Το έζησα τρεις φορές φέτος το καλοκαίρι και φοβάμαι ότι είναι ο
κανόνας. Πάω να πληρώσω τον λογαριασμό της ταβέρνας. Ο ιδιοκτήτης-ταμίας
αθροίζει αστραπιαία το δελτίο παραγγελίας με ένα λερό «κομπιουτεράκι».
Πλάι, χάσκει ανοιχτό το συρτάρι της ταμειακής μηχανής, ώστε να μη
χρειάζεται να καταχωρίζει αποδείξεις για να δώσει ρέστα.
Βγάζω να
πληρώσω με κάρτα. Ο ταμίας ξινίζει το πρόσωπό του, αλλά τη δέχεται.
(Αυτό είναι το μοναδικό καλό των κεφαλαιακών ελέγχων που επιβλήθηκαν
πριν από δύο χρόνια.) Η συνέχεια με ξάφνιασε. Σε δύο περιπτώσεις
χρειάστηκε να ζητήσω την απόδειξη, στην άλλη ρωτήθηκα αν ήθελα απόδειξη!
Και στις τρεις ο ταμίας, εμφανώς εκνευρισμένος, ξαναπέρασε όλες τις
τιμές από το δελτίο παραγγελίας στην ταμειακή μηχανή.
Είναι προφανές ότι
η έκδοση απόδειξης είναι τόσο σπάνια, ώστε δεν τον πείραζε να αθροίζει
τα ποσά δύο φορές στις σπάνιες περιπτώσεις που ο πελάτης θα επιμείνει να
τη ζητήσει. Επίσης, φαίνεται ότι είχε (μάλλον δικαιολογημένα) την
αίσθηση ότι τα στοιχεία από τις ταμειακές μηχανές δεν διασταυρώνονται
αποτελεσματικά με τα στοιχεία πληρωμής των καρτών. Ετσι, δεν έκοβε
αποδείξεις, ακόμα και σε πληρωμές που γίνονταν με κάρτα.
Ηρθε, πιστεύω, η ώρα το υπουργείο Οικονομικών να δώσει τη χαριστική
βολή στις ταμειακές μηχανές και να τις γλιτώσει από τη μιζέρια και τη
συνεχή ταπείνωση της αχρησίας στην οποία υποβάλλονται από, δυστυχώς
αρκετούς, ασυνείδητους φοροφυγάδες επιχειρηματίες. Οι ταμειακές μηχανές
πρέπει να καταργηθούν και η ενημέρωση της Φορολογικής Αρχής για τις
εισπράξεις πρέπει να γίνεται αποκλειστικά βάσει πληρωμών που
πραγματοποιούνται με χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες, π.χ. με συσκευές
POS (point of sale terminal) ή τις αντίστοιχες άυλες υπηρεσίες αποδοχής
πληρωμών. Τα πλεονεκτήματα μιας τέτοιας απόφασης θα είναι πολλά.
Πρώτα πρώτα, η Φορολογική Αρχή μπορεί να ενημερώνεται άμεσα (σε
πραγματικό χρόνο) για κάθε είσπραξη, μια και όλα τα τερματικά είναι πια
ηλεκτρονικά συνδεδεμένα με τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών (τράπεζες,
ιδρύματα πληρωμών και ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος). Το μόνο που
χρειάζεται, είναι η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) να ζητήσει να
της παρασχεθεί ένας τρόπος (διεπαφή, όπως λέγεται) για να έχει πρόσβαση
στα μη προσωπικά δεδομένα των συναλλαγών.
Σε αντίθεση με το ανέκδοτο
της επί μια δεκαετία σχεδιαζόμενης σύνδεσης των ταμειακών μηχανών με το
υπουργείο Οικονομικών, η σύνδεση των συσκευών POS υπάρχει ήδη και
λειτουργεί με αυστηρότατους όρους ασφάλειας και αξιοπιστίας, επειδή από
αυτήν διακινούνται χρήματα. Με την άμεση εικόνα των εισπράξεων, η ΑΑΔΕ
θα μπορεί να διενεργεί προληπτικούς και κατασταλτικούς ελέγχους
βασιζόμενη σε ακριβή στοιχεία από όλη τη χώρα, τα οποία θα βλέπει με
ακρίβεια δευτερολέπτου.
