Μονόδρομο
θεωρεί την πρόταση για σύσταση προανακριτικής επιτροπής για την υπόθεση
Νοvartis, ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός, μιλώντας στο Αθηναϊκό -
Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. «Έχω πεισθεί κι εγώ, ότι είναι ο μόνος
τρόπος για να μην δοθεί η αίσθηση της "ομερτά", της συγκάλυψης δηλαδή
και της αξιοποίησης του νόμου περί ευθύνης υπουργών, για να κουκουλωθεί η
υπόθεση» τονίζει ο κ. Ξανθός.
Όπως εξηγεί, η διεθνής διάσταση του θέματος «καθιστά γελοία τη θεωρία
περί σκευωρίας». Κανένα σκάνδαλο τέτοιας εμβέλειας στον κόσμο δεν
διερευνήθηκε χωρίς τον μηχανισμό των προστατευόμενων μαρτύρων,
επισημαίνει και προσθέτει πως «είναι ανόητο και υποκριτικό λοιπόν να
λέμε να βγουν οι κουκούλες». Όπως λέει, οι κατηγορίες είναι σοβαρές,
αφορούν υψηλά πολιτικά πρόσωπα και κρατικούς λειτουργούς, γι' αυτό οι
μάρτυρες πρέπει να προστατευθούν.
Όπως εξηγεί, στόχος της κυβέρνησης δεν είναι ούτε ο ρεβανσισμός
απέναντι στους πολιτικούς της αντιπάλους ούτε ο αντιπερισπασμός από τα
προβλήματα της κοινωνίας, αλλά η εμπέδωση κλίματος ενδελεχούς
διερεύνησης και απόδοσης ευθυνών όταν προκύπτουν περιπτώσεις διαφθοράς
στον δημόσιο βίο. «Όμως το πιο σημαντικό είναι, λαμβάνοντας υπ' όψιν τα
στοιχεία από τον έλεγχο των υποθέσεων, να προωθούνται παρεμβάσεις
θεσμικής θωράκισης του συστήματος για να μην διαιωνίζονται τα φαινόμενα
αυτά», συμπληρώνει.
«Εδώ έχουμε πάρτι, αποδεδειγμένο, διαχρονικό και σε όλους γνωστό.
Αυτό δεν το αμφισβητεί κανείς. Μέχρι τώρα δεν υπήρχε η πολιτική βούληση
αυτό το πάρτι να ερευνηθεί. Και μόνο από το γεγονός ότι υπήρξε πάρτι, οι
πολιτικές ευθύνες είναι αυταπόδεικτες. Τώρα, από τη δικογραφία
αναδεικνύεται με σαφήνεια πως ήταν οργανωμένο το σύστημα επιρροής
συμφερόντων και διαφθοράς στο χώρο του φαρμάκου. Το αν το ένα ή το άλλο
πρόσωπο είχε τη συμβολή που του αποδίδουν οι μάρτυρες, μένει να το
αποφασίσει η δικαιοσύνη. Εμείς δεν θέλουμε ούτε συλλογική ενοχοποίηση,
αλλά ούτε και συλλογική αθώωση. Όταν κάποιος επί των ημερών του, είτε με
παραλήψεις και λάθη είτε με συνειδητή εμπλοκή και ιδιοτελή συμπεριφορά
καλύπτει ένα τόσο μεγάλο πάρτι, αυτό σημαίνει ακύρωση του πολιτικού του
ρόλου» τονίζει ο Ανδρέας Ξανθός.
