Μια απόδειξη της συλλογικότητας,
της δύναμης της κοινότητας και της ομαδικής δουλειάς αποτελεί η εικαστική έκθεση
του ΚΕΘΕΑ που εγκαινιάζεται σήμερα και ώρα 2 το μεσημέρι στο Μακεδονικό Μουσείο
Σύγχρονης Τέχνης με τίτλο «Κοινότητες στη φυλακή, κοινότητες στην κοινωνία».
Αλλά και την έμπρακτη απόδειξη
ότι από μια καταστροφή μπορεί να γεννηθεί ελπίδα για δημιουργία, ελπίδα για
ζωή.
Μετά την πυρκαγιά που ξέσπασε
τον Σεπτέμβρη του 2012 στην Θεραπευτική Κοινότητα του ΚΕΘΕΑ στις Φυλακές
Κορυδαλλού γεννήθηκε η ιδέα να δημιουργηθεί ένα έργο ζωγραφικής στο συγκεκριμένο
χώρο.
Ο ζωγράφος Μανώλης Χάρος εκλήθη για να επιβλέψει αυτό το έργο. Για να
καθοδηγήσει. Είχε προηγηθεί η συνεργασία του με το ΚΕΘΕΑ στην έκθεση με θέμα το
«Σπίτι», ενώ έκτοτε ο ίδιος πηγαίνει κάθε εβδομάδα και συναντά τα μέλη της
κοινότητας μιλώντας τους για την τέχνη. Αυτό το διάστημα ασχολούνται με την
γλυπτική.
Όσο για την παρούσα έκθεση στο
ΜΜΣΤ; Μετά τον αρχικό πίνακα ζωγραφικής, ο οποίος και εκτίθεται στο μουσείο, τα
μέλη της κοινότητας, αλλά και οι εργαζόμενοί της άρχισαν να ζωγραφίζουν και τους
τοίχους που είχαν καεί. Χρησιμοποιώντας κάρβουνο (που είναι κοινό υλικό και
παρέπεμπε στην πυρκαγιά), αλλά και κιμωλία (που παρέπεμπε σε μια
παιδικότητα).
Κάποια από τα τελικά έργα
φωτογραφήθηκαν από τον κ. Χάρο και εκτίθενται και αυτά στο Μακεδονικό Μουσείο
Σύγχρονης Τέχνης. Έργα που, όπως δήλωσε ο ίδιος σε συνέντευξη που παραχώρησε
στον «Τ.Θ.», έρχονται κόντρα σε όλα αυτά που είναι θέσφατα στο χώρο της τέχνης.
«Στην ερώτηση του ποιος υπογράφει το κάθε έργο κανείς - και αυτό ήταν πολύ
ειλικρινές – δεν ένιωθε ότι κάτι του ανήκε. Όλα ήταν έργα της κοινότητας.
Πράγμα
που έρχεται κόντρα στον καλλιτέχνη που υπογράφει τα έργα του, που νιώθει
διαλεκτός, που έχει το φοβερό χέρι και το φοβερό μάτι…», σημείωσε ο δημιουργός,
και πρόσθεσε πως: «Ο καθένας μπορεί να κάνει τα πάντα. Αλλά δεν μπορεί να τα
κάνει μόνος του. Αν μπορεί να βγει από την εξάρτηση των χρήσεων αυτή είναι η
απόλυτη απόδειξη».
-Πώς αντιδράσατε όταν
σας πρότειναν να συνεργαστείτε σε αυτό το project;
-Από την ώρα που είχα ασχοληθεί
με το ΚΕΘΕΑ έψαχνα να βρω έναν τρόπο για να γίνει κάτι έμμεσα καλλιτεχνικά.
Δηλαδή πέρα από το να νοιάζομαι ως άνθρωπος, να παραχθεί και ένα καλλιτεχνικό
έργο. Έψαχνα απλώς να βρω τον τρόπο που θα γίνονταν. Και αυτό προέκυψε πολύ
φυσικά.
-Η ιδέα ανήκει στα
παιδιά;
-Τα παιδιά σκέφτηκαν ότι η
ανάμειξή μου σε ένα πρότζεκτ θα έδινε κάποιου είδους καρπούς. Ούτε αυτοί είχαν
στο μυαλό τους τί θα γίνει, ούτε κι εγώ. Προέκυψε στην πορεία με την ενασχόληση
με την κοινότητα.
-Το πρώτο έργο που
έγινε, ο μεγάλος πίνακας, πόσο διαφορετικό είναι από τα υπόλοιπα;
-Είναι πολύ διαφορετικό, αλλά
και με πολύ μεγάλες ομοιότητες. Η διαφορετικότητά του έγκειται στο ότι ο μεγάλος
πίνακας είναι «στημένος», με μια προδιαγεγραμμένη πρόθεση. Τα παιδιά θέλανε να
κάνουνε κάτι, να αποτυπώσουν σε μια εικόνα την ομάδα.
Στα υπόλοιπα έργα δεν
υπήρχε καλλιτεχνική πρόθεση. Βγήκαν αυθόρμητα. Όπως πχ κάθεσαι σε ένα παγκάκι
και σου έρχεται να τραγουδήσεις. Και γι’ αυτό νομίζω ότι έχει τόσο μεγάλο
καλλιτεχνικό ενδιαφέρον. Γιατί όλο αυτό έρχεται κόντρα σε όλες τις προσωπικές
προκαταλήψεις που έχουμε σε σχέση με το ταλέντο πχ «αυτός έχει ταλέντο
ζωγραφίζει καλά».
