Ο καθηγητής Γιάννης Τούντας, Καθηγητής
Κοινωνικής Ιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών & Πρόεδρος ΕΟΦ, απαντά σε
ερωτήσεις για το Φάρμακο…Πρόσφατα ξεκίνησε η εκστρατεία
ενημέρωσης για την ορθή και ασφαλή χρήση των φαρμάκων του Εθνικού
Οργανισμού Φαρμάκων. Ποιος είναι ο σκοπός της εκστρατείας;
Προτεραιότητα του ΕΟΦ, αρμόδιου οργανισμού για την προστασία της δημόσιας υγείας σε σχέση με την κυκλοφορία των φαρμάκων, είναι να ενημερώσει το κοινό, με τρόπο απλό, ώστε να αφυπνίσει και να πείσει τους πολίτες για αλλαγή της συμπεριφοράς τους, όσον αφορά σωστή χρήση των φαρμάκων και για θέματα που αφορούν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ φαρμάκων. Επιπλέον η εκστρατεία υπογραμμίζει τη σημασία της σωστής ενημέρωσης του κοινού και των ασθενών από την πλευρά των γιατρών και φαρμακοποιών.
Πολλοί από τους συμπολίτες μας ακολουθούν μια λανθασμένη πρακτική απέναντι στη χρήση φαρμάκων: όταν αρρωσταίνουν είναι ανυπόμονοι και είτε παίρνουν φάρμακα με δική τους πρωτοβουλία είτε τα δίνουν στα παιδιά τους χωρίς συνταγή γιατρού. Αυτή είναι μια πρακτική που θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία. Σκοπός του ΕΟΦ είναι να γίνει κατανοητό ότι «δεν παίρνουμε ένα φάρμακο γιατί μας το προτείνει ένας φίλος ή συγγενής, αλλά απευθυνόμαστε στον ειδικό, στον γιατρό ή στον φαρμακοποιό μας».
Ποια μηνύματα προωθεί η εκστρατεία του ΕΟΦ;
Τα μηνύματά μας είναι: «Η μη ορθή χρήση φαρμάκων μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία» και «Έγκριση ΕΟΦ σημαίνει αποτελεσματικότητα και ασφάλεια για όλα τα φάρμακα, πρωτότυπα και γενόσημα».
Τι δράσεις περιλαμβάνει η εκστρατεία;
Η εκστρατεία επικοινωνίας για την ορθή & ασφαλή χρήση των φαρμάκων περιλαμβάνει υλικό για το γενικό κοινό και για τους επαγγελματίες υγείας, όπως καταχωρήσεις, τηλεοπτικό σποτ, ραδιοφωνικό σποτ, web banners, την ιστοσελίδα της εκστρατείας (http://ekstrateia.eof.gr) με αναλυτικές πληροφορίες για τη σωστή και ασφαλή χρήση των φαρμάκων, με απλό και κατανοητό τρόπο κυρίως για το κοινό, και τέλος, θεματικά σποτ που θα αναρτηθούν στο Διαδίκτυο. Προσπάθειά μας είναι να ευαισθητοποιήσουμε όλους τους φορείς της επιστημονικής κοινότητας να στηρίξουν εθελοντικά την εκστρατεία, χρησιμοποιώντας τα υλικά της εκστρατείας όπου μπορούν (π.χ. να μπει η καταχώρηση του προγράμματος στα περιοδικά των επιστημονικών εταιρειών και το web banner στις ιστοσελίδες τους).
Γιατί τα συνταγογραφούμενα φάρμακα χρειάζονται οπωσδήποτε συνταγή γιατρού;
Γιατί ο γιατρός είναι αυτός που γνωρίζει ποιο είναι το κατάλληλο φάρμακο για μια πάθηση, σε ποια δοσολογία πρέπει να λαμβάνεται ανάλογα με την ηλικία, τυχόν άλλες παθήσεις, αλλεργίες ή άλλα φάρμακα. Τα φάρμακα δεν είναι ασφαλή, αν λαμβάνονται με λάθος τρόπο ή σε λάθος δόση.