Ποια μέτρα λαμβάνονται για να θωρακιστεί η τιμολόγηση
«Εγώ δεν ισχυρίζομαι ότι έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία θεσμικής
θωράκισης του συστήματος, αλλά έχουν γίνει για πρώτη φορά σοβαρά βήματα»
επισημαίνει ο υπουργός Υγείας, ο οποίος λέει ότι πλέον είναι διαφανής η
διαδικασία έκδοσης του δελτίου τιμών. «Κανείς από τη βιομηχανία δεν το
αμφισβητεί στα τελευταία 5 δελτία τιμών που έχουμε βγάλει. Δεν έχουν πει
ότι υπήρξε αδιαφάνεια ή μεροληψία υπέρ κάποιων. Υπάρχει πλέον μια
θεσμικά κατοχυρωμένη διαδικασία στην ανατιμολόγηση και στα νέα δελτία
τιμών. Κρίναμε ότι αυτή η διαδικασία που ολοκληρώνεται από τον ΕΟΦ είναι
υπέρ-αρκετή και δεν απαιτείται δεύτερο επίπεδο διαπραγμάτευσης, όπου θα
μπορούσε να εμπλακεί το υπουργείο Υγείας και ο ίδιος ο υπουργός»
τονίζει και εξηγεί: «Καταργήσαμε λοιπόν την Επιτροπή Τιμών του
υπουργείου για να είμαστε σίγουροι ότι η διαδικασία θα ολοκληρώνεται
στον ΕΟΦ, εκεί θα εξετάζονται οι ενστάσεις και οι "αιτήσεις θεραπείας"
και στον υπουργό θα έρχεται, χωρίς άλλη διαμεσολάβηση, η τελική εισήγηση
για το Δελτίο Τιμών.
Όσον αφορά τη νέα επιτροπή Διαπραγμάτευσης των τιμών στα φάρμακα,
σύμφωνα με τον ίδιο, έχει ήδη πετύχει καλύτερες τιμές για τα φάρμακα της
ηπατίτιδας C και το μελάνωμα. Όπως αναφέρει, «πήραμε την
διαπραγμάτευση για το φάρμακο από τον ΕΟΠΥΥ και θέσαμε αυτή την επιτροπή
υπό το υπουργείο Υγείας σε διασύνδεση με την επιτροπή αξιολόγησης( ΗΤΑ)
. Δεν διαπραγματεύεται απλώς καλύτερες τιμές ,αλλά εισηγείται στην
επιτροπή αξιολόγησης τιμές προσιτές για να ληφθεί η τελική απόφαση με
βάση τη θεραπευτική αξία και τη σχέση κόστους/αποτελεσματικότητας του
φαρμάκου. Για κάθε νέο φάρμακο που θα έρχεται στη χώρα, για να εγκριθεί
η αποζημίωση του από το σύστημα, θα προηγείται υποχρεωτικά η
διαπραγμάτευση», εξηγεί και επισημαίνει πως το σύστημα είναι σήμερα μη
βιώσιμο διεθνώς και κοινή παραδοχή ότι οι τιμές των νέων φαρμάκων είναι
πολύ υψηλές . «Η υπόθεση της Novartis με τόσο «επιθετικές πρακτικές» σε
20 χώρες, αναδεικνύει το ζήτημα της συνολικής αναθεώρησης του πλαισίου
διεθνώς στον τομέα του φαρμάκου. Πρέπει να ξαναδούμε όλο το «τοπίο» ,
από τις κλινικές μελέτες, τις πατέντες, τα κόστη της έρευνας και της
καινοτομίας , την αξιολόγηση , τιμολόγηση και αποζημίωση των φαρμάκων »
τονίζει ο υπουργός Υγείας.
Διαφάνεια και δημοσιοποίηση για τις αμοιβές
Ο υπουργός Υγείας θεωρεί πολύ σημαντικό ότι η ίδια η
φαρμακοβιομηχανία συναίνεσε στην απόφαση για τη δημοσιοποίηση των
οικονομικών σχέσεων μεταξύ φαρμακευτικών εταιρειών και ιατρικών
επιστημονικών εταιρειών ή γιατρών στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης ιατρικής
εκπαίδευσης, της συμμετοχής σε ομιλίες, σεμινάρια, συνέδρια. «Η
δημοσιοποίηση από μόνη της δεν αρκεί, αλλά δίνει ένα σήμα ελέγχου,
διαφάνειας και αυτοσυγκράτησης. Δεν θα μπούμε σε κυνήγι μαγισσών και
συνολικής ενοχοποίησης του ιατρικού σώματος» σημειώνει. Αναφορικά με τα
δημοσιεύματα που κάνουν λόγο για την εμπλοκή 4.500 γιατρών, ο υπουργός
Υγείας κάνει σαφές ότι «είναι εντελώς διαφορετικό θέμα μια εταιρεία να
καλύπτει τα έξοδα ενός γιατρού για να παρακολουθήσει ένα επιστημονικό
συνέδριο και εντελώς διαφορετικό να τον χρηματοδοτεί συστηματικά, να του
καταθέτει στους λογαριασμούς του ποσά που δεν δικαιολογούνται».