Είναι αυτονόητο ότι ένα τέτοιο «μάτι» σε
συνδυασμό α) με λογικότερες φορολογικές και ασφαλιστικές επιβαρύνσεις
και β) με ενέργειες διευκόλυνσης και επιβράβευσης της φορολογικής
συμμόρφωσης, θα μετατρέψει πολλούς παραβατικούς επιχειρηματίες σε
συνεπείς φορολογούμενους.
Επιπλέον, οι συναλλαγές με κάρτες μπορούν να χρησιμοποιηθούν με έναν
ακόμα τρόπο που μπορεί να βελτιώσει θεαματικά τη φορολογική συμμόρφωση.
Αυτός ο τρόπος είναι η υποχρέωση πραγματοποίησης μιας (ανέξοδης για την
πελάτη) συναλλαγής «εγγύησης πληρωμής» με την είσοδο κάθε πελάτη στην
επαγγελματική εγκατάσταση: εστιατόριο, χώρο στάθμευσης, ιατρείο,
συνεργείο κ.λπ. Η συναλλαγή αυτή καταγράφει την κάρτα του πελάτη και
δεσμεύει ένα ποσό (χωρίς τη συγκεκριμένη στιγμή να το χρεώσει).
Χρησιμοποιείται ευρέως στα μεγάλα ξενοδοχεία, ώστε να διασφαλίσει την
πληρωμή στην περίπτωση που ο πελάτης φύγει χωρίς να περάσει από την
υποδοχή.
Μέσω αυτών των καταχωρισμένων συναλλαγών η Φορολογική Αρχή θα
μπορεί εύκολα να συγκρίνει τον αριθμό των πελατών που βρίσκονται σε μια
εγκατάσταση (π.χ. σε τραπέζια εστιατορίου) με τον αριθμό των εγγυήσεων
πληρωμής και τον τελικό αριθμό πληρωμών. Οι επιτόπιοι έλεγχοι αρκεί να
καταχωρίζουν αθόρυβα τον αριθμό των πελατών που υπάρχουν μέσα στην
εγκατάσταση. Τα στοιχεία θα διαβιβάζονται στις κεντρικές υπηρεσίες της
ΑΑΔΕ για ανάλυση των αποκλίσεων και επιβολή κυρώσεων. Ετσι, σταματούν οι
αντεγκλήσεις και οι χειροδικίες κατά τους ελέγχους, περιορίζονται οι
ευκαιρίες διαφθοράς και αυξάνεται δραματικά η αποτελεσματικότητα των
ελεγκτών.
Μάλιστα, μια τολμηρή ηγεσία της Φορολογικής Αρχής θα μπορούσε να
διαθέτει στο Διαδίκτυο ως δημόσια δεδομένα τον αριθμό των ανοιχτών
εγγυήσεων πληρωμής κάθε επιχείρησης. Ενδεχομένως, η δημοσίευση αυτή θα
μπορούσε να είναι μια απειλούμενη κύρια ποινή για τους μικροπαραβάτες.
Μέσω των δημοσιευμένων δεδομένων, οι δυνητικοί πελάτες, οι θαμώνες, αλλά
και οι ανταγωνιστές κάθε επιχείρησης θα μπορούν να έχουν εικόνα του
βαθμού συμμόρφωσής της, δημιουργώντας πίεση για τη βελτίωσή της. Επίσης,
με βάση τα δεδομένα αυτά, μπορούν να αναπτυχθούν νέες καινοτόμες
υπηρεσίες (λ.χ. εύρεση κενού χώρου στάθμευσης, δημοφιλούς μπαρ, ή
εστιατορίου με ελεύθερα τραπέζια) και να δημιουργηθούν αντίστοιχες
νεοφυείς εξωστρεφείς επιχειρήσεις στον χώρο της τεχνολογίας.