Γιατί η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών είναι επικίνδυνη;
Η άσκοπη χρήση των αντιβιοτικών οδηγεί σε αντοχή των μικροβίων, δηλαδή τα μικρόβια γίνονται πιο ισχυρά, με αποτέλεσμα τα αντιβιοτικά να μην είναι πια δραστικά. Έτσι, πολλές από τις λοιμώξεις που μέχρι σήμερα θεραπεύονταν χάρη στα αντιβιοτικά, δεν μπορούν, πλέον, να αντιμετωπιστούν. Δυστυχώς η Ελλάδα έχει την αρνητική πρωτιά, να έχει τη μεγαλύτερη μικροβιακή αντοχή παγκοσμίως.
Πώς θα ξέρουμε ότι τα πρωτότυπα και τα γενόσημα φάρμακα που κυκλοφορούν στην Ελλάδα είναι εξίσου ασφαλή και αποτελεσματικά;
Όλα τα φάρμακα, τόσο τα πρωτότυπα όσο και τα γενόσημα, ανεξάρτητα από τη χώρα παραγωγής τους, για να εισαχθούν και να κυκλοφορήσουν στην Ελλάδα ελέγχονται και εγκρίνονται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) και τον ΕΟΦ. Ο ΕΟΦ διενεργεί συστηματικά εργαστηριακούς ελέγχους και επιθεωρήσεις. Επιπλέον, μετά την αδειοδότηση και κυκλοφορία των φαρμάκων, ο ΕΟΦ κάνει εργαστηριακούς δειγματοληπτικούς ελέγχους και τακτικές και έκτακτες επιθεωρήσεις. Το κοινό πρέπει να γνωρίζει ότι το γενόσημο προϊόν περιέχει την ίδια δραστική ουσία, όπως το εγκεκριμένο πρωτότυπο προϊόν, σε ίση ποσότητα. Τα γενόσημα προϊόντα παίρνουν άδεια αφού λήξει η περίοδος «αποκλειστικότητας» του πρωτότυπου φαρμάκου.
Τι κίνδυνος υπάρχει αν πάρουμε φάρμακα που μας προτείνουν φίλοι ή συγγενείς;
Μόνο ο ειδικός γιατρός μπορεί να μας συστήσει να πάρουμε ένα φάρμακο ή ο φαρμακοποιός για τα φάρμακα που δεν χρειάζονται συνταγή. Ο μη ειδικός (π.χ. φίλος ή συγγενής) μπορεί να γνωρίζει τη δράση ενός φαρμάκου από την προσωπική του εμπειρία (γιατί το έχει πάρει ο ίδιος για συγκεκριμένο λόγο), αλλά δεν γνωρίζει τις προσωπικές ανάγκες μας, τις αλληλεπιδράσεις του φαρμάκου που μας προτείνει με κάποιο άλλο φάρμακο που ήδη λαμβάνουμε ή ακόμα τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειές του. Κάθε φάρμακο προορίζεται να μας ανακουφίσει ή να θεραπεύσει ορισμένη πάθηση, όμως υπό ορισμένες συνθήκες μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες διαφόρων ειδών.
Γιατί δεν πρέπει να αγοράζουμε φάρμακα από το Διαδίκτυο;
Δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την προέλευση ενός φαρμάκου που πωλείται μέσω Διαδικτύου. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε εάν τα προϊόντα αυτά είναι εγκεκριμένα φάρμακα και πληρούν όλες τις προδιαγραφές ή εάν είναι παραποιημένα (πλαστά) και επικίνδυνα. Μάλιστα, σύμφωνα με μελέτες του ΠΟΥ, πάνω από 50% των φαρμάκων που αγοράζονται από το Διαδίκτυο και ιστοσελίδες, που κρύβουν την πραγματική τους διεύθυνση, είναι παραποιημένα.
