Ο Απρίλιος είναι ένας μήνας «τριών ταχυτήτων». Η Ελλάδα είναι μοιρασμένη σε τρεις κύριες κλιματικές ζώνες όπως έχουμε αναφέρει και στο παρελθόν. Η κάθε ζώνη ακολουθεί διαφορετικούς ρυθμούς και διαφορετικό χρονοδιάγραμμα.
Ξεκινώντας από τα θερμότερα μέρη, την Κρήτη, τα νησιά του Αιγαίου και τα νότια και δυτικά παράλια της Πελοποννήσου και της Στερεάς βλέπουμε μελίσσια που αγγίζουν ή ακόμα και ξεπερνούν τα 20 πλαίσια πληθυσμού, μελίσσια στα οποία ο γόνος έχει επεκταθεί και στον επάνω όροφο (πέραν δηλαδή της γονοφωλιάς) και σε ορισμένες περιπτώσεις μελίσσια που έχουν καταφέρει κιόλας να συλλέξουν αρκετά πλαίσια με φρέσκο μέλι.
Στις περιοχές αυτές η σμηνουργία έχει ήδη αρχίσει. Κύρια μέριμνα του μελισσοκόμου εδώ είναι καταστείλει ή να αποτρέψει την τάση σμηνουργίας των μελισσών του, καταπολεμώντας ή αποφεύγοντας τα αίτια που την διεγείρουν. Αναλυτική αναφορά σε αυτό το ζήτημα έχει γίνει στο ανάλογο θέμα για τις μεθόδους αντιμετώπισης της σμηνουργίας.
Η λεγόμενη μέθοδος Demaree προτείνεται επίσης για μελισσοκόμους με πείρα και όρεξη για δουλειά.
Μετά την έντονη αύξηση του πληθυσμού τα μελίσσια τον Απρίλιο συναντούν για πρώτη φορά μέσα στη χρονιά το πρόβλημα της έλλειψης χώρου.
Τα μέλια που συσσωρεύονται στην κυψέλη είναι πολλά και απότομα και ορισμένες φορές οι μέλισσες δεν είναι έτοιμες να ρυθμίσουν σωστά τη διάταξη των κερηθρών τους.
Για να βελτιστοποιήσουμε τις αποδόσεις των μελισσιών μας (άλλωστε αυτός είναι και ο ρόλος μας) φροντίζουμε να αναδιατάξουμε τις κερήθρες μας έτσι ώστε να δίνουμε διαρκώς χώρο στη βασίλισσα για περισσότερες γέννες.
Απώτερος σκοπός το μήνα Απρίλιο είναι να ωθήσουμε το μελίσσι στα όρια του, ώστε να επιτευχθεί ο μέγιστος πληθυσμός μαζί με τις μεγάλες και σπουδαίες ανθοφορίες ή μελιτοεκκρίσεις του επόμενου μήνα (έλατο, πρώιμο θυμάρι, φασκόμηλο κ.α)
Η γονοφωλιά πρέπει να έχει διαρκώς ελεύθερο χώρο. Αυτό το έχουμε ήδη φροντίσει αν δε θέλουμε να έχουμε σμηνουργίες.
Η προσθήκη πατωμάτων είναι εκ των ουκ άνευ και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις εκμεταλλευόμαστε τις έντονες ανθοφορίες για την κατασκευή νέων κερηθρών για το έτος που διανύουμε.
Προσθέτουμε πλαίσια στο τέλος του γόνου ή και ανάμεσα σε αυτόν όταν οι ρυθμοί είναι υπερβολικά γρήγοροι.
Σε κάθε περίπτωση προτρέχουμε και παρατηρούμε τον καιρό της επόμενης εβδομάδας.
Σε περίπτωση που διαπιστώσουμε θερμοκρασίες κάτω των 10-12 βαθμών κατά τη διάρκεια της νύχτας αποφεύγουμε τη διάσπαση του γόνου με άκτιστες κερήθρες.
