Κάτι τρέχει στην Καρδιοχειρουργική Κλινική του 401

Στο μικροσκόπιο της στρατιωτικής αλλά και της αστικής δικαιοσύνης βρίσκεται σειρά καταγγελιών για τη λειτουργία της Διακλαδικής Καρδιοχειρουργικής Κλινικής του 401 Γενικού Στρατιωτικού Νοσοκομείου Αθηνών.

Πρόκειται για καταγγελίες οι οποίες αφορούν κατά κύριο λόγο την αμφιλεγόμενη λειτουργία των χειρουργείων που σχετίζονται με θανάτους ασθενών, αλλά και σειρά συμβάντων που έχουν άμεση σχέση με μια σχετικά καινούργια επεμβατική μέθοδο υψηλού κόστους.

Οι καταγγελίες προέρχονται από πρώην εργαζόμενο καρδιοχειρουργό στην κλινική, αλλά και τον, απόστρατο πλέον, πρώην γενικό διευθυντή του χειρουργικού τομέα του νοσοκομείου, ο οποίος βρέθηκε στη θέση αυτή κατά την εξαετία 2011- Μάρτιος 2017.

Οι καταγγελίες του πρώτου χρονολογούνται από το 2013, ο δε δεύτερος προχώρησε σε μηνυτήρια αναφορά στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου τον Ιούνιο του 2017.

Η στρατιωτική δικαιοσύνη που έλαβε γνώση των καταγγελιών προκήρυξε αρχικά Απλή Διοικητική Εξέταση (ΑΔΕ) που στη συνέχεια -λόγω της σοβαρότητας του θέματος- μετατράπηκε σε Ενορκη Διοικητική Εξέταση (ΕΔΕ).

Αρνητική γνωμοδότηση

 

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Τον Απρίλιο του 2013 ο τότε υπουργός Εθνικής Αμυνας Π. Παναγιωτόπουλος εγκαινιάζει στο 401 ΓΣΝΑ τη διακλαδική καρδιοχειρουργική κλινική των ενόπλων δυνάμεων.

Ενα μήνα πριν είχε πραγματοποιηθεί στη μονάδα η πρώτη επέμβαση τριπλού bypass από ομάδα στρατιωτικών ιατρών και νοσηλευτών και των τριών κλάδων.

Εμπνευστής και οργανωτής τής εν λόγω κλινικής επιλέχθηκε να είναι ο στρατιωτικός καρδιοχειρουργός Χ.Κ.

Αξίζει να σημειωθεί εδώ πως από τον τότε γενικό διευθυντή του χειρουργικού τομέα είχε ζητηθεί υπηρεσιακά να γνωμοδοτήσει για τη λειτουργία της επίμαχης κλινικής.

Ο ίδιος, όπως αναφέρει, είχε γνωμοδοτήσει αρνητικά «για την ωφέλεια των ασθενών και μόνο». Και όχι μόνο αυτό.

Οπως δηλώνει στη μηνυτήρια αναφορά του, «η γνωμοδότησή μου αυτή με βάση την ειδικότητα και τη θέση μου προφανώς δεν άρεσε στην τότε πολιτική και στρατιωτική ηγεσία, η οποία εξωθεσμικά έκρινε το αντίθετο, επί ζημία φυσικά των ασθενών και του δημοσίου χρήματος».

Τα... παρατράγουδα στη λειτουργία της κλινικής αρχίζουν λίγους μήνες αργότερα, σύμφωνα με τις καταγγελίες που έχει στα χέρια της η «Εφ.Συν.» και εξετάζονται από τη στρατιωτική δικαιοσύνη.

Ειδικότερα:

◾ Τον Ιανουάριο του 2014 ο καταγγέλλων ιατρός συντάσσει αναφορά για τη λειτουργία της κλινικής στην οποία αναφέρει:

«Ο εφημερεύων καρδιοχειρουργός δεν είχε κανένα ρόλο και δεν λάμβανε γνώση για τις εισαγωγές ασθενών.
Το πρόγραμμα χειρουργείου της κλινικής καθώς και το ημερολόγιο προγραμματισμού των χειρουργείων ήταν μεταβλητό με μοναδικό γνώμονα τις απαιτήσεις του αρχιάτρου Χ.Κ.».

Τον Απρίλιο του 2014 ο καταγγέλλων ιατρός αναφέρει την περίπτωση ασθενή που χειρουργήθηκε από τον Χ.Κ.