Οι καταναλωτές / ασθενείς θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι υπάρχουν παραποιημένα φάρμακα και να τα προμηθευόμαστε μόνο από το Φαρμακείο (και σε ειδικές περιπτώσεις από το Νοσοκομείο ή το ασφαλιστικό μας Ταμείο). Επιπλέον, θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και παρατηρητικοί με τη συσκευασία και την παρουσίαση των φαρμάκων (να ελέγχουμε την ταινία γνησιότητας, τα στοιχεία της εταιρείας, την ημερομηνία λήξης κ.λπ.).
Ποιες είναι οι ομάδες του πληθυσμού που χρειάζονται ιδιαίτερη μέριμνα;
Τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι. Τα μεν παιδιά έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία στα φάρμακα και λόγω της μικρότερης μάζας του σώματός τους. Επίσης, δεδομένου ότι δεν έχουν «εκτεθεί» σε πολλές ουσίες, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί για πιθανή εμφάνιση αλλεργιών. Οι ηλικιωμένοι δε, συχνά παίρνουν διαφόρων ειδών σκευάσματα για τις διαφορετικές παθήσεις που παρουσιάζονται με την ηλικία. Έτσι μεγαλώνει ο κίνδυνος αλληλεπιδράσεων μεταξύ των φαρμάκων. Επιπλέον, με την ηλικία αλλάζει ο τρόπος απορρόφησης των φαρμάκων (επομένως αλλάζουν οι ενδεδειγμένες δοσολογίες), ενώ ιδιαίτερη προσοχή απαιτούν σοβαρές παθήσεις που είναι πιο συχνές σε μεγάλη ηλικία (διαβήτης, καρδιαγγειακά, μυοσκελετικά προβλήματα κ.ά.).
Πρέπει να ζητάμε από τον γιατρό μας να μας ενημερώνει για το κόστος συμμετοχής στην αγορά φαρμάκου;
Είναι σημαντικό να ενημερώνουμε τον γιατρό για το ασφαλιστικό μας ταμείο, ώστε να το λαμβάνει υπόψη του και να επιλέγει – όταν αυτό είναι δυνατό – ένα γενόσημο φάρμακο, που έχει μικρότερη συμμετοχή για εμάς. Ένα φθηνό γενόσημο μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματικό με το αντίστοιχο ακριβό πρωτότυπο φάρμακο.
Προτεραιότητα του ΕΟΦ, αρμόδιου οργανισμού για την προστασία της δημόσιας υγείας σε σχέση με την κυκλοφορία των φαρμάκων, είναι να ενημερώσει το κοινό, με τρόπο απλό, ώστε να αφυπνίσει και να πείσει τους πολίτες για αλλαγή της συμπεριφοράς τους, όσον αφορά σωστή χρήση των φαρμάκων και για θέματα που αφορούν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ φαρμάκων. Επιπλέον η εκστρατεία υπογραμμίζει τη σημασία της σωστής ενημέρωσης του κοινού και των ασθενών από την πλευρά των γιατρών και φαρμακοποιών.
Πολλοί από τους συμπολίτες μας ακολουθούν μια λανθασμένη πρακτική απέναντι στη χρήση φαρμάκων: όταν αρρωσταίνουν είναι ανυπόμονοι και είτε παίρνουν φάρμακα με δική τους πρωτοβουλία είτε τα δίνουν στα παιδιά τους χωρίς συνταγή γιατρού. Αυτή είναι μια πρακτική που θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία. Σκοπός του ΕΟΦ είναι να γίνει κατανοητό ότι «δεν παίρνουμε ένα φάρμακο γιατί μας το προτείνει ένας φίλος ή συγγενής, αλλά απευθυνόμαστε στον ειδικό, στον γιατρό ή στον φαρμακοποιό μας».
Ποια μηνύματα προωθεί η εκστρατεία του ΕΟΦ;
Τα μηνύματά μας είναι: «Η μη ορθή χρήση φαρμάκων μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία» και «Έγκριση ΕΟΦ σημαίνει αποτελεσματικότητα και ασφάλεια για όλα τα φάρμακα, πρωτότυπα και γενόσημα».