Ενισχύουμε με αραιό σιρόπι τα μελίσσια που υστερούν σε ανάπτυξη και στην ανάγκη αναδιανέμουμε γόνο από τα ισχυρά.
Εναλλακτική λύση αλλά όχι προτεινόμενη είναι η ανταλλαγή θέσης μεταξύ ενός δυνατού κι ενός αδύναμου μελισσιού.
Είναι η περίοδος που πρέπει να αποφασίσουμε αν θα εφαρμόσουμε εξισσορόπηση των μελισσιών ή θα τα αφήσουμε να αναπτυχθούν αυτόνομα.
Για τα σμήνη που έχουμε ήδη πιάσει από τα δέντρα τροφοδοτούμε τις πρώτες μέρες σε τακτικά διαστήματα σιρόπι 1-1 ώστε να επιταχύνουμε την πρόοδο τους και να προλάβουμε να έχουμε ένα 10άρι μελίσσι πριν το τέλος του Ιουλίου.
Η περίοδος που ακολουθεί συνεπώς είναι άκρως σημαντική και κρίσιμη για τα νέα σμήνη που εγκατέλειψαν τη φωλιά τους.
Τα σμήνη που έμειναν πίσω μετά από τη σμηνουργία χρειάζονται καλό έλεγχο 10-15 μέρες μετά από την εκκόλαψη της νέας βασίλισσας.
Μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα θα πρέπει να έχει γονιμοποιηθεί και να έχει αρχίσει να γεννάει πυκνό και υγιή γόνο.
Η ηρεμία του μελισσιού είναι ένας άκρως κατατοπιστικός παράγοντας ως προς την ποιότητα της βασίλισσας αυτή την εποχή.
Σε περιοχές που η κύρια ανθοφορία καθυστερεί προσπαθούμε να αναβάλουμε την κορύφωση του πληθυσμού και να την ταυτίσουμε με την έναρξη της ανθοφορίας.
Παραδείγματος χάριν στα νησιά που το θυμάρι ξεκινά στα μέσα στου Ιούνη ο μελισσοκόμος δεν πρέπει να βιαστεί να μεγιστοποιήσει τη γέννα παρά μόνο στις αρχές του Μαΐου, καθώς ο πληθυσμός θα είναι σε θέση να συλλέξει μετά από ένα διάστημα περίπου 20 ημερών και θα ζήσει για 1,5 μήνα περίπου, ίσα ίσα δηλαδή για να διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα καθ’ όλη την ανθοφορία.
Η δεύτερη ζώνη της Ελλάδας απαρτίζεται από τις πιο απομακρυσμένες περιοχές από τα παράλια, τόσο της στερεάς, της Πελοποννήσου, της Θεσσαλίας και των πιο βόρειων νησιών όπως η Χίος η Μυτιλήνη και οι Σποράδες.
Εδώ ο καιρός δίνει τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της άνοιξης. Ζεστός ήλιος, δροσερό αεράκι και σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες με διάσπαρτες βροχές και καταιγίδες.
Τα μελίσσια των περιοχών αυτών πλησιάζουν ή οριακά ξεπερνούν τα 10 πλαίσια πληθυσμό, ενώ υπάρχουν πάντοτε και οι εξαιρέσεις. Μελίσσια που διαχείμασαν με ευνοϊκές συνθήκες τείνουν να ταυτιστούν με τα μελίσσια της προηγούμενης ζώνης.
Οι μελισσοκόμοι εδώ αντιμετωπίζουν τις έντονες εργασίες προετοιμασίας των μελισσιών τους, κατασκευάζοντας κερήθρες, επιδιορθώνοντας ορόφους και κυψέλες για τα νέα σμήνη, αγοράζουν κυψελίδια για τις παραφυάδες και ορισμένοι μεταφέρουν τα μελίσσια του μακριά από τα «χειμαδιά» για να επιδοθούν στο κυνήγι των ανθοφοριών της άνοιξης.