Πάντως το υπουργείο Υγείας προωθεί ήδη τρόπους για να περιορίσει την
απευθείας συναλλαγή μεταξύ φαρμακευτικών εταιρειών και γιατρών. Όπως
αποκαλύπτει ο υπουργός Υγείας, ήδη σε συνεργασία με το Κεντρικό
Συμβούλιο Υγείας, «προωθούνται ρυθμίσεις για να αναμορφωθεί και να
εξορθολογιστεί το τοπίο της ιατρικής εκπαίδευσης και των συνεδρίων,
δίνοντας έμφαση στις αξιόπιστες επιστημονικές ιατρικές εταιρείες κορμού,
που θα λειτουργούν με ενιαίο καταστατικό και διαφάνεια στη διαχείριση
των πόρων τους».
Το θολό τοπίο ευνόησε φαινόμενα παρεμβάσεων
Το σκάνδαλο Novartis αναδεικνύει ένα μεγάλο έλλειμμα θεσμικής
θωράκισης στον τομέα του φαρμάκου στη χώρα μας, επισημαίνει ο υπουργός
Υγείας και λέει ότι το έλλειμμα αυτό, ήταν μεγαλύτερο πριν από το 2010,
περίοδο κατά την οποία η διαδικασία τιμολόγησης των φαρμάκων δεν γινόταν
στο υπουργείο Υγείας, αλλά στο υπουργείο Ανάπτυξης: «Δεν υπήρχε καμιά
διαδικασία που να διασφαλίζει ότι στοιχειωδώς τηρούνταν κάποιοι κανόνες,
γεγονός που άφηνε περιθώρια συναλλαγών και παρεμβάσεων στο πεδίο της
τιμολόγησης, αυτό είναι σαφές».
Ως δεύτερο, ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο που άφηνε παράθυρα
παρέμβασης στον τομέα της τιμολόγησης των φαρμάκων, σημειώνει ο κ.
Ξανθός, την παντελή έλλειψη διαπραγμάτευσης για τις τιμές των φαρμάκων
και αναφέρει χαρακτηριστικά: «Στη διετία 2011-2013, ενώ έχει αναλάβει
την ευθύνη της τιμολόγησης ο ΕΟΦ, όπως προκύπτει και από την έλλειψη
στοιχείων και εγγράφων, δεν εμπλέκεται ο υπηρεσιακός μηχανισμός και η
τιμολόγηση γίνεται με ευθύνη των διοικήσεων του και του υπουργείου.
Παρότι η διαδικασία γίνεται με βάση τις τρεις χαμηλότερες τιμές στην
Ευρώπη, δεν υπάρχει στη συνέχεια διαπραγμάτευση και αυτό είναι
καθοριστικό. Γιατί το θέμα δεν ήταν μόνο η τιμή αναφοράς, όταν θα
μπορούσες να χρησιμοποιήσεις ως εργαλείο τον ΕΟΠΥΥ για να
διαπραγματευτείς και να επιτύχεις χαμηλότερες τιμές φαρμάκων για το
Σύστημα Υγείας».
Ένα άλλο έλλειμμα πάνω στο οποίο μπορούσαν να αναπτυχθούν φαινόμενα
προκλητής ή κατευθυνόμενης ζήτησης και διαφθοράς, λέει ο κ. Ξανθός, ήταν
το πλαίσιο για τη συνταγογράφηση των φαρμάκων. Όπως αναφέρει, «για να
υπάρξει διείσδυση των φαρμάκων στην αγορά, δεν φτάνει μόνο να εγκριθεί
ένα φάρμακο και να πάρει προνομιακή τιμή. Για να έχει κέρδος η
φαρμακοβιομηχανία, θα πρέπει και να το γράψουν οι γιατροί».
