Κατά το 375 μ.χ. στους λεγόμενους «σκοτεινούς χρόνους» για τα Κύθηρα, λόγω της σπανιότητας των ιστορικών πληροφοριών, ήρθε στο νησί η αγία Ελέσα από την Πελοπόννησο, κυνηγημένη από τον ειδωλολάτρη πατέρα της τον Ελλάδιο και αποβιβάστηκε στις Ν.Δ. ακτές των Κυθήρων σε μια εποχή μερικής, αν όχι ολικής ερήμωσης για τον τόπο.
Πάνω από τον όρμο της Φελωτής και του Μελιδονιού υψώνεται ένα βουνό 400 μέτρων και πλέον, με μοναδική θέα στο Ιόνιο, με απόκρημνα κάθετα βράχια, στα οποία υπάρχει ένα εντυπωσιακό ρήγμα στο βράχο.
Σ΄αυτό το σημείο κατά την παράδοση μαρτύρησε η αγία Ελέσα και στο σημείο που ετάφη ανηγέρθη μικρός ναϊσκος από τους προσκυνητές που έρχονταν από την Πελοπόννησο για να τιμήσουν την αγία.
Το 1871 χτίστηκε ο νέος ναός πάνω στα ερείπια του παλαιού, ο οποίος λειτουργούσε σαν συναδελφικός με αδελφούς τους Βενέρηδες από το γειτονικό χωριό Γερακιάνικα. Στη δεκαετία του ’50 ξεκίνησε ο εξωραϊσμός και η ανάδειξη του προσκυνήματος με την εκτέλεση μεγάλων έργων.
Το δυσκολότερο από αυτά ήταν η κατασκευή αυτοκινητόδρομου λόγω του δυσπρόσιτου της περιοχής που δημιουργείται από τους κάθετους απόκρημνους βράχους. Το 1951 ανέβηκε το πρώτο αυτοκίνητο.
Η ευλάβεια των Κυθηρίων προς την αγία Ελέσα εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως.
Η μνήμη της εορτάζεται την 1η Αυγούστου, οπότε οι προσκυνητές από τα παλιά χρόνια ανηφορίζουν για να δεκαπεντίσουν στα κελιά του προσκυνήματος.
------------------------------------
Ελένη Χάρου-Κορωναίου
------------------------------------
