ενός τρέιλερ είναι μονόδρομος. Καθώς μάλιστα ο αριθμός κυψελών σαν ανεβαίνει το κλασικό αγροτικό που χωράει 6 μελίσσια στην καρότσα του θα αποδειχθεί άβολο και ασύμφορο. Οι απαιτήσεις θα ανέβουν, θα αναζητήσετε μεγαλύτερο και δυνατότερο όχημα που προφανώς θα έχει και offroad δυνατότητες, γιατί όπως ξέρετε τα μελίσσια δεν τοποθετούνται δίπλα στην εθνική ούτε πάνω στους επαρχιακούς δρόμους.
Το ιδανικό όχημα θα έπρεπε να έχει τετρακίνηση, μεγάλη καρότσα με κάγκελα τριγύρω, δυνατή μηχανή, αποθηκευτικούς χώρους και χαμηλή κατανάλωση. Για το λόγο αυτό, θα παραμείνει πάντα ιδανικό και ποτέ δε θα γίνει υπαρκτό.
Ο χρόνος: Κακά τα ψέματα, τα μελίσσια απαιτούν χρόνο. Αν είστε άνθρωπος πνιγμένος στις δουλειές σας, τότε ξεχάστε τα παραπάνω. Ο επαγγελματίας μελισσοκόμος καθημερινά ασχολείται με τα μελίσσια του. Κάνει διάλλειμα μετά τον τρύγο και στις γιορτές. Δεν ξέρει απο Σαββατοκύριακο και αργία, δεν ξεχωρίζει τη μέρα απο τη νύχτα. Για όλο το 24ωρο υπάρχουν εργασίες να γίνουν, υπάρχει διαρκής κίνηση εκ μέρους του. Ρυθμίστε το χρόνο και τις δουλειές σας έτσι ώστε να αφήνετε χρόνο για τις μελισσοκομικές εργασίες σας.
Η γνώση: Κανονικά δε θα έπρεπε να μπει στις απαιτήσεις καθώς θεωρείται αυτονόητο πως ο μελισσοκόμος οσον αφορά τα μελίσσια του πρέπει να ξέρει τι πρέπει να κάνει, πότε να το κάνει, πως να το κάνει και γιατί να το κάνει. Δεν είναι λογικό, δεν είναι αποδεκτό να ξεκινήσεις με τα δικά σου μελίσσια χωρίς να έχεις λάβει τις βασικές γνώσεις, χωρίς να έχεις παρακολουθήσει ορισμένους βασικούς χειρισμούς και χωρίς να έχεις κάποιον κοντά σου να ρωτήσεις. Το μόνο που θα έχεις τα πρώτα χρόνια είναι απορίες και θα θες να ρωτήσεις κάποιον γι'αυτές. Θα χρειαστεί να περάσουν χρόνια για να μπορέσεις να πεις οτι "είμαι πλέον γνώστης των πραγμάτων" καθώς οι μέλισσες συνεχώς θα σε εκπλήσουν, συνεχώς θα σου δείχνουν κάτι καινούριο και διαφορετικό.
Τα χρήματα: Οσα χρήματα ξοδέψετε για τον εξοπλισμό και τις αγορές σας, μην περιμένετε να τα πάρετε πίσω άμεσα. Απαιτείται μακροχρόνια εργασία και εξέλιξη πριν δούμε τα ευρώ μας να επιστρέφουν ως κέρδος στην τσέπη μας. Μην μπείτε στη διαδικασία να επενδύσετε χρήματα που θα χρειαστείτε στο αμέσως προσεχές διάστημα.
Η πώληση: Το τελικό στάδιο της μελισσοκομικής εκμετάλλευσης είναι η πώληση των προϊόντων μας. Αν βρίσκεστε σε μία αγορά που δεν δείχνει ενδιαφέρον για τα προϊόντα σας, που δεν θέλει να αγοράσει το μέλι σας και το βασιλικό πολτό σας, που σας στερεί τη χαρά της δημιουργίας, τότε υπάρχει πρόβλημα. Είναι θλιβερό να βλέπεις το μέλι να μένει στο βαρέλι ή στα βάζα. Φροντίστε προκαταβολικά να δημιουργήσετε αγοραστικό κοινό, διαφημιστείτε πριν ακόμα αποκτήσετε το δικό σας μέλι για πούλημα.
Οι φίλοι και οι συγγενείς θα είναι οι πρώτοι που θα σας προτιμήσουν, θα εκτιμήσουν το αγνό προϊόν ενός νέου μελισσοκόμου.
Η αλλεργία: Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που κάποιος ξεκίνησε να ασχολείται με τα μελίσσια και στην πορεία διαπίστωσε οτι έχει αλλεργία ή υπερευαισθησία στο τσίμπημα της μέλισσας ή και σε ορισμένα φυτά και γύρες. Είναι πολύ σημαντικό να ελέγξετε τις αλλεργίες σας πριν κάνετε το πρώτο βήμα σας.
Η αγάπη: Τελευταίο και σημαντικότερο είναι η αγάπη για τη φύση. Δεν αρκεί να είμαστε στυγνοί επαγγελματίες, δεν αρκεί να έχουμε επιχειρηματικό πνεύμα ή γνώση της μελισσοκομίας.
Χρειάζεται να αγαπάμε τη φύση, να είμαστε απο τους ανθρώπους που έχουμε την ανάγκη να βγούμε στη φύση, να περπατήσουμε στους αγρούς, να παρατηρήσουμε τις μέλισσες να δουλεύουν, να θαυμάσουμε τη μαγεία της μελισσοκομίας. Αν αναζητούμε μόνο το κέρδος καλύτερα να βρούμε άλλη ενασχόληση...
Το γενικότερο συμπέρασμα είναι πως πράγματι η μελισσοκομία μπορεί να ενισχύσει ή να αποτελέσει το εισόδημα σας, αρκεί να γίνει σωστός σχεδιασμός, να υπάρχουν νέες ιδέες και όρεξη για δουλειά. Δεκαετίες τώρα, αρκετές οικογένειες ζουν με κύριο εισόδημα τις κυψέλες τους και το μέλι που πουλάνε.
Η πρόοδος της τεχνολογίας φέρνει στο προσκήνιο και θα φέρει στο μέλλον ακόμα περισσότερο την αξία της ποιοτικής τροφής, των φυσικών θεραπειών (χωρίς χρήση φαρμάκων) και την στροφή στην αγροτική και πρωτογενή παραγωγή. Η μελισσοκομία εντάσσεται σε όλα αυτά και με λίγη τύχη μπορεί να σας προσφέρει πολλά.
---------------------------
Πηγή: ellinikomeli.gr
---------------------------