Σύμφωνα με τον υπουργό Υγείας, η έλλειψη θεραπευτικών πρωτοκόλλων,
παρά την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, άφηνε επί της ουσίας, χωρίς έλεγχο
τους γιατρούς. «Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση σαφώς υπήρχε, αλλά από μόνη
της δεν δημιουργούσε φίλτρα και κανόνες, απλώς καταγραφόταν τι γραφεί ο
κάθε γιατρός. Τώρα έχουμε "κλειδώσει" 15 θεραπευτικά πρωτόκολλα στο
σύστημα της ΗΔΙΚΑ (σε σύνολο 25) και τους επόμενους μήνες θα έχουμε άλλα
20», καταλήγει.
Έρευνα του ΑΠΕ-ΜΠΕ για τη Novartis: Δυό φάρμακα αποκαλύπτουν τη δράση των φαρμακοβιομηχανικού λόμπι και τις σχέσεις του με πολιτικούς γιατρούς και εκδότες
Για την πλήρη κατανόηση της ιδιόμορφης τριγωνικής σχέσης του
φαρμακοβιομηχανικού λόμπι -στη συγκεκριμένη περίπτωση της Novartis - με
πολιτικούς και γιατρούς, αλλά και ορισμένων ΜΜΕ όχι μόνο στην Ελλάδα
αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αρκεί να συγκρίνουμε δύο φαρμακευτικές
ουσίες. Tην Μπεβασιζουμάμπη (Avastin) και τη Ρανιμπιζουμάμπη (Lucentis).
Και οι δύο ουσίες είναι προϊόν των ερευνητών στα εργαστήρια της
εταιρείας Genentech. Η πρώτη ουσία- πατέντα κατοχυρώθηκε στην εταιρεία
Roche το 2005 με το φάρμακο Avastin και η δεύτερη με μια μικρή
διαφοροποίηση ενός μορίου, το 2007 στη Novartis με το φάρμακο Lucentis.
To 30% των μετοχών της Roche ανήκει σήμερα στη Novartis, αλλά και η
Genentech έχει πουληθεί και αποτελεί μέλος του Ομίλου Roche. Συνεπώς
όλων των συγκεκριμένων εταιρειών τα συμφέροντα είναι αλληλένδετα.
Αλλά ας ξεκινήσουμε την Έρευνα με ένα απλό ερώτημα: Εάν θα πρέπει να
διαλέξετε μεταξύ δύο ισοδύναμων φαρμάκων με τις ίδιες -αποδεδειγμένα από
επιστημονικές έρευνες- θεραπευτικές ιδιότητες, τις ίδιες ακριβώς
αντενδείξεις και τα ίδια ποσοστά ανεκτικότητας αλλά το ένα είναι 35
φορές πιο ακριβό από το άλλο ποιό θα διαλέγατε;
Αν απαντήσετε «Φυσικά το φθηνότερο», όπως θα έκανε το 100% ασθενών
που μάλιστα θα πρέπει να βρίσκεται σε συνεχή θεραπεία..., χάσατε. Γιατί
στην Ελλάδα συνεχίζεται παρά τη διεθνή κατακραυγή και τη δημοσίευση
πολλών επιστημονικών ερευνών να απαγορεύεται επίσημα η χρήση του
χαρακτηρισμένου ως αντικαρκινικού φαρμάκου Avestin στη θεραπεία της
«ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας» παρόλο που κοστίζει περίπου 30
φορές λιγότερο από το φάρμακο αναφοράς γι? αυτή την ασθένεια το Lucentis
της Novartis. Χαρακτηριστική της διαφοράς τιμής είναι τα αποτελέσματα
έρευνας που έχει στη διάθεση του το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η οποία πραγματοποιήθηκε σε
δύο ομάδες ασθενών. Στην πρώτη ομάδα έγιναν 248 ενέσεις Avastin σε
συνδυασμό με φωσφωρική δεξαμεθαζόνη (μειώνει το ποσοστό υποτροπής) και
313 ενέσεις με Lucentis, έχοντας τα ίδια ακριβώς αποτελέσματα στη
θεραπεία.
