Ο Οκτώβρης είναι ο δέκατος μήνας του χρόνου, αν και το όνομά του σημαίνει όγδοος (από το λατινικό octo: οκτώ), επειδή οι Ρωμαίοι άρχιζαν το έτος τους από την 1η Μαρτίου. Το Σεπτέμβρη αρχίζει η προετοιμασία του σπόρου. Οι γεωργοί κάνουν ό,τι μπορούν για να αυξήσουν τη γονιμοποιό του δύναμη, γιατί απ’ αυτήν εξαρτιόταν - ιδιαίτερα τα παλιά χρόνια - η επιβίωση της αγροτικής οικογένειας.
Για να το πετύχουν αυτό, δεν αρκούνται στη σκληρή προσωπική τους εργασία, αλλά προσπαθούν να προσεταιριστούν και άλλες ανώτερες δυνάμεις, τη θεία δύναμη και την τύχη. Δύο ήταν οι τρόποι για να το πετύχουν.
Για να το πετύχουν αυτό, δεν αρκούνται στη σκληρή προσωπική τους εργασία, αλλά προσπαθούν να προσεταιριστούν και άλλες ανώτερες δυνάμεις, τη θεία δύναμη και την τύχη. Δύο ήταν οι τρόποι για να το πετύχουν.
Η θεραπεία του θείου, δηλαδή η προσφορά δώρων σ’ αυτό, που συνοδευόταν με την παράκληση και την προσευχή. Αυτήν τη συμπεριφορά, τη λατρεία του θείου, τη συστηματοποιεί η θρησκεία. Ο άλλος τρόπος ήταν ο εξαναγκασμός του θείου να βοηθήσει. Κι αυτό γινόταν με τη μαγεία (με τη μαύρη μαγεία επικαλούνται τις υπερφυσικές δυνάμεις που κάνουν το κακό και με τη λευκή μαγεία τις δυνάμεις που κάνουν το καλό).
Για να σπείρει ο γεωργός, πρέπει πρώτα να βρέξει ο Θεός. Αν δε βρέξει, τότε κάνουν λιτανεία ή παράκληση. Αυτή είναι η μέθοδος θεραπείας του θείου. Υπάρχουν όμως και εθιμικές πράξεις με τις οποίες εξαναγκάζουν το θείο να ευεργετήσει την καλλιέργεια και την παραγωγή.
Το πιο διαδεδομένο απ’ αυτά τα έθιμα είναι η Περπερούνα, που γίνεται στο τέλος της άνοιξης, αλλά και το φθινόπωρο. Διαλέγουν ένα κοριτσάκι οκτώ - δέκα χρονών, συνήθως φτωχό ή ορφανό, και το στολίζουν με λουλούδια και πρασινάδα. Και να πώς λειτουργεί ο νόμος της λογικής της μαγείας: όπως είναι πράσινη η Περπερούνα, έτσι να πρασινίσει και ο κάμπος.
Γυρίζουν το χωριό και τραγουδούν το τραγούδι της. Μετά βγαίνει απ’ το σπίτι η κάθε νοικοκυρά με μια κανάτα νερό και το χύνει πάνω στο κεφάλι του κοριτσιού ευχόμενη να δώσει καλή βροχή ο Θεός, για να λειτουργήσει και πάλι η μαγική λογική: όπως βρέχω εγώ την Περπερούνα που είναι καταπράσινη, έτσι να βρέξει κι ο Θεός για να πρασινίσει η γης.
Οι πρόγονοί μας είχαν κι αυτοί ως κύριο επάγγελμα τη γεωργία. Επομένως η εποχή της σποράς ήταν και γι’ αυτούς πολύ σημαντική και μορφοποιούνταν με τη γιορτή της φθινοπωρινής σποράς, τα Θεσμοφόρια.
Ήταν γιορτή προς τιμή της Δήμητρας, της μητέρας του σιταριού, αυτής που δίδαξε τους ανθρώπους πώς να το καλλιεργούν. Ήταν γιορτή αποκλειστικά των γυναικών, γιατί αυτές, όμοια με τη γη, είναι η πηγή της γονιμότητας.