Τι δράσεις περιλαμβάνει η εκστρατεία;
Η εκστρατεία επικοινωνίας για την ορθή & ασφαλή χρήση των φαρμάκων περιλαμβάνει υλικό για το γενικό κοινό και για τους επαγγελματίες υγείας, όπως καταχωρήσεις, τηλεοπτικό σποτ, ραδιοφωνικό σποτ, web banners, την ιστοσελίδα της εκστρατείας (http://ekstrateia.eof.gr) με αναλυτικές πληροφορίες για τη σωστή και ασφαλή χρήση των φαρμάκων, με απλό και κατανοητό τρόπο κυρίως για το κοινό, και τέλος, θεματικά σποτ που θα αναρτηθούν στο Διαδίκτυο. Προσπάθειά μας είναι να ευαισθητοποιήσουμε όλους τους φορείς της επιστημονικής κοινότητας να στηρίξουν εθελοντικά την εκστρατεία, χρησιμοποιώντας τα υλικά της εκστρατείας όπου μπορούν (π.χ. να μπει η καταχώρηση του προγράμματος στα περιοδικά των επιστημονικών εταιρειών και το web banner στις ιστοσελίδες τους).
Γιατί τα συνταγογραφούμενα φάρμακα χρειάζονται οπωσδήποτε συνταγή γιατρού;
Γιατί ο γιατρός είναι αυτός που γνωρίζει ποιο είναι το κατάλληλο φάρμακο για μια πάθηση, σε ποια δοσολογία πρέπει να λαμβάνεται ανάλογα με την ηλικία, τυχόν άλλες παθήσεις, αλλεργίες ή άλλα φάρμακα. Τα φάρμακα δεν είναι ασφαλή, αν λαμβάνονται με λάθος τρόπο ή σε λάθος δόση.
Γιατί η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών είναι επικίνδυνη;
Η άσκοπη χρήση των αντιβιοτικών οδηγεί σε αντοχή των μικροβίων, δηλαδή τα μικρόβια γίνονται πιο ισχυρά, με αποτέλεσμα τα αντιβιοτικά να μην είναι πια δραστικά. Έτσι, πολλές από τις λοιμώξεις που μέχρι σήμερα θεραπεύονταν χάρη στα αντιβιοτικά, δεν μπορούν, πλέον, να αντιμετωπιστούν. Δυστυχώς η Ελλάδα έχει την αρνητική πρωτιά, να έχει τη μεγαλύτερη μικροβιακή αντοχή παγκοσμίως.
Πώς θα ξέρουμε ότι τα πρωτότυπα και τα γενόσημα φάρμακα που κυκλοφορούν στην Ελλάδα είναι εξίσου ασφαλή και αποτελεσματικά;
Όλα τα φάρμακα, τόσο τα πρωτότυπα όσο και τα γενόσημα, ανεξάρτητα από τη χώρα παραγωγής τους, για να εισαχθούν και να κυκλοφορήσουν στην Ελλάδα ελέγχονται και εγκρίνονται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) και τον ΕΟΦ. Ο ΕΟΦ διενεργεί συστηματικά εργαστηριακούς ελέγχους και επιθεωρήσεις. Επιπλέον, μετά την αδειοδότηση και κυκλοφορία των φαρμάκων, ο ΕΟΦ κάνει εργαστηριακούς δειγματοληπτικούς ελέγχους και τακτικές και έκτακτες επιθεωρήσεις. Το κοινό πρέπει να γνωρίζει ότι το γενόσημο προϊόν περιέχει την ίδια δραστική ουσία, όπως το εγκεκριμένο πρωτότυπο προϊόν, σε ίση ποσότητα. Τα γενόσημα προϊόντα παίρνουν άδεια αφού λήξει η περίοδος «αποκλειστικότητας» του πρωτότυπου φαρμάκου.