Πολύ σημαντική περίοδος αυτή του Απριλίου για έλεγχο ασθενειών. Σηψιγονίες, ασκοσφαιρώσεις, έξαρση βαρρόα κ.α αυτή την εποχή προδίδουν προβληματικά μελίσσια και κακούς χειμερινούς χειρισμούς.
Σε αρκετές περιπτώσεις η αντικατάσταση βασίλισσας είναι επιβεβλημένη ανάλογα με την απόδοση της, την ποιότητα του γόνου και την τάση για ασθένεια.
Η σμηνουργία ακόμα δεν έχει αρχίσει για τα καλά. Ενδεχομένως τα μελίσσια να έχουν ήδη λάβει το μήνυμα από την απότομη αύξηση όμως τα βασιλοκελιά δεν αποτελούν την πλειοψηφία ακόμα.
Κι εδώ λαμβάνουμε προληπτικά μέτρα για την καταστολή της σμηνουργίας ενώ συνεχίζουμε κανονικά τη διεγερτική τροφοδοσία για να ξεπεραστούν τα φράγματα δυναμικότητας των μελισσιών και να εξισορροπηθεί τυχόν χειμερινή απώλεια σθένους ή υγείας.
Τελευταία είναι η ζώνη που καλύπτει την Πίνδο και τη Ροδόπη, τα ορεινά της Πελοποννήσου και την Στερεάς, και σχεδόν όλη την βόρεια Ελλάδα από την Κοζάνη ως τον Έβρο.
Εδώ είναι οι πρώτες μέρες που οι μελισσοκόμοι καταφέρνουν να ανοίξουν με ηρεμία τα μελίσσια τους, καθώς το περασμένο διάστημα οι θερμοκρασίες έμεναν χαμηλά και τα μελίσσια ήταν «παγωμένα».
Για όσους ανησυχούν ότι η άνοιξη τους ξέχασε, καλά θα κάνουν να θυμηθούν ότι όλες οι ανθοφορίες υστερούν χρονικά στα βόρεια, με συνέπεια να διαρκούν περισσότερο το καλοκαίρι που η νότια και νησιωτική Ελλάδα ξεραίνεται.
Τα πολύ μικρά μελίσσια που μετά βίας επιβίωσαν το χειμώνα ενώνονται με άλλα ή τροφοδοτούνται εντατικά. Επίσης μελίσσια που αντιμετωπίζουν πρόβλημα ασθενειών απομονώνονται από τα άλλα και εφαρμόζεται διαφορετικό πρόγραμμα εργασιών ώστε να ανακάμψουν ταχύτερα.
Αναδιάταξη γόνου και προσθήκη ορόφων είναι στο άμεσο πρόγραμμα των μελισσοκόμων εδώ, ενώ ενδεχομένως να παρατηρήσουν και ορισμένους αφεσμούς από τα εξαιρετικά καλά μελίσσια.
Ακόμα ένας σημαντικός έλεγχος είναι η επιτυχία της χειμερινής εφαρμογής για τη βαρρόα.
Οι μέθοδοι για να ελέγξουμε την καθαρότητα του μελισσιού από παράσιτα παρουσιάζεται αναλυτικά για όσους επιθυμούν να την ξαναθυμηθούν.
Σε περίπτωση που διαπιστωθεί έντονο πρόβλημα, στις περιοχές αυτές υπάρχει ακόμα η δυνατότητα εφαρμογής θεραπείας με θυμόλη καθώς οι κύριες ανθοφορίες αργούν ακόμη και το μέλι δεν κινδυνεύει να υποστεί αλλοίωση από τη θυμόλη.
Επιπλέον είναι αποδεκτό ακόμα και μέσα στον Απρίλιο να υπάρχει ζαχαροζύμαρο σε αδύναμα μελίσσια καθώς οι θερμοκρασιακές διαφορές είναι ακόμα επικίνδυνες στα ορεινά και τα μελίσσια ενδεχομένως να περιοριστούν στη φωλιά για 2-3 συνεχόμενες μέρες.