Στις γυναίκες οφείλεται η αναπαραγωγή του είδους. Το σπέρμα πέφτει στον κόλπο τους για να βλαστήσει, όπως κι ο σπόρος πέφτει στον κόλπο της γης για να βλαστήσει. Έτσι δουλεύει η λογική της ομοιότητας. Ο συσχετισμός γης και γυναίκας προκύπτει και από τη φράση «επί γνησίων παίδων αρότω», που δήλωνε ποιος είναι ο σκοπός του γάμου στην αρχαία Αθήνα (η άροση γνήσιων παιδιών). Το άροτρο και ο φαλλός είναι πράγματι μαγικά ισοδύναμα στην αρχαία και στη νεώτερη Ελλάδα.
Στο έθιμο της Τζαμάλας (Γκαμήλας), που είναι μια δραματική παράσταση ανάλογη με κείνες της Αποκριάς, δύο είναι τα βασικά θέματα: α) ο γάμος και β) ο θάνατος και η ανάσταση του γαμπρού. Ο γάμος των δυο πρωταγωνιστών συμβολίζει το γάμο ουρανού και γης.
Ο ουρανός βρέχει και γονιμοποιεί τη γη. Ο θάνατος και η ανάσταση του πρωταγωνιστή συμβολίζει το τι παθαίνει ο σπόρος. Πρέπει πρώτα να πεθαίνει (να θαφτεί στη γη) για να μπορέσει μετά να βλαστήσει (να αναστηθεί).
Η Ορθόδοξη Εκκλησία έδωσε στους πιστούς της τα χρονικά εκείνα σημάδια με τα οποία συσχετίζουν τις δουλειές τους και οργανώνουν το χρόνο τους. Για τη σπορά το θρησκευτικό σημάδι του χρόνου είναι η Κυριακή του Σπορέως.
Η παραβολή αυτή είναι ενταγμένη σε μια καθορισμένη και σταθερή συλλογή περικοπών από τα ευαγγέλια, οι οποίες αρχίζουν να διαβάζονται μετά την Κυριακή της Πεντηκοστής και επειδή ο κύκλος του Πάσχα είναι κινητός, είναι κι αυτές κινητές. Η Κυριακή του Σπορέως βρίσκεται σε τέτοια θέση μέσα σ’ αυτήν τη συλλογή των κυριακάτικων περικοπών, που πέφτει πάντα μέσα στον Οκτώβρη, δηλαδή την εποχή της σποράς.
Αλλά το πιο σημαντικό σημάδι του χρόνου μέσα στον Οκτώβρη είναι η γιορτή του Αγίου Δημητρίου. Γι’ αυτό σε πολλά μέρη ο Οκτώβρης λέγεται και Αγιοδημήτρης ή Αγιοδημητριάτης.
Η γιορτή του Αγίου Δημητρίου στις 26 Οκτώβρη και η γιορτή του Αγίου Γεωργίου στις 23 Απρίλη είναι για τους κτηνοτρόφους τα δυο συνόρατα του χρόνου, γιατί χωρίζουν το κτηνοτροφικό έτος σε δυο ίσια μέρη, σε δυο εξάμηνα, το θερινό και το χειμερινό.
Γι’ αυτό και στις γιορτές αυτές αρχίζουν και τελειώνουν οι συμβάσεις και οι λογής συμφωνίες που κάνουν οι κτηνοτρόφοι μεταξύ τους, αλλά και με τους γεωργούς.
-----------------------------
Πηγή: emprosnet.gr
-----------------------------
ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΚΑΙ ΟΛΕΣ...
Για να σπείρει ο γεωργός, πρέπει πρώτα να βρέξει ο Θεός. Αν δε βρέξει, τότε κάνουν λιτανεία ή παράκληση. Αυτή είναι η μέθοδος θεραπείας του θείου. Υπάρχουν όμως και εθιμικές πράξεις με τις οποίες εξαναγκάζουν το θείο να ευεργετήσει την καλλιέργεια και την παραγωγή.
Το πιο διαδεδομένο απ’ αυτά τα έθιμα είναι η Περπερούνα, που γίνεται στο τέλος της άνοιξης, αλλά και το φθινόπωρο. Διαλέγουν ένα κοριτσάκι οκτώ - δέκα χρονών, συνήθως φτωχό ή ορφανό, και το στολίζουν με λουλούδια και πρασινάδα. Και να πώς λειτουργεί ο νόμος της λογικής της μαγείας: όπως είναι πράσινη η Περπερούνα, έτσι να πρασινίσει και ο κάμπος.
Γυρίζουν το χωριό και τραγουδούν το τραγούδι της. Μετά βγαίνει απ’ το σπίτι η κάθε νοικοκυρά με μια κανάτα νερό και το χύνει πάνω στο κεφάλι του κοριτσιού ευχόμενη να δώσει καλή βροχή ο Θεός, για να λειτουργήσει και πάλι η μαγική λογική: όπως βρέχω εγώ την Περπερούνα που είναι καταπράσινη, έτσι να βρέξει κι ο Θεός για να πρασινίσει η γης.