Τι κίνδυνος υπάρχει αν πάρουμε φάρμακα που μας προτείνουν φίλοι ή συγγενείς;
Μόνο ο ειδικός γιατρός μπορεί να μας συστήσει να πάρουμε ένα φάρμακο ή ο φαρμακοποιός για τα φάρμακα που δεν χρειάζονται συνταγή. Ο μη ειδικός (π.χ. φίλος ή συγγενής) μπορεί να γνωρίζει τη δράση ενός φαρμάκου από την προσωπική του εμπειρία (γιατί το έχει πάρει ο ίδιος για συγκεκριμένο λόγο), αλλά δεν γνωρίζει τις προσωπικές ανάγκες μας, τις αλληλεπιδράσεις του φαρμάκου που μας προτείνει με κάποιο άλλο φάρμακο που ήδη λαμβάνουμε ή ακόμα τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειές του. Κάθε φάρμακο προορίζεται να μας ανακουφίσει ή να θεραπεύσει ορισμένη πάθηση, όμως υπό ορισμένες συνθήκες μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες διαφόρων ειδών.
Γιατί δεν πρέπει να αγοράζουμε φάρμακα από το Διαδίκτυο;
Δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την προέλευση ενός φαρμάκου που πωλείται μέσω Διαδικτύου. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε εάν τα προϊόντα αυτά είναι εγκεκριμένα φάρμακα και πληρούν όλες τις προδιαγραφές ή εάν είναι παραποιημένα (πλαστά) και επικίνδυνα. Μάλιστα, σύμφωνα με μελέτες του ΠΟΥ, πάνω από 50% των φαρμάκων που αγοράζονται από το Διαδίκτυο και ιστοσελίδες, που κρύβουν την πραγματική τους διεύθυνση, είναι παραποιημένα.
Οι καταναλωτές / ασθενείς θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι υπάρχουν παραποιημένα φάρμακα και να τα προμηθευόμαστε μόνο από το Φαρμακείο (και σε ειδικές περιπτώσεις από το Νοσοκομείο ή το ασφαλιστικό μας Ταμείο). Επιπλέον, θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και παρατηρητικοί με τη συσκευασία και την παρουσίαση των φαρμάκων (να ελέγχουμε την ταινία γνησιότητας, τα στοιχεία της εταιρείας, την ημερομηνία λήξης κ.λπ.).
Ποιες είναι οι ομάδες του πληθυσμού που χρειάζονται ιδιαίτερη μέριμνα;
Τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι. Τα μεν παιδιά έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία στα φάρμακα και λόγω της μικρότερης μάζας του σώματός τους. Επίσης, δεδομένου ότι δεν έχουν «εκτεθεί» σε πολλές ουσίες, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί για πιθανή εμφάνιση αλλεργιών. Οι ηλικιωμένοι δε, συχνά παίρνουν διαφόρων ειδών σκευάσματα για τις διαφορετικές παθήσεις που παρουσιάζονται με την ηλικία. Έτσι μεγαλώνει ο κίνδυνος αλληλεπιδράσεων μεταξύ των φαρμάκων. Επιπλέον, με την ηλικία αλλάζει ο τρόπος απορρόφησης των φαρμάκων (επομένως αλλάζουν οι ενδεδειγμένες δοσολογίες), ενώ ιδιαίτερη προσοχή απαιτούν σοβαρές παθήσεις που είναι πιο συχνές σε μεγάλη ηλικία (διαβήτης, καρδιαγγειακά, μυοσκελετικά προβλήματα κ.ά.).
Πρέπει να ζητάμε από τον γιατρό μας να μας ενημερώνει για το κόστος συμμετοχής στην αγορά φαρμάκου;
Είναι σημαντικό να ενημερώνουμε τον γιατρό για το ασφαλιστικό μας ταμείο, ώστε να το λαμβάνει υπόψη του και να επιλέγει – όταν αυτό είναι δυνατό – ένα γενόσημο φάρμακο, που έχει μικρότερη συμμετοχή για εμάς. Ένα φθηνό γενόσημο μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματικό με το αντίστοιχο ακριβό πρωτότυπο φάρμακο.
--------------------------
Πηγή: epoli.gr
--------------------------