Αν ρωτήσεις αυτούς τους
ανθρώπους θα σου πουν «εγώ δεν έχω ταλέντο», «δεν ξέρω να ζωγραφίζω», «δεν έχω
φαντασία», «δεν καταλαβαίνω» κλπ. Όμως βλέποντας αυτά τα έργα καταλαβαίνεις ότι
μπορούν να σταθούν σε οποιοδήποτε μουσείο, οπουδήποτε στον κόσμο, ακριβώς γιατί
έχουν αυτή την απόλυτη και ευθεία αλήθεια. Είναι όπως βγαίνει το νερό μέσα από
τη γη.
-Είπατε πριν ότι ο
καθένας έχει τους δικούς του φόβους, τις δικές του αναστολές. Κατά τη διάρκεια
παραγωγής των έργων φοβόντουσαν ή δίστασαν και θέλανε να τα
παρατήσουν;
-Ναι. Υπήρχαν και πολλά έργα που
αφού τα φτιάξανε, τα πλύνανε. Αλλά όλο αυτό έγινε σε ένα περιβάλλον εκτός
καλλιτεχνικής διαδικασίας. Πχ λέγανε αυτό δεν είναι ωραίο. Παίρνανε το σαπούνι
και το ξεβγάζανε.
Έπειτα το σημαντικό, που έρχεται
κόντρα στην προκατάληψη της τέχνης, ήταν ότι αυτές τις δημιουργίες κανένας δεν
τις αισθάνθηκε σαν έργο του. Δηλαδή έκανε ένας ένα προφίλ, μετά ένας άλλος
σχεδίαζε κάτι άλλο από πάνω.
Όταν την περασμένη Δευτέρα τους
είπα ότι θα πάω στη Θεσσαλονίκη και τους έδειξα το πρότζεκτ έμειναν με ανοιχτό
το στόμα και δεν το πίστευαν. Και είναι κάτι που δεν μπορούν να το επαναλάβουν
γιατί είναι μοναδικό. Όταν ρώτησα ποιο έργο είναι ποιανού όλοι σήκωσαν το χέρι
τους σε σχέση με το τι έκανε ο καθένας. Στην ερώτηση του ποιος υπογράφει το κάθε
έργο κανείς - και αυτό ήταν πολύ ειλικρινές – δεν ένιωθε ότι κάτι του ανήκε. Όλα
ήταν έργα της κοινότητας. Πράγμα που έρχεται κόντρα στον καλλιτέχνη που
υπογράφει τα έργα του, που νιώθει διαλεκτός, που έχει το φοβερό χέρι και το
φοβερό μάτι…
-Είναι και ένα μήνυμα
για τη ζωή μέσα από την κοινότητα;
-Ναι! Ότι μπορείς τα πάντα, δεν
μπορείς όμως μόνος. Ο καθένας μπορεί να κάνει τα πάντα. Αλλά δεν μπορεί να τα
κάνει μόνος του. Αν μπορεί να βγει από την εξάρτηση των χρήσεων αυτή είναι η
απόλυτη απόδειξη. Αλλά ακόμη και στην τέχνη το βλέπεις. Αυτή η έκθεση έρχεται
τόσο κόντρα σε όλα αυτά που είναι θέσφατα στο χώρο της τέχνης. Για τον
καλλιτέχνη με το μαγικό χέρι, την μαγική υπογραφή, το πανάκριβο ωρομίσθιο.
Βλέπεις ότι η κρίση παράγει τέχνη. Και να τη! Η κρίση μπορεί να δημιουργήσει
εκείνες τις προδιαγραφές ώστε ο άνθρωπος να μιλήσει ειλικρινά και να ψάξει να
βρει τη δημιουργία του, η οποία είναι τόσο αληθινή, όσο η αναπνοή του. Να φτάσει
σε αυτό το σημείο του μυαλού του. Αυτό που ο καλλιτέχνης προσπαθεί να μάθει να
το κάνει μέσα από σπουδές στις σχολές καλών τεχνών κλπ.
-Ποια είναι η δράση σας
στο ΚΕΘΕΑ ως ζωγράφος;
-Όπως δουλεύω στο εργαστήριό
μου, σε ένα άλλο εργαστήριο με υπολογιστές και κάποιες ώρες παράγω έργα, δουλεύω
και μια φορά την εβδομάδα εκεί. Τώρα κάνουμε κάτι καινούριο με γλυπτά. Δεν είναι
μάθημα ζωγραφικής ούτε γι’ αυτούς ούτε και για μένα. Είναι ένα κομμάτι
εργαστηρίου που έχει μεταφερθεί εκεί μέσα.
Χρήσιμα
Η έκθεση εντάσσεται στο
πλαίσιο των εκδηλώσεων του ΚΕΘΕΑ για τον εορτασμό των 30 χρόνων λειτουργίας του.
Ώρες λειτουργίας Τρίτη-Πέμπτη-Παρασκευή-Σάββατο: 10.00-18.00, Τετάρτη:
10.00-22.00, Κυριακή 11:00-15:00. Διάρκειας έως 15/04/2013
Την επιμέλεια της έκθεσης
έχουν ο ιστορικός τέχνης, Καλλιτεχνικός διευθυντής ΜΜΣΤ κ. Ντένης Ζαχαρόπουλος,
και ο ζωγράφος Μανώλης Χάρος.
-------------------------------------------------------
Πηγή: typosthes.gr-Λεμονιά Βασβάνη
-------------------------------------------------------