Σε περίπτωση που διαπιστώσετε κηφήνες νεκρούς στην είσοδο, τότε κατά πάσα πιθανότητα το μελίσσι αισθάνθηκε κίνδυνο πείνας και τους απέβαλε.
Πρώιμος Τρύγος
Η πορτοκαλιά και το ανοιξιάτικο πεύκο δημιουργούν αρκετές χρονιές τις προϋποθέσεις πρώιμου τρύγου.
Το μέλι της πορτοκαλιάς, είναι από τα ευγευστότερα και πλέον εμφανισιακά μέλια της χώρας μας, πρέπει να αυξήσει το ποσοστό συμμετοχής του στη συνολική ελληνική παραγωγή σύμφωνα με τις δυνατότητες νεκταροέκκρισης του δένδρου, αλλά και τις μεγάλες εκτάσεις που καταλαμβάνει (δεύτερο σε αριθμό στη χώρα μας μετά την ελιά).
Για να επιτευχθεί αυτό πρέπει να εξαλειφθούν ή περιορισθούν οι κίνδυνοι θανάτωσης των μελισσών από τη χρήση παρασιτοκτόνων στα εσπεριδοειδή και να προετοιμασθούν έγκαιρα τα μελισσοσμήνη από την πλευρά των μελισσοκόμων.
Στις πρώιμες χρονιές που η ανθοφορία της πορτοκαλιάς ξεκινά πολύ νωρίς (Μάρτιο), είναι αμφίβολο αν είναι έτοιμα τα μελισσοσμήνη. Αντίθετα, όψιμη ανθοφορία της πορτοκαλιάς, εγγυάται πρώιμο τρύγο.
- Το ανοιξιάτικο πεύκο επίσης είναι μια πηγή μελιού που αξιοποιείται μερικώς. Με χειρισμούς όπως, πρώιμη έξοδος των μελισσιών το προηγούμενο φθινόπωρο από το πεύκο, μεταφορά τους το χειμώνα σε ανθοφορίες πλούσιες σε γύρη (όψιμη σουσούρα, φουντουκιά, σκλήθρα, καραγάτσι κ.α.), τροφοδοτήσεις τον Φεβρουάριο- Μάρτιο ή επιτυχημένη ανθοφορία αμυγδαλιάς και βερικοκιάς, μπορούμε να εκμεταλλευθούμε από τα μέσα Μαρτίου έως και τέλη Απριλίου το ανοιξιάτικο πεύκο για παραγωγή μελιού.
- Σημειωτέον ότι πορτοκαλιά και πεύκο ενδείκνυνται για παραγωγή μελιού σε σεξιόν (μελικηρίδια). Αν παρά ταύτα δεν πραγματοποιήσουμε τρύγο τον Απρίλιο, στην πορτοκαλιά ή το πεύκο, τα αποθέματα μελιού θα αξιοποιηθούν σε επόμενους Μαγιάτικους τρύγους ή στην κάλυψη των μεγάλων αναγκών των σμηνών για τη διατροφή τον Μάιο.
Βασίλισσες
Μέριμνα του κάθε μελισσοκόμου πρέπει να είναι η αντικατάσταση κάθε χρόνο του ½ ή 1/3 των βασιλισσών των μελισσιών του.
Στο συμπέρασμα αυτό έχουμε καταλήξει μετά από μακρόχρονη ερευνητική εργασία στη χώρα μας. Ο μελισσοκόμος πρέπει να επιλέξει την καταλληλότερη μέθοδο βασιλοτροφίας που ταιριάζει στην επιχείρηση του ή την πλέον αξιόπιστη μονάδα παραγωγής και εμπορίας βασιλισσών.
Η βασιλοτροφία προϋποθέτει επιλογή και σ' αυτό βοηθά η καταγραφή των αποτελεσμάτων τις δύο προηγούμενες χρονιές.
Επιλέγονται μελίσσια που παρήγαγαν το περισσότερο μέλι. Δεν χρησιμοποιούμε μελίσσια επιθετικά ή που έχουν εμφανίσει ασθένειες του γόνου, όπως ασκοσφαίρωση ή σηψηγονία.