Ενα ακόμα πλεονέκτημα της κατάργησης των ταμειακών μηχανών είναι ότι
οι επαγγελματίες θα απαλλαγούν από το κόστος της αγοράς, της συντήρησης,
της χρήσης και των αναλωσίμων τους. Σήμερα, παρά την οικονομική κρίση,
οι επιχειρήσεις υποχρεώνονται να συντηρούν δύο συσκευές και να
καταχωρίζουν στοιχεία κάθε συναλλαγής σε δύο μέρη: την ταμειακή μηχανή
και τη συσκευή POS.
Σε αντίθεση με τις αρχαϊκής τεχνολογίας,
προβληματικές στη συντήρηση ταμειακές μηχανές και με το ολιγοπώλιο που
τις διαθέτει στην Ελλάδα, η τεχνολογία πληρωμών με κάρτες εξελίσσεται
συνέχεια σε περιβάλλον έντονου διεθνούς ανταγωνισμού, παρέχοντας στις
επιχειρήσεις πολλές προηγμένες δυνατότητες: από ανέπαφες συναλλαγές,
απομακρυσμένη ενημέρωση του λογισμικού και ασύρματη σύνδεση, μέχρι
εισπράξεις χωρίς να απαιτείται η ύπαρξη φυσικού τερματικού.
Ακόμα, με τη
θέσπιση της εγγύησης πληρωμής οι επιχειρηματίες διασφαλίζουν
αποτελεσματικά την εξόφλησή τους, ενώ τα στοιχεία από τις πληρωμές με
κάρτες μπορούν να ενημερώνουν αυτόματα τα πεδία των ακαθαρίστων εσόδων
στα έντυπα του ΦΠΑ και των στοιχείων επιχειρηματικής δραστηριότητας
(Ε3).
Και τι θα γίνει με όσους πληρώνουν με μετρητά; Κατά τη γνώμη μου, σε
κλάδους με υψηλή φορολογική παραβατικότητα πρέπει να απαγορευτεί εντελώς
η χρήση και η παρουσία μετρητών. Η θέα μετρητών σε τέτοιους χώρους
πρέπει να εγείρει την αποστροφή που μας δημιουργούν οι κατσαρίδες και τα
ποντίκια στην κουζίνα ενός εστιατορίου. Αν όμως για πολιτικούς λόγους
αυτό δεν αποφασιστεί, τότε μπορεί εναλλακτικά όλες οι κινήσεις με
μετρητά να καταχωρίζονται και αυτές μέσω της συσκευής POS. Η απαιτούμενη
αλλαγή των συσκευών POS για να καταχωρίζουν και συναλλαγές με μετρητά
είναι πολύ εύκολο να υλοποιηθεί. Η προσαρμογή των επιχειρήσεων μπορεί να
γίνει και σταδιακά, νομοθετώντας ότι για μια μεταβατική περίοδο οι
συναλλαγές μέσω κάρτας δεν θα καταχωρίζονται στην ταμειακή μηχανή.
Συμπερασματικά, η υποχρέωση αποδοχής πληρωμών με κάρτες σε πολλούς
κλάδους της οικονομίας, δημιουργεί μια εκπληκτική ευκαιρία δραματικής
βελτίωσης της φορολογικής συμμόρφωσης, δικαιότερης κατανομής των
φορολογικών βαρών και απαλλαγής των επιχειρήσεων από το κόστος άχρηστου
εξοπλισμού και χρονοβόρων διαδικασιών. Είναι στο χέρι της κυβέρνησης να
την εκμεταλλευτεί θεσπίζοντας την άμεση πρόσβαση της ΑΑΔΕ στα στοιχεία
συναλλαγών που γίνονται με κάρτες και καταργώντας την υποχρεωτική χρήση
των ταμειακών μηχανών.
----------------------------------------------------
Πηγή: Καθημερινή- Διομήδης Σπινέλλης
----------------------------------------------------