Οι πρόγονοί μας είχαν κι αυτοί ως κύριο επάγγελμα τη γεωργία. Επομένως η εποχή της σποράς ήταν και γι’ αυτούς πολύ σημαντική και μορφοποιούνταν με τη γιορτή της φθινοπωρινής σποράς, τα Θεσμοφόρια.
Ήταν γιορτή προς τιμή της Δήμητρας, της μητέρας του σιταριού, αυτής που δίδαξε τους ανθρώπους πώς να το καλλιεργούν. Ήταν γιορτή αποκλειστικά των γυναικών, γιατί αυτές, όμοια με τη γη, είναι η πηγή της γονιμότητας.
Στις γυναίκες οφείλεται η αναπαραγωγή του είδους. Το σπέρμα πέφτει στον κόλπο τους για να βλαστήσει, όπως κι ο σπόρος πέφτει στον κόλπο της γης για να βλαστήσει. Έτσι δουλεύει η λογική της ομοιότητας. Ο συσχετισμός γης και γυναίκας προκύπτει και από τη φράση «επί γνησίων παίδων αρότω», που δήλωνε ποιος είναι ο σκοπός του γάμου στην αρχαία Αθήνα (η άροση γνήσιων παιδιών). Το άροτρο και ο φαλλός είναι πράγματι μαγικά ισοδύναμα στην αρχαία και στη νεώτερη Ελλάδα.
Στο έθιμο της Τζαμάλας (Γκαμήλας), που είναι μια δραματική παράσταση ανάλογη με κείνες της Αποκριάς, δύο είναι τα βασικά θέματα: α) ο γάμος και β) ο θάνατος και η ανάσταση του γαμπρού. Ο γάμος των δυο πρωταγωνιστών συμβολίζει το γάμο ουρανού και γης.
Ο ουρανός βρέχει και γονιμοποιεί τη γη. Ο θάνατος και η ανάσταση του πρωταγωνιστή συμβολίζει το τι παθαίνει ο σπόρος. Πρέπει πρώτα να πεθαίνει (να θαφτεί στη γη) για να μπορέσει μετά να βλαστήσει (να αναστηθεί).
Η Ορθόδοξη Εκκλησία έδωσε στους πιστούς της τα χρονικά εκείνα σημάδια με τα οποία συσχετίζουν τις δουλειές τους και οργανώνουν το χρόνο τους. Για τη σπορά το θρησκευτικό σημάδι του χρόνου είναι η Κυριακή του Σπορέως.
Η παραβολή αυτή είναι ενταγμένη σε μια καθορισμένη και σταθερή συλλογή περικοπών από τα ευαγγέλια, οι οποίες αρχίζουν να διαβάζονται μετά την Κυριακή της Πεντηκοστής και επειδή ο κύκλος του Πάσχα είναι κινητός, είναι κι αυτές κινητές. Η Κυριακή του Σπορέως βρίσκεται σε τέτοια θέση μέσα σ’ αυτήν τη συλλογή των κυριακάτικων περικοπών, που πέφτει πάντα μέσα στον Οκτώβρη, δηλαδή την εποχή της σποράς.
Αλλά το πιο σημαντικό σημάδι του χρόνου μέσα στον Οκτώβρη είναι η γιορτή του Αγίου Δημητρίου. Γι’ αυτό σε πολλά μέρη ο Οκτώβρης λέγεται και Αγιοδημήτρης ή Αγιοδημητριάτης.
Η γιορτή του Αγίου Δημητρίου στις 26 Οκτώβρη και η γιορτή του Αγίου Γεωργίου στις 23 Απρίλη είναι για τους κτηνοτρόφους τα δυο συνόρατα του χρόνου, γιατί χωρίζουν το κτηνοτροφικό έτος σε δυο ίσια μέρη, σε δυο εξάμηνα, το θερινό και το χειμερινό.
Γι’ αυτό και στις γιορτές αυτές αρχίζουν και τελειώνουν οι συμβάσεις και οι λογής συμφωνίες που κάνουν οι κτηνοτρόφοι μεταξύ τους, αλλά και με τους γεωργούς.
-----------------------------
Πηγή: emprosnet.gr
-----------------------------
ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΚΑΙ ΟΛΕΣ...
