Παρά τις προσπάθειες όλων των δημάρχων και των βουλευτών των νησιών
μας, παρά τις προσπάθειες του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου
και του ίδιου του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα προσωπικά, δεν έγινε εφικτό
να παραμείνουν οι συντελεστές ΦΠΑ στο επίπεδο του 17%.
Η εξομοίωση των συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά με αυτούς στην υπόλοιπη
Ελλάδα σημαίνει ότι από την 1.1.2018 οι συντελεστές ΦΠΑ αυξήθηκαν από τα
επίπεδα του 5%, 9% και 17% στο 6%, 13% και 24% σε 32 νησιά των Νομών
Λέσβου, Χίου, Σάμου και Δωδεκανήσου (πλην Ρόδου και Καρπάθου, όπου ήδη
οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ έχουν καταργηθεί).
Κι αυτό συνέβη επειδή οι μειωμένοι κατά 30% σε σχέση με την υπόλοιπη
Ελλάδα συντελεστές ΦΠΑ 5%, 9% και 17%, που εξακολουθούν να ισχύουν στα
32 συγκεκριμένα νησιά, θα καταργηθούν οριστικά από την 1η-1-2018 σύμφωνα
με τα όσα προβλέπει το 3ο Μνημόνιο.
Η απόφαση εξομοίωσης του επιπέδου του ΦΠΑ σε ολόκληρη την ελληνική
επικράτεια είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι η πατρίδα μας βρίσκεται
υπό οικονομική επιτήρηση από τους δανειστές μας από το 2010.
Η αύξηση του ΦΠΑ εμπεριέχεται στον νόμο 4336/14-8-2015. Στην
υποπαράγραφο Δ2 του νόμου αυτού, με τον οποίο συμφωνείται το Μνημόνιο
Συνεννόησης για το Τριετές Πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού
Σταθερότητας προς τη χώρα μας, και στην παρ. 3 αναφέρεται: «Οι
προβλεπόμενες στις παραγράφους 4, 5 και 6 του άρθρου 21 του Ν. 2859/2000
μειώσεις των συντελεστών ΦΠΑ καταργούνται σταδιακά ως ακολούθως: Από
1.10.2015 στην πρώτη ομάδα νησιών, από 1.6.2016 στη δεύτερη ομάδα νησιών
και από 1.1.2017 στα υπόλοιπα νησιά. Με βάση αυτόν τον νόμο έπρεπε να
εξομοιωθούν οι συντελεστές του ΦΠΑ την 1.1.2017. Με προσωπική παρέμβαση
του πρωθυπουργού στους θεσμούς λόγω του μεγάλου προβλήματος του
μεταναστευτικού δόθηκε παράταση ενός έτους.
Η κυβέρνηση ως αντιστάθμισμα της αναπροσαρμογής του ΦΠΑ προχώρησε στη
χορήγηση έκτακτου ειδικού κοινωνικού μερίσματος σε όλους τους κατοίκους
των νησιών από 500 έως και 2.100 ευρώ, ανάλογα με την οικογενειακή τους
κατάσταση. Το μέρισμα καταβλήθηκε στο τέλος του έτους, με τη σχετική
δαπάνη να ανέρχεται στα 25 εκατ. ευρώ.
Τα κριτήρια για το ποσό που δικαιούται ο καθένας ήταν βασισμένα στο
εισόδημα του καθενός. Ο δικαιούχος θα έπρεπε να έχει δηλώσει ως μόνιμη
κατοικία στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους 2016
νησί των Νομών Εβρου, Λέσβου, Χίου, Σάμου, Δωδεκανήσου, πλην των νήσων
Ρόδου, Καρπάθου, Λέσβου, Λέρου, Σάμου, Χίου και Κω. Η μέση οικογένεια
στα νησιά μας πήρε κατά μέσο όρο ποσό άνω των 1.000 ευρώ.
Επειδή ο ΦΠΑ είναι έμμεσος φόρος επιβαρύνει τους πάντες άσχετα από το
εισόδημά τους. Εχει αποδειχτεί ότι οι φοροαπαλλαγές μειώνουν λιγότερο
τη φτώχεια από την απευθείας καταπολέμησή της.
Η αναδιανομή εισοδήματος επιτυγχάνεται πολύ πιο αποτελεσματικά μέσα
από τη φορολογία, μέσω δημόσιων κοινωνικών δαπανών με επιδόματα σε είδος
ή χρήμα που κατευθύνεται άμεσα σε αυτούς που το έχουν ανάγκη.