Οπως αναφέρει, «την άμεση μετεγχειρητική περίοδο ο ασθενής αιμορράγησε και κλήθηκε να επιληφθεί ο Χ.Κ.».

Παρουσία άλλων τριών γιατρών -αναφέρονται ονομαστικά- «ζήτησε την απομάκρυνση του ασθενούς από τον αναπνευστήρα παρά το γεγονός ότι ο ασθενής ήταν σε καταστολή και χωρίς την παρουσία αναισθησιολόγου. Ο ασθενής μετά το συμβάν λόγω της υποξίας υπέστη μόνιμη εγκεφαλική βλάβη και κατέληξε αρκετούς μήνες μετά στην παθολογική κλινική του 401 ΓΣΝΑ. Το συμβάν γνωστοποιήθηκε στον τότε διευθυντή του νοσοκομείου από τους παρόντες χωρίς ποτέ να κινηθεί καμία διαδικασία».

◾ Τον Νοέμβριο του 2015 ο καταγγέλλων ιατρός αναφέρει πως του έγινε γνωστό πως όλα τα καρδιοχειρουργικά περιστατικά θα τα αντιμετωπίζει «κεντρικά» ο Χ.Κ

. Τον ίδιο μήνα κι ενώ ο καταγγέλλων ιατρός είχε εφημερία, διακομίζεται στο 401 από το Ναυτικό Νοσοκομείο βαρύ καρδιολογικό περιστατικό που έχρηζε άμεσης χειρουργικής αντιμετώπισης.

«Ως εφημερεύων γιατρός δεν είχα καμία ενημέρωση για τις ενδείξεις ή μη χειρουργικής αντιμετώπισης του ασθενούς» σημειώνει στην αναφορά του.

Τελικά ο ασθενής χειρουργείται την επόμενη μέρα από τον Χ.Κ. «παρά το γεγονός ότι η μοναδική χειρίστρια του μηχανήματος εξωσωματικής κυκλοφορίας ήταν σε άδεια. Ο ασθενής υπό μηχανικό αερισμό, φαρμακευτική και μηχανική υποστήριξη της καρδιακής λειτουργίας κατέληξε εντός 24 ωρών μετά το χειρουργείο στην Εντατική από σύνδρομο μειωμένης παροχής (LOS)».

Οπως λέει ο ίδιος, «στην ΕΔΕ που έλαβε χώρα μετά τον θάνατο του ασθενούς ουδέποτε κλήθηκα να καταθέσω» και προσθέτει πως ενώ είχε αναφέρει το συμβάν στη διοίκηση του νοσοκομείου, «δεν έλαβα ποτέ καμία ενημέρωση».

Η «Εφ.Συν.» επικοινώνησε με δύο καρδιοχειρουργούς (τα στοιχεία τους βρίσκονται στη διάθεση της εφημερίδας) και ρώτησε αν μπορεί να γίνει τέτοια επέμβαση δίχως τη χρήση μηχανήματος εξωσωματικής κυκλοφορίας. Η απάντηση που πήραμε ήταν πως κάτι τέτοιο θα ήταν εγκληματικό.

◾ Την ίδια χρονιά ο Χ.Κ. μαζί με έτερο συνάδελφό του από το νοσοκομείο πηγαίνουν στη Γαλλία προκειμένου να παρακολουθήσουν ολιγοήμερο σεμινάριο που είχε αντικείμενο την τοποθέτηση αορτικών βαλβίδων με την μέθοδο TAVI (Transcatheter Aortic Valve Implantation) -μια νέου τύπου καρδιολογική επέμβαση.

Λίγους μήνες αργότερα, τον Ιούνιο του 2014, ο Χ.Κ. αρθρογραφεί στο blog του για τη συγκεκριμένη μέθοδο και καταλήγει ως εξής:

«Οι επεμβάσεις αυτές γίνονται σε ειδικά κέντρα που έχουν πιστοποιηθεί από το Υπουργείο Υγείας και το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας (ΚΕΣΥ) σύμφωνα με το ΦΕΚ 1485β’.
Τέτοια κέντρα είναι η Διακλαδική Καρδιοχειρουργική Κλινική των Ενόπλων Δυνάμεων στο 401 ΓΣΝΑ και το Ερρίκος Ντυνάν Medical Center, όπου και δραστηριοποιούμαι».