Από τα μελίσσια που επιλέγονται άλλα χρησιμοποιούνται για την εκτροφή κηφήνων που θα συζευχθούν με τις παρθένες βασίλισσες και τα υπόλοιπα για την λήψη των προνυμφών που θα εξελιχθούν σε βασίλισσες.
- Η προετοιμασία των μελισσιών για την παραγωγή κηφήνων ξεκινά 20 ημέρες πριν τον εμβολιασμό των προνυμφών σε βασιλικά κελιά. Υπολογίζεται ότι για κάθε μία βασίλισσα πρέπει να παράγουμε τουλάχιστον 100 κηφήνες.
- Λαμβάνουμε μέτρα ώστε ν' αυξήσουμε τις πιθανότητες οι εκλεκτοί κηφήνες να συζευχθούν με τις βασίλισσες, όπως απομονωμένες περιοχές, πρώιμη έναρξη βασιλοτροφίαςπριν τα υπόλοιπα μελίσσια βγάλουν πολλούς κηφήνες κλπ.
- Η παραγωγή των κηφήνων γίνεται, δίνοντας στα μελίσσια που θέλουμε συρματωμένα πλαίσια χωρίς φύλλο κηρήθρας με ταυτόχρονη τροφοδότηση, ώστε να κτισθούν και να γεννήσει η βασίλισσα στα κηφηνοκελλιά.
Η "ασθένεια του Μαΐου"
(λέγεται έτσι γιατί εμφανίζεται τον Μάιο σε βορειότερες χώρες), παρουσιάζεται στη χώρα μας τον Απρίλιο.
Στην πραγματικότητα δεν είναι ασθένεια, αλλά μία μη φυσιολογική κατάσταση νεαρών εργατριών μελισσών που ασχολούνται με τη διατροφή του γόνου.
Συμβαίνει όταν ξαφνικές δυσμενείς καιρικές συνθήκες, σταματήσουν τη συλλογή νερού από τις συλλέκτριες και οι παραμάνες μέλισσες δεν έχουν στη διάθεσή τους νερό να διαλύσουν τη γύρη που κατανάλωσαν σε μεγάλες ποσότητες για τη διατροφή του γόνου.
Οι κοιλιές τους πρήζονται, αν πιεσθούν βγάζουν μια πηκτή κίτρινη πάστα, ενώ μαζεύονται κατά σωρούς στην είσοδο της κυψέλης.
Ξεχωρίζουν από τις συλλέκτριες μέλισσες ως γνωστόν από το άφθαρτο τρίχωμα του σώματός τους. Περιορίζεται η μη φυσιολογική αυτή κατάσταση με τροφοδότηση με νερό ή πολύ αραιό σιρόπι (π.χ. 1 : 5, ζάχαρη : νερό) και με αλλαγή τοποθεσίας των μελισσιών.
Τρόπος γυρεοσυλλογής
Τοποθετούμε την γυρεοπαγίδα στην είσοδο της κυψέλης (μερικοί τύποι παγίδων έχουν τρύπες για να τις κρεμάμε), με την τοποθέτηση της, βάζουμε ένα πετραδάκι στο πορτάκι της εισόδου για να το κρατά ανοικτό και να συνηθίσουν οι μέλισσες να περνάνε από εκεί. μετά από δυο ημέρες πάμε και αφαιρούμε το πετραδάκι από όλες τις παγίδες.
Οι μέλισσες στην αρχή θα μαζευτούν μπροστά στην είσοδο πολλές μαζί και σιγά-σιγά η κάθε μία μέσα από τις τρύπες της πόρτας θα περνά στο εσωτερικό της κυψέλης για να αφήσει το φορτίο γύρης που κουβαλά.
Στην προσπάθεια διέλευσης της τα μικρά μπαλάκια παρασύρονται και πέφτουν μέσα σε ένα πλαστικό συρτάρι που υπάρχει για αυτό τον σκοπό κάτω από την διάτρητα σήτα της πόρτας.