Διάφοροι ειδήμονες, αναλυτές και εκπρόσωποι κομμάτων κάνουν αναφορά σε έγκλημα από την αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά.
Παρά το γεγονός ότι σίγουρα θα υπάρχει επίπτωση στην
ανταγωνιστικότητα των υπηρεσιών στον τουριστικό τομέα, εντούτοις η
χορήγηση έκτακτου ειδικού κοινωνικού μερίσματος θα έχει μεγαλύτερη
αποτελεσματικότητα στην καταπολέμηση της φτώχειας που έχει επέλθει στην
πατρίδα μας και στα νησιά μας με τη μείωση του ΑΕΠ κατά 25 μονάδες από
το 2010 και την αύξηση της ανεργίας στο υπέρογκο ποσοστό 28%, που τα
τελευταία δύο χρόνια έχει μειωθεί στο 20%, και την ανεργία των νέων στο
60%.
Είναι κατανοητό από τους πάντες ότι ο υπέρογκος ΦΠΑ 24% παίζει αρνητικό ρόλο στην ανάπτυξη της πατρίδας μας.
Πέραν της χορήγησης έκτακτου κοινωνικού μερίσματος, η κυβέρνηση
δήλωσε ότι το 2018 θα προχωρήσει στην εφαρμογή των εξαγγελιών του
πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στη Νίσυρο, έναν ακριβώς χρόνο νωρίτερα, για
μέτρα που να αντιμετωπίζουν τα χρόνια και εγγενή προβλήματα που
συνεπάγεται η νησιωτικότητα. Ετσι, αποφασίστηκε από το δεύτερο μισό του
2018 να εφαρμοστεί και το μέτρο του «μεταφορικού ισοδύναμου» στη
νησιωτική Ελλάδα.
Το μεταφορικό ισοδύναμο θα εναρμονίζει το κόστος μετακίνησης επιβατών
και εμπορευμάτων από και προς τα νησιά, σε σχέση με το κόστος των
χερσαίων μετακινήσεων.
Για τον σκοπό αυτό θα συνυπολογιστούν αντικειμενικοί δείκτες, όπως η
τιμή της χερσαίας μεταφοράς ανά χιλιόμετρο, που θα βοηθούν στην ισοτιμία
του δυσανάλογου κόστους θαλάσσιας μεταφοράς σε σχέση μ' αυτό της
χερσαίας.
Ενα μέτρο για το οποίο πάλεψε πολύ ο αείμνηστος δήμαρχος της Τήλου,
Τάσος Αλειφέρης, αλλά δεν πρόλαβε να το δει να εφαρμόζεται παρά τις
εξαγγελίες όλων των τότε κυβερνώντων.
Για τη Νίσυρο, για παράδειγμα, με την εφαρμογή του μεταφορικού
ισοδύναμου, το κόστος του εισιτηρίου από τον Πειραιά θα είναι το ίδιο με
το κόστος του εισιτηρίου με λεωφορείο από την Αθήνα στον Βόλο.
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι για τη διασφάλιση της επιτυχίας του μέτρου
και την πραγματική ελάφρυνση των νησιωτών από τα μεταφορικά κόστη θα
αναπτυχθεί και Παρατηρητήριο Τιμών, το οποίο θα διασφαλίζει τη μεταφορά
του οφέλους στον τελικό καταναλωτή.
Θέλω να επανέλθω όμως στον ΦΠΑ στα νησιά μας για να δούμε πώς εξελίχθηκε με την πάροδο των χρόνων.
Η απελευθέρωση της Δωδεκανήσου από τους Ιταλούς το 1947 και η
ενσωμάτωσή της με τη μητέρα πατρίδα δεν οδήγησε και στην αυτόματη
υπαγωγή της Δωδεκανήσου στο φορολογικό καθεστώς που επιβλήθηκε το 1937
στην Ελλάδα με τον αναγκαστικό νόμο του Μεταξά 660/1.5.1937 «Περί του
Φόρου επί του Κύκλου Εργασιών» που δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ. Πρόκειται για
την ισχύουσα έκτοτε νομοθεσία για την επιβολή έμμεσης φορολογίας, η
οποία εφαρμόστηκε μέχρι τις 31.12.1986 (ο γνωστός ΦΚΕ). Ετσι τα
Δωδεκάνησα είχαν καθεστώς αφορολόγητο.
