Η ΑΛΛΗ ΑΘΗΝΑ Οι μοναχικοί ήρωες του καλοκαιριού

Περνούν από δίπλα τους άνθρωποι φορτωμένοι με βαλίτσες και σακίδια πλάτης, αυτοκίνητα με ποδήλατα στη σχάρα και τουρίστες που βιάζονται να απολαύσουν την παραλία κάποιου κυκλαδίτικου νησιού.

Εκείνοι περπατούν αργά. Δεν είναι μόνο που τα γερασμένα πόδια τους δεν τους επιτρέπουν τα βιαστικά βήματα. Είναι που δεν βιάζονται να συναντήσουν κάποιον. Είναι οι ηλικιωμένοι συνάνθρωποί μας που ακόμη ένα καλοκαίρι θα το περάσουν μόνοι, σε μια Αθήνα σε ραστώνη.

Με την κατάθλιψη να αποτελεί την πιο κοινή ψυχική διαταραχή ανάμεσα στους ηλικιωμένους, η άδεια ή πάντως αισθητά πιο εγκαταλελειμμένη από τους κατοίκους της Αθήνα επιτείνει για τους ανθρώπους μιας κάποιας ηλικίας την αίσθηση ότι κάποιος τους ξέχασε πίσω.

 

Χτυπά και τους νέους

Η μοναξιά όμως δεν κάνει διακρίσεις σε γενιές. Σε πρόσφατη έρευνα του YouthNet, 2 στους 10 νέους δήλωσαν ότι η μοναξιά είναι το πρώτο πράγμα που φοβούνται στο μέλλον, ενώ πάνω από τους μισούς την κατέταξαν ψηλά στη λίστα με τους φόβους τους.

Η δηλωτή για τους άνδρες και η μπιρίμπα για τις γυναίκες είναι μία από τις λίγες διασκεδάσεις

Για τους ηλικιωμένους Αθηναίους του καλοκαιριού, όμως, η μοναξιά δεν είναι ένας απλός φόβος, αλλά μια σκληρή πραγματικότητα. Αλλά και μια απειλή: Σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου του Σικάγο που διεξήχθη τον Φεβρουάριο, ένας ηλικιωμένος που επί χρόνια νιώθει πολύ μόνος έχει 14% αυξημένη πιθανότητα σε σχέση με τον μέσο άνθρωπο να πεθάνει πρόωρα.

Η κυρία Μαρία Νικολοπούλου είναι 94 ετών. Αθηναία με καταγωγή από τη Σύρο, έχει διανύσει σχεδόν έναν αιώνα ζώντας στο κέντρο της Αθήνας. Εκεί, σε ένα όμορφο διαμέρισμα της Κυψέλης, ζει και τώρα, μόνη από το 1976, όταν έχασε τον άνδρα της. Παιδιά δεν έχει, έχασε το μοναχοπαίδι της σε ηλικία 5 ετών.

Η Μαρία Παπαγεωργοπούλου γεμίζει τον πολύ ελεύθερο χρόνο της με το διάβασμα

Η κ. Μαρία όμως κάθε άλλο παρά βαρετή ζωή έζησε. Παντρεμένη με ηθοποιό του κρατικού θεάτρου και επιδέξια μοδίστρα υψηλής ραπτικής της εποχής, το σπίτι-ατελιέ της ήταν συνεχώς γεμάτο με κόσμο. Φίλοι, συνάδελφοι του άντρα της, πελάτισσες γέμιζαν με τις φωνές τους τα πολλά τετραγωνικά του. Τώρα πια οι φωνές εκείνες ζουν μόνο στο μυαλό της 94χρονης γυναίκας.

«Εχω μείνει τελευταία να κρατώ την πόρτα ανοικτή. Μόλις φύγω, θα κλείσει πίσω μου», λέει αναφερόμενη σε όλους εκείνους τους φίλους, τους συγγενείς και τους γνωστούς που χάθηκαν ο ένας μετά τον άλλον.

Για πολλούς ηλικιωμένους οι κλιματιζόμενες Λέσχες Φιλίας είναι ό,τι πιο κοντινό σε δροσερό προορισμό μπορούν να διεκδικήσουν

Αυτοεξυπηρετούμενη πλήρως («και να χρειαζόμουν βοήθεια, η σύνταξη πλέον δεν φτάνει πουθενά»), δεν περνάει ημέρα που να μην αφήσει το μοναχικό της διαμέρισμα για μια επίσκεψη στο μανάβικο, το μπακάλικο, το φαρμακείο ή για έναν σύντομο περίπατο. «Είμαστε μια γειτονιά εδώ, όλοι γνωριζόμαστε μεταξύ μας. Συντροφευόμαστε. Αν ζούσα στα προάστια θα φοβόμουν πολύ περισσότερο. 

Το καλοκαίρι βέβαια ερημώνει ο τόπος. Βγαίνω στο μπαλκόνι και δεν βλέπω ψυχή».

Μόλις δύει ο ήλιος, η κ. Μαρία έχει κλειδώσει την πόρτα ασφαλείας της και «παίρνει αγκαλιά την τηλεόραση», όπως λέει. «Παρακολουθώ στο Κανάλι της Βουλής τις ομιλίες και τις ταινίες. Τις προάλλες είχε ένα υπέροχο μπαλέτο».