Στην πρώτη περίπτωση το κόστος των ενέσεων ήταν 8.680 ευρώ (248Χ35) και στη δεύτερη το κόστος ήταν 203.450 (313Χ650).
Ας σημειωθεί ότι στην Ελλάδα, από τα περίπου 3,5 εκατομμύρια Ελλήνων
που είναι άνω των 50 ετών, το 80% έχει προβλήματα χαμηλής όρασης, εκ των
οποίων το ένα εκατομμύριο αρκετά σοβαρά. Κάθε χρόνο καταγράφονται
περίπου 5.000 νέα περιστατικά ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας.
Και τότε γιατί δεν υπάρχει αντίδραση από την πλευρά των ασθενών,
αναρωτηθήκαμε και η απάντηση ήρθε από εξειδικευμένο Έλληνα καθηγητή
οφθαλμολόγο στη συγκεκριμένη ασθένεια της ωχράς κηλίδας:
«Το κόστος του φαρμάκου της Novartis, το Lucentis καλύπτεται έως και
100% από τα ασφαλιστικά ταμεία, με αποτέλεσμα να χρεώνονται τα
ασφαλιστικά ταμεία υπερδιπλάσιο ποσό από αυτό που θα μπορούσε να
εξοικονομηθεί αν γινόταν χρήση του Avastin, το οποίο μάλιστα θεωρείται
νοσοκομειακό υλικό και δεν μπορούν να το προμηθευτούν οι οφθαλμίατροι
παρά μόνο από αυτό που θα περισσέψει από τους ογκολόγους αφού μόνο εκεί
έχει επίσημη άδεια να χρησιμοποιείται».
Τον συγκεκριμένο επιμελητή σε δημόσιο νοσοκομείο της Αθήνας (τα
στοιχεία του είναι στη διάθεση του ΑΠΕ) επισκέφθηκαν μάλιστα πολλές
φορές άνθρωποι της Novartis για να συνεργαστεί μαζί τους και να
σταματήσει να προβάλλει τα οφέλη από τη διαφορά κόστους στην
αντιμετώπιση της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Εκείνος αρνήθηκε
και γι? αυτό δεν αποκαλύπτουμε την ταυτότητα του. Άλλωστε κανένας από
τους οφθαλμίατρους που απευθύνθηκε το ΑΠΕ-ΜΠΕ δεν θέλησε να τοποθετηθεί
επίσημα χαρακτηρίζοντας «πολύ λεπτό» το θέμα. Δεν αρνήθηκαν όμως ότι
είναι σοβαρό και αποτελεί στοιχείο διαμάχης σε ιατρικά συνέδρια.
Το θέμα αυτό μάλιστα «έσκασε» και στη Γαλλία λίγο πριν από τον
Αύγουστο του 2012 και έγινε γνωστό ως «σκάνδαλο της Novartis για τη
θεραπεία της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας». Αφορούσε πάνω από
ένα εκατομμύριο Γάλλους ασθενείς και ένα ποσό 500-800 εκατομμυρίων ευρώ
το χρόνο, για το οποίο χρεώθηκαν τα ασφαλιστικά ταμεία. Στη Γαλλία
ωστόσο από το 2014 και έπειτα από δικαστική διαμάχη επετράπη τελικά η
χρήση του Avastin, ενώ στην Ιταλία επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους 182,5
εκατομμυρίων ευρώ στη Novartis και τη Roche, με την κατηγορία ότι πίεζαν
γιατρούς να συνταγογραφούν το ακριβό φάρμακο.