Μετά την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ενωση το 1981 έπρεπε να
υπάρξει εναρμονισμός με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Την 21η Αυγούστου του
1986 ξεκινά η εφαρμογή του νόμου για τον ΦΠΑ. Ο νόμος δημοσιεύεται στο
ΦΕΚ την 21η Αυγούστου 1986, με εφαρμογή από 1.1.1987. Τα Δωδεκάνησα
ζητούν εξαίρεση από την εφαρμογή του ενιαίου φόρου. Με το άρθρο 17 του
παραπάνω νόμου προβλεπόταν νέος νόμος, ο οποίος θα καθόριζε και τους
μειωμένους συντελεστές στα Δωδεκάνησα.
Στην ερμηνευτική εγκύκλιο 10/27.10.1987 για την εφαρμογή του ΦΠΑ
αναφέρεται (άρθρο 17, παρ. 67) ότι καθιερώνονται μειωμένοι συντελεστές
στην περιοχή της Δωδεκανήσου, «όπου ως γνωστόν δεν είχε επεκταθεί ο
ΦΚΕ». Ετσι, με το άρθρο 1 του Ν. 1676/29.12.1986 ανακοινώνονται οι
συντελεστές ΦΠΑ από 1.1.1987, ενώ με το άρθρο 2 καθιερώνονται οι
μειωμένοι για τα Δωδεκάνησα, κατά 30% ή 15%, με εξαίρεση τα
καπνοβιομηχανικά προϊόντα, το ηλεκτρικό ρεύμα, τα πετρελαιοειδή και την
παροχή υπηρεσιών.
Τον Μάρτιο του 1990, επί οικουμενικής κυβέρνησης Ξενοφώντα Ζολώτα,
ψηφίζεται ο Ν. 1881/1990, με το άρθρο 8 του οποίου επεκτείνονται τα
γεωγραφικά όρια των μειωμένων συντελεστών κατά 30% εκτός από την περιοχή
της Δωδεκανήσου και στο νησί της Σαμοθράκης του Νομού Εβρου, ως και
στους νομούς Λέσβου, Χίου και Σάμου (ανατολικό Αιγαίο). Η εξαίρεση πλέον
περιορίζεται μόνο στα καπνοβιομηχανικά προϊόντα.
Το 1992 με τον νόμο 2093/1992 γίνονται εκτεταμένες αλλαγές στον
αρχικό νόμο 1642/1986, λόγω της κατάργησης των συνόρων στη διακίνηση των
αγαθών και της καθιέρωσης του πληροφοριακού συστήματος VIES, οπότε
επεκτείνεται για ακόμη μια φορά το ιδιαίτερο καθεστώς των μειωμένων
συντελεστών σε Κυκλάδες, Θάσο, Βόρειες Σποράδες και Σκύρο. Οι εξαιρέσεις
περιορίζονται στα βιομηχανοποιημένα καπνά και στα μεταφορικά μέσα. Οι
διατάξεις του άρθρου αυτού (τότε ήταν το 17) μεταφέρθηκαν αυτούσιες στην
κωδικοποίηση του ΦΠΑ (Ν. 2859/2000, άρθρο 21, παρ. 4) και ισχύουν μέχρι
σήμερα, στην ουσία, μέχρι την ψήφιση από όλα τα κόμματα του Ν.
4336/14.8.2015.
Ο νόμος 4336, το 3ο Μνημόνιο, ψηφίστηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ, τη Νέα
Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ και στην ουσία είναι η 5η αξιολόγηση που δεν
ολοκληρώθηκε ποτέ. Η αύξηση του ΦΠΑ είχε συμφωνηθεί από την κυβέρνηση
Σαμαρά το 2014. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η χρηματοδότηση της Ελλάδας
διακόπηκε το 2014 και η νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ υποχρεώθηκε να υλοποιήσει
την 5η αξιολόγηση του παλαιού προγράμματος που η προηγούμενη κυβέρνηση
δεν είχε υλοποιήσει.
Επειδή η οικονομία της Ελλάδας βρίσκεται σε μια κατάσταση συνεχούς
βελτίωσης με ικανοποιητικούς ρυθμούς ανάπτυξης, ελπίζουμε με την έξοδο
της χώρας από τα μνημόνια τον Αύγουστο του 2018 να προχωρήσει η
κυβέρνηση στη μείωση του ΦΠΑ σε χαμηλά επίπεδα σε όλη τη χώρα για να
βοηθήσει ακόμη περισσότερο στην ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων
εργασίας.
------------------------------------------------------------------------------------------
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών- Χριστοφής Ι. Κορωναίος Δήμαρχος Νισύρου
------------------------------------------------------------------------------------------