Το πρόβλημα εδώ είναι πως όσο κι αν ψάξαμε δεν βρήκαμε κανένα ΦΕΚ 1485β’ που να έχει σχέση με τις συγκεκριμένες επεμβάσεις και πως η υπουργική απόφαση για τη νομοθεσία που τις διέπει δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ ενάμιση χρόνο αργότερα, στις 25 Νοεμβρίου 2015 (αρ. ΦΕΚ 2542). Το ερώτημα που προκύπτει είναι πώς ο εν λόγω επιστήμονας «διαφήμιζε» τις συγκεκριμένες επεμβάσεις από τη στιγμή που νομικά δεν ήταν κατοχυρωμένες.

Απόλυτη... αποτυχία

Στο ίδιο θέμα -των επεμβάσεων TAVI- αναφέρεται και ο καταγγέλλων γιατρός σε υπηρεσιακή αναφορά του τον Απρίλιο του 2016. Σε αυτήν, μεταξύ άλλων, αναφέρει:

«Το πρόγραμμα τοποθέτησης αορτικών βαλβίδων με τη βοήθεια καθετήρα το οποίο προσπάθησαν οι εν λόγω ιατροί να αναπτύξουν στη διακλαδική καρδιοχειρουργική κλινική μετά την ολιγοήμερη παραμονή τους στο εξωτερικό στέφθηκε με απόλυτη αποτυχία καθώς οι θάνατοι των ασθενών, οι χειρουργικές επιπλοκές και το δυσανάλογα υψηλό κόστος πονήματος για την υπηρεσία οδήγησε στον τερματισμό τής εν λόγω διαδικασίας».

Σύμφωνα με την ίδια καταγγελία, στο νοσοκομείο έγιναν 16 τέτοιου τύπου επεμβάσεις, όπου 4 περιστατικά ήταν θανατηφόρα (ποσοστό θνησιμότητας 25% - ιδιαίτερα υψηλό), γεγονός που οδήγησε τη διοίκηση του νοσοκομείου στην αναστολή τους.

Ειδικότερα σε έγγραφο του νοσοκομείου, που κοινοποιείται προς τους διευθυντές κλινικών στις 20 Ιανουαρίου του 2016, αναφέρεται: «Κατόπιν συμβάντων τα οποία παρατηρήθηκαν κατά τη διενέργεια πράξεων θέματος και λαμβάνοντας υπόψη την προκύπτουσα εκ της πράξεως οικονομική επιβάρυνση αναστέλλεται η υλοποίηση της παραπάνω θεραπευτικής εργασίας».

Οπου «συμβάντα» είναι οι θάνατοι των ασθενών, όπου «οικονομική επιβάρυνση» είναι το γεγονός πως οι εν λόγω επεμβάσεις χρειάζονται προέγκριση από το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας (ΚΕΣΥ) για να πραγματοποιηθούν.

Σε διαφορετική περίπτωση, το οικονομικό βάρος χρεώνεται στο νοσοκομείο.

Αλήθεια, πόσες χιλιάδες ευρώ χρεώθηκε ο προϋπολογισμός του 401 ΓΣΝΑ από αυτές τις επεμβάσεις;

Το πιο σημαντικό απ’ όλα όμως είναι το εξής: Οπως αναφέρει ο καταγγέλλων ιατρός, «τα προγράμματα χειρουργείου που κατέθετε ο αρχίατρος Χ.Κ. για τους εν λόγω ασθενείς δεν είχαν ποτέ λάβει την έγκριση και την υπογραφή του διευθυντή χειρουργικού τομέα του νοσοκομείου».

Στη μηνυτήρια αναφορά του στον Αρειο Πάγο, ο πρώην διευθυντής επιβεβαιώνει τα λεγόμενα του γιατρού, πως δεν είχε γνώση -ως όφειλε- για τα εν λόγω χειρουργεία.

Η υπουργική απόφαση Α3γ/οικ.8622 (ΦΕΚ Β/2542/25-11-2015), που φέρει την υπογραφή του αναπληρωτή υπουργού Υγείας Παύλου Πολάκη, αναφορικά με τον καθορισμό όρων και προϋποθέσεων λειτουργίας κέντρων τοποθέτησης TAVI είναι ιδιαίτερα αυστηρή ως προς τις προδιαγραφές της.