Το θέμα έφτασε και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο εξέτασε και
θεώρησε στις 23 Ιανουαρίου του 2018 ότι «η συνεννόηση μεταξύ των
φαρμακευτικών oμίλων Roche και Novartis, με στόχο να μειωθεί η
οφθαλμολογική χρήση του Avastin, ώστε να αυξηθεί εκείνη του Lucentis, θα
μπορούσε να αποτελέσει "εξ αντικειμένου" περιορισμό της
ανταγωνιστικότητας». Η προσφυγή έγινε το 2014 από τις ιταλικές αρχές.
Σύμπτωση ή όχι. Αν κάποιος γράψει απλά στη μηχανή αναζήτησης του
google τις δύο ουσίες «Μπεβασιζουμάμπη (Avastin) και Ρανιμπιζουμάμπη
(Lucentis) θα βρει με ημερομηνία Ιούνιος 2014 πολλά άρθρα γνωστών
εκδοτικών ομίλων, ιατρικών περιοδικών και εφημερίδων με τίτλους όπως
"Λάθος θεραπεία κάνουν πολλοί ασθενείς με εκφύλιση ωχράς κηλίδας"
υποστηρίζοντας δήθεν επιστημονικά ότι το "λάθος" είναι η χρήση του
φθηνού Avastin αντί του Lucentis...».
Μάλιστα επιστρατεύονται και γνώμες ειδικών που ασκούν κριτική στη
γραφειοκρατία του ΕΟΠΥΥ να εγκρίνει γρήγορα το Lucentis με αποτέλεσμα
πολλοί ασθενείς να κινδυνεύουν να χάσουν την όραση τους αλλά και να
υποβάλλονται σε θεραπεία με μπεβασιζουμάμπη δηλαδή με Avastin (sic).
Την ίδια ώρα στη δημοσιευμένη μελέτη CATT (Ranibizumab and
Bevacizumab for Neovascular Age-Related Macular Degeneration The CATT
Research Group όπου γίνεται σύγκριση μπεβασιζουμάμπης και
ρανιμπιζουμάμπης στη θεραπεία της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας
(ως προς την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα) διαπιστώθηκε ότι:
Μετά από 12 μήνες θεραπείας, η πειραματική θεραπεία με
μπεβασιζουμάμπη δεν είναι κατώτερη της ρανιμπιζουμάμπης. Συμπέρασμα που
ενόχλησε την Novartis η οποία ξεκίνησε εκστρατεία για το αντίθετο.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι o Όμιλος Roche είναι η μοναδική
περίπτωση που φαρμακοβιομηχανία δεν επιθυμεί να χρησιμοποιείται ευρέως
το προϊόν της καθώς όπως φαίνεται τα ποσοστά κέρδους από τη χρήση του
Loucentis της Νovartis η οποία κατέχει το 30% των μετοχών της είναι
πολλαπλάσια.
Σύμφωνα με την έρευνα του ΑΠΕ-ΜΠΕ, η αρμονικά συνδυασμένη στρατηγική
Novartis-Roche αποκαλύφθηκε το 2011 από την Ντομινίκ Μαρανινσί της
εταιρείας για την ασφάλεια των φαρμάκων (ANSM) στη Γαλλία, στέλνοντας
μια επιστολή στην πρόεδρο της Roche Γαλλίας Sophie Kornowski-Bonnet, με
την οποία υπογράμμιζε το αίτημα οφθαλμολογικών ενώσεων για τη χρήση του
Avastin. H απάντηση της προέδρου της Roche ήταν αρνητική στις 26 Μαΐου
του 2011, υποστηρίζοντας ότι το φάρμακο μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο
για ορισμένους τύπους καρκίνου και αντιθέτως αντιπρότεινε το Lucentis.
Το γεγονός αυτό προκάλεσε να ανοίξει ο ο Ασκός του Αιόλου από ερευνητές,
με αποτέλεσμα το θέμα να φτάσει στα δικαστήρια να λυθεί για τη Γαλλία
αλλά να μένει ανοικτό σε χώρες όπου η Novartis είχε και άλλη κάλυψη
(πολιτική;), όπως η Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
-------------------------------
Πηγή: ΑΜΠΕ
-------------------------------