Όταν γεμίσει το συρτάρι με γύρη πάμε και το αφαιρούμε κάθε δεύτερη μέρα πολλές φορές όταν το μελίσσι είναι δυνατό, πάμε ακόμη και κάθε ημέρα και μαζεύουμε σε ένα μεγάλο κουβά την γύρη από όλες τις παγίδες των μελισσιών μας.
Τοποθετούμε τις γυρεοπαγίδες στα μελίσσια που έχουμε εναλλάξ,(π.χ. 10 κυψέλες) πρώτα στα μονά 1,3,5,7, 9 και μετά 2-3 ημέρες στα ζυγά 2,4,6,8, 10 κλπ.
Οι περιοχές που υπάρχουν λαδανιές(κουνούκλες) μέσα Απριλίου, δίνουν άφθονη γύρη πολύ καλής ποιότητας και σε καλό χρωματισμό, μέχρι τέλος Ιουνίου με την άνθιση της καστανιάς και της φλαμουριάς.
Η γύρη της καστανιάς δεν έχει ευχάριστη μυρουδιά αλλά οι μέλισσες την κουβαλούν με μεγάλη ένταση γιατί αναπτύσσουν τον γόνο τους πολύ. Είναι πράγματι πολύ θρεπτική για ανθρώπινη κατανάλωση.
Πολλοί καταναλωτές προτιμούν αυτή την γύρη και την ζητούν επίμονα.
Συμβουλές
Δεν χρειάζεται να ανοίγουμε τις πόρτες των γυρεοπαγίδων κάθε δεύτερη ημέρα για να βγαίνουν οι κηφήνες έξω, γιατί σε κάθε παγίδα υπάρχουν δυο τρύπες, στην δεξιά πλευρά αλλά και στην αριστερή για τον σκοπό αυτό.
Οι νέες γυρεοπαγίδες έχουν σκέπαστρο και δεν βρέχεται η γύρη από τις συχνές απότομες ανοιξιάτικες βροχές.
Δεν παγιδεύουν τους κηφήνες μέσα στην κυψέλη.
Δεν χρειάζεται να τις αφαιρούμε τελείως από τα μελίσσια στο μέσον της διάρκειας της συλλογής τους γιατί μπαίνει αρκετή γύρη μέσα στις κυψέλες
Δεν χρειάζεται να ανοίγουμε τις πόρτες των γυρεοπαγίδων κάθε δεύτερη ημέρα για να βγαίνουν οι κηφήνες έξω, γιατί σε κάθε παγίδα υπάρχουν δυο τρύπες, στην δεξιά πλευρά αλλά και στην αριστερή για τον σκοπό αυτό.
Οι νέες γυρεοπαγίδες έχουν σκέπαστρο και δεν βρέχεται η γύρη από τις συχνές απότομες ανοιξιάτικες βροχές.
Δεν παγιδεύουν τους κηφήνες μέσα στην κυψέλη.Δεν χρειάζεται να τις αφαιρούμε τελείως από τα μελίσσια στο μέσον της διάρκειας της συλλογής τους γιατί μπαίνει αρκετή γύρη μέσα στις κυψέλες
Για το τέλος αφήνουμε τις κοινές εργασίες:
- Καθαρισμό του μελισσοκομείου
- Παροχή τρεχούμενου νερού
- Καθαρισμό κυψελών μετά το χειμώνα
- Ανανέωση σάπιων κυψελών
- Έλεγχο κλειδιών και βάσεων
- Προετοιμασία πλαισίων (σύρματα και κεριά)
- Προετοιμασία ορόφων
- Προμήθεια εξοπλισμού τρύγου
- Πολλαπλασιασμό μελισσιών με αγορά βασιλισσών ή με βασιλοτροφία
- Παραγωγή βασιλικού πολτού με τις γνωστές μεθόδους
- Αναζήτηση βοσκοτοπιών για την άνοιξη
-------------------------------
Πηγή: ellinikomeli.gr
-------------------------------