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.», δύο είναι τα σημαντικότερα κέντρα στην Ελλάδα που κάνουν τέτοιου είδους επεμβάσεις: το Ιπποκράτειο Νοσοκομείο της Αθήνας και η αντίστοιχη κλινική ενός ιδιωτικού νοσοκομείου.

Δικλίδα ασφαλείας

Η υπουργική απόφαση προβλέπει μεταξύ άλλων εξειδικευμένο προσωπικό για την πραγματοποίηση επεμβάσεων TAVI, ενώ κάθε πιστοποιημένο κέντρο είναι υποχρεωμένο να ενημερώνει την εθνική βάση δεδομένων (μέσω του ΚΕΣΥ) ανά 6μηνο αναφορικά με τη νοσηρότητα και θνητότητα 30, 180 ημερών και έτους των επεμβάσεων.

Επίσης, επειδή η εν λόγω επέμβαση είναι υψηλού κόστους (περί τις 30-35.000 ευρώ), η υπουργική απόφαση περιλαμβάνει δικλίδα ασφαλείας -προφανώς για να μη γίνεται κατάχρηση- σύμφωνα με την οποία κάθε τέτοια επέμβαση πρέπει να συνοδεύεται από δύο ξεχωριστές γνωμοδοτήσεις-βεβαιώσεις καρδιοχειρουργών.

Κατόπιν τούτων τα ερωτήματα είναι τα εξής:

⚫ Πιστοποιήθηκε ποτέ από το ΚΕΣΥ η Διακλαδική Καρδιοχειρουργική Κλινική του 401 ΓΣΝΑ;

⚫ Αν δεν ήταν πιστοποιημένη, γιατί πραγματοποιήθηκαν σ’ αυτήν 16 επεμβάσεις τέτοιου τύπου;

⚫ Εδινε τα στοιχεία ως όφειλε στο ΚΕΣΥ;

⚫ Γιατί δεν ενημερωνόταν για τα χειρουργεία ο διευθυντής του χειρουργικού τομέα;

 Η «Εφ.Συν.» επικοινώνησε χθες με τον καρδιοχειρουργό Χ.Κ. και του έθεσε τα δεδομένα των καταγγελιών. Ο κύριος Χ.Κ. δήλωσε παντελή άγνοια για το θέμα και ότι δεν γνωρίζει πως υπάρχει εισαγγελική έρευνα σε εξέλιξη από τη στρατιωτική δικαιοσύνη. «Ας γίνει η διερεύνηση όσων μου λέτε και τότε θα μιλήσω», μας είπε.

Η μέθοδος TAVI

Εμπνευστής της επέμβασης TAVI είναι ο Γάλλος Αλέν Κριμπιέ, επικεφαλής του Καρδιολογικού Τμήματος του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου στη Ρουέν.

Μάλιστα ήταν ο πρώτος που βρέθηκε στην Ελλάδα, στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, πριν από περίπου 9 χρόνια και συμμετείχε στις πρώτες επεμβάσεις που έγιναν στη χώρα μας.

Η διακαθετηριακή-διαδερμική αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας (TAVR ή TAVI) είναι μια μέθοδος που αναπτύχθηκε πρόσφατα και η οποία επιτρέπει την εμφύτευση μιας καινούργιας βιοπροσθετικής βαλβίδας στη θέση της παλιάς εκφυλισμένης βαλβίδας, χωρίς την ανάγκη ο ασθενής να υποβληθεί στην κλασική χειρουργική μέθοδο με διάνοιξη του θώρακα και προσωρινή διακοπή της λειτουργίας της καρδιάς. Η διάρκεια της επέμβασης είναι περίπου δυο ώρες.

Ο ασθενής παραμένει στο νοσοκομείο για τέσσερις με έξι μέρες και μπορεί να δραστηριοποιηθεί πλήρως σε μία εβδομάδα.

Ο αριθμός των ασθενών που υποβάλλονται σε διαδερμική εμφύτευση της αορτικής βαλβίδας έχει αυξηθεί ραγδαία την τελευταία δεκαετία και πλησιάζει τους 200.000 σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο τα κριτήρια αναφορικά με το ποιος ασθενής χρήζει τέτοιας επέμβασης είναι εξαιρετικά αυστηρά.

---------------------------------------------------------------------------

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών-Δημήτρης Τερζής 

---------------------------------------------------------------------------