Ένα από τα σπουδαιότερα τουριστικά αξιοθέατα των Κυθήρων που συγκεντρώνει ιστορικό, αρχαιολογικό και γεωλογικό ενδιαφέρον είναι η μεσαιωνική καστροπολιτεία της Παλιόχωρας, η Βυζαντινή πρωτεύουσα των Κυθήρων.
Είναι χτισμένη πάνω σε μια μικρή βραχώδη έκταση
που την περιζώνει μια βαθειά και απότομη χαράδρα που διακλαδίζεται και
σχηματίζει το γκρεμό του αγίου Κοσμά και το Μαύρο Φρύδι με τεφροκόκκινα
βράχια κατακόρυφα σκισμένα τόσο απότομα που προκαλεί δέος.
Η χαράδρα αυτή που σχηματίστηκε από τεράστιους τεκτονικούς σεισμούς,
συνεχίζεται μέχρι τη θάλασσα και λίγα μέτρα πριν ξεσπάσει, σχηματίζει τη
λίμνη της Παλιόχωρας. Τόπος μαρτυρίου για τους προγόνους μας, διότι σ’
αυτό τον έρημο σήμερα τόπο διαδραματίστηκαν δραματικά γεγονότα το 1537.
Ο
Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα, η μαύρη φοβέρα των Ελληνικών θαλασσών, κούρσεψε
αυτή τη μικρή αθέατη πολιτεία, που έγινε το Ζάλογγο των Κυθήρων.
Αναλογίζεται κανείς το δράμα αυτών των ανυπεράσπιστων ανθρώπων που
σύρθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Μπαρμπαριάς, κι άλλοι γκρεμίστηκαν στα
βράχια, όπως μαρτυρούν οστά μικρών παιδιών που βρέθηκαν στα σκαλώματα.
Η
Βενετία που φρόντιζε για τα συμφέροντά της, άφησε αυτή την πολιτεία
στην τύχη της και μετά την καταστροφή και ερήμωσή της θεώρησε ασύμφορο
να την ξαναχτίσει.
Για τη λίμνη της Παλιόχωρας έγραψε λυρικούς στίχους ο
Κυθήριος ποιητής Πάνος Φύλλης, που πάντα είχε στο κέντρο των
διαλογισμών του αυτή την απόκρυφη ομορφιά των Κυθήρων.
Λίμνη μου απόκρυφη κρηνόνερο γιομάτη
Και φιλενάδα κανακάρισσα του μπάτη,
Και φιλενάδα κανακάρισσα του μπάτη,
Ας με δεχόσουν στον ακύμαντον αφρό σου
Κάθε κρυφό να ξεφυλίσσω μυστικό σου
Να μάσω πλούτον ασημένιο με φεγγάρι
Και με τον ήλιο αφροκομένο κεχριμπάρι
Και τα μεσάνυχτα πεντάλφες να φορέσω
Στις ξελογιάστρες νεραϊδόνυφες ν’ αρέσω.
Να σύρω πρώτος το χορό, να ξεφαντώσω
Δίχως τον ξάστερο βυθό σου να θολώσω.
Παλιοχωρίτισσα λιμνούλα, στον αφρό σου
Το φιλντισένιο, μια στιγμούλα ας με δεχόσου
Να ξαποστάσω απ’ της πόλης μου τη δίνη
Μεσ’ στη δική σου ανιστόρητη γαλήνη!
--------------------------------------
Ελένη Χάρου-Κορωναίου
--------------------------------------