 

Με Διονυσίου - Τσιτσάνη

Η Δέσποινα Πιουσκουλογλου ήρθε από την Πόλη πριν από πολλά χρόνια φέρνοντας μαζί της την κωνσταντινουπολίτικη αρχοντιά

Τις λίγες ώρες που η τηλεόραση μένει κλειστή, βάζει μουσική. Ακούγοντας Πάριο, Διονυσίου και Τσιτσάνη αναπολεί την εποχή που μαζί με τον άνδρα της δεν έχαναν παράσταση στην Επίδαυρο.

Αν και διατεθειμένη να μιλάει επί ώρες, αρνείται επίμονα να φωτογραφηθεί: «Στο σπίτι μου δεν μπαίνει κανείς πια», λέει και θυμάται μια παραμονή Χριστουγέννων πριν από δύο χρόνια όταν έπεσε θύμα κλοπής από μια νεαρή κοπέλα που, προφασιζόμενη αδιαθεσία, μπήκε στο διαμέρισμά της και της πήρε χρήματα και κοσμήματα.

Για την κ. Πηνελόπη η άδεια Αθήνα είναι μια ευκαιρία να ξαναθυμηθεί την παλιά πρωτεύουσα: πιο ήσυχη

Ο φόβος είναι η δεύτερη «συντροφιά» των ηλικιωμένων σαν την κ. Μαρία. Η πρώτη είναι η μοναξιά.

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΜΙΑ ΚΟΥΒΕΝΤΑ
 

Συντροφιά στις λέσχες φιλίας, την τέχνη και την... μπιρίμπα

Από φόβο κι εκείνη, η κυρία Ελευθερία Γεωργοπούλου, στα 77 της χρόνια, τώρα το καλοκαίρι περιμένει κάθε απόγευμα κατά τις 8 με 9 να φανεί κάποιο γνώριμό της πρόσωπο στην είσοδο της πολυκατοικίας προκειμένου να μοιραστούν το ασανσέρ που θα την πάει στο διαμέρισμά της, στον 8ο όροφο μιας παλιάς πολυκατοικίας στα Πατήσια.

Ανάστατη, διηγείται ότι μόλις πριν από λίγες ώρες είχε χάσει το πορτοφόλι και τα κλειδιά του σπιτιού της. «Είχα πέντε ευρώ μέσα. Απλώς δεν θα φάω σήμερα. Κι ούτε έχω χρήματα να αλλάξω πάλι κλειδαριά. Ας έρθει όποιος θέλει». Χήρα τα τελευταία χρόνια, η κόρη της ζει στην επαρχία. 

Μοναδικός συγγενής της στην Αθήνα ο γιος της, ο οποίος την επισκέπτεται πού και πού. Για να περάσουν οι ατέλειωτες μοναχικές ώρες του Ιουλίου, κατεβαίνει στην παιδική χαρά που βρίσκεται δίπλα στο σπίτι της. Πιάνει κουβέντα στις μητέρες που έχουν φέρει εκεί τα παιδιά τους για κούνιες και ποδόσφαιρο («μια φορά, μια κυρία μού είχε πει ότι την ενοχλώ, αλλά είναι αβάσταχτο πράγμα να μην έχεις κάποιον να πεις μια κουβέντα»), μαζεύει περίεργες πέτρες ή φυλλαράκια από τα δέντρα και στη συνέχεια ανεβαίνει στο διαμέρισμά της για να τα ζωγραφίσει.

Η ζωγραφική είναι «μια διέξοδος για να μην ξεφεύγει το μυαλό και σκέφτεται άσχημα πράγματα», λέει. Ενας ακόμη Δεκαπενταύγουστος θα τη βρει στην πρωτεύουσα, να φυλάει Θερμοπύλες, όπως λέει. Τα οικονομικά άλλωστε δεν επιτρέπουν μια επίσκεψη στην κόρη.

«Θυμάμαι κάποτε με τις φίλες μου λέγαμε ότι τα γεράματα θα τα περνούσαμε μαζί, με μια κατσαρόλα φαγητό. Χρόνια τώρα έχουν χαθεί οι παρέες. Καθένας και ένα σημείο του ορίζοντα».

Εχοντας χάσει τον άνδρα της σε ηλικία 60 ετών και ενώ η ίδια ήταν 54 ετών, η κυρία Μαρία Παπαγεωργοπούλου σήμερα έχει κάνει δεύτερο σπίτι της τη Λέσχη Φιλίας του Δήμου Αθηναίων στον Δήμο Αθηναίων. Ο κλιματιζόμενος χώρος του είναι ό,τι πιο κοντινό σε δροσερή απόδραση μπορούν να ζητήσουν πολλοί από τα 1.000 περίπου εγγεγραμμένα μέλη του. Εχοντας μεγαλώσει τρία εγγόνια που πια είναι φοιτητές, ο πολύς πλέον ελεύθερος χρόνος της γεμίζει με κουβέντα με τις φίλες από τη Λέσχη ή τη γειτονιά, με κοντινά ταξίδια («αν και τα έχω βαρεθεί πλέον») και με ζωγραφική γυαλιών. Αποφεύγει να διαβάζει, καθώς τα μάτια κουράζονται πιο εύκολα τώρα. Μιλάει με αγωνία για το αβέβαιο μέλλον των νέων με αφορμή τα εγγόνια της που τώρα βγαίνουν στην αγορά εργασίας αλλά και με απογοήτευση για τους πολιτικούς που «τσάκισαν» τις συντάξεις. Η ίδια μεγάλωσε τα παιδιά της δουλεύοντας. Το όνειρό της να σπουδάσει δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.

Ο κύριος Οδυσσέας Καλογερόπουλος δεν έχει δικά του παιδιά. Μιλάει όμως με πατρική αγάπη για τα 80 παιδιά του αθλητικού κέντρου που ο ίδιος έχει δημιουργήσει και αφηγείται ιστορίες όπως μόνο ένας παππούς που έχει αφηγηθεί ξανά και ξανά την ίδια ιστορία στα εγγόνια του θα έκανε. Αγαπημένη του ασχολία τα χαρτιά και κυρίως η δηλωτή.

Η κυρία Πηνελόπη πλησιάζει τα 80. Γέννημα - θρέμμα Αθηναία, δηλώνει ενθουσιασμένη από την καλοκαιρινή, πιο ανθρώπινη, όπως λέει, Αθήνα. «Η Αθήνα κάποτε ήταν μια πανέμορφη πόλη, χαιρόσουν να ζεις σ' αυτή. Περπατούσες και έλεγες παντού 'καλημέρα', γιατί όλοι γνωριζόμασταν μεταξύ μας. Τώρα φοβάσαι ακόμη κι όταν σε κοιτάζει ο άλλος». Στην ερώτηση αν φοβάται να κυκλοφορεί το βράδυ μόνη της, απαντά: «Δεν φοβάμαι το σκοτάδι, ούτε τη νύχτα. Τους ανθρώπους φοβάμαι».

 

Συμβουλές για να αποφύγετε τους κινδύνους στην πόλη
Η εγκαταλελειμμένη από την πλειονότητα των κατοίκων της πρωτεύουσα τον Αύγουστο προσφέρει περισσότερες δυνατότητες σε επιτήδειους να εξαπατήσουν ηλικιωμένους συμπολίτες μας.

Η εμπειρία έχει δείξει ότι με μερικές μικρές κινήσεις πολλά δυσάρεστα μπορούν να αποφευχθούν:

Ετσι οι ειδικοί συμβουλεύουν τους ηλικιωμένους:

• Κατά τις μετακινήσεις σας φροντίστε να έχετε μαζί σας όσο το δυνατόν λιγότερα προσωπικά αντικείμενα. Αντίθετα να έχετε πάντα διαθέσιμους τους τηλεφωνικούς αριθμούς, με τους οποίους πρέπει να επικοινωνήσετε σε περίπτωση ανάγκης (Αστυνομία, Πυροσβεστική, νοσοκομεία, στενοί συγγενείς κ.ά.).

Οι «γνωστοί»

• Μην πείθεστε, χωρίς αποδείξεις, από άτομα που σας «πλησιάζουν» ως γνωστοί συγγενικών - φιλικών προσώπων.

Να είστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί όταν άγνωστοι προσπαθήσουν να σας πείσουν, τηλεφωνικά ή από κοντά, για την καταβολή χρηματικού ποσού, με το πρόσχημα επείγουσας ανάγκης συγγενικού ή φιλικού προσώπου.

Σε κάθε περίπτωση, να δηλώνετε ότι δεν πρόκειται να παραδώσετε χρήματα, εάν δεν εμφανιστούν οι γνωστοί-συγγενείς σας.

• Φανείτε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί σε άγνωστα άτομα που επιχειρούν με διάφορα προσχήματα και τεχνάσματα να μπουν στο σπίτι σας.

Αν κάποιο άγνωστο άτομο μπει στο σπίτι σας με οποιαδήποτε πρόφαση (π.χ. διεξαγωγή έρευνας, πώληση κάποιου προϊόντος, ανάγκη να πραγματοποιήσει μια κλήση κ.λπ.), μην το αφήνετε να μεταβαίνει σε άλλους χώρους του σπιτιού σας, πέραν αυτών που χρειάζεται και ποτέ να μη χάνετε την οπτική επαφή μαζί του.

Αγορές

• Μην υποκύπτετε εύκολα σε ευκαιριακές αγορές προϊόντων που σας προτείνουν άγνωστα άτομα, ιδιαίτερα δίχως να δείτε πρώτα τα προϊόντα αυτά και σε καμία περίπτωση μη δέχεστε άγνωστα άτομα να σας οδηγήσουν σε τράπεζα ή ΑΤΜ για ανάληψη χρηματικού ποσού.

---------------------------------------------------------------------

Πηγή: Έθνος-Εύα Σεϊντή-Φωτο: Γρηγόρης Χρυσοχοΐδης

---------------------------------------------------------------------