Τέλος στο δωρεάν νερό ή στην υπο-τιμολόγησή του
για μικροπολιτικές ή άλλες σκοπιμότητες στοχεύει να βάλει το πρώτο στη
χώρα μας ενιαίο πλαίσιο κανόνων για την κοστολόγηση του νερού.
Το πλαίσιο, το οποίο βασίζεται στην κοινοτική νομοθεσία, κάνει υποχρεωτικό να συνυπολογίζεται στο «λογαριασμό» του νερού το κόστος δημιουργίας και λειτουργίας των υποδομών ύδρευσης ή άρδευσης, η γενική κατάσταση των υδάτων στην περιοχή και η επάρκειά τους. Μάλιστα τα έσοδα από την τιμολόγηση του νερού δεν θα επιτρέπεται να είναι είναι λιγότερα από τα έξοδα. Η εφαρμογή του, πάντως, δεν πρέπει να αναμένεται πριν από το 2018.
Η θέσπιση γενικών κανόνων θα «βάλει σε τάξη» τη γενική... αναρχία που επικρατεί σε δημοτικές εταιρείες ύδρευσης, τοπικούς οργανισμούς εγγείων βελτιώσεων και άλλους φορείς στην τιμολόγηση του νερού.
Σύμφωνα λοιπόν με το νέο πλαίσιο (που εκπονήθηκε από την Ειδική Γραμματεία Υδάτων του ΥΠΕΝ και βρίσκεται σε διαδικασία διαβούλευσης), στην τιμολόγηση του νερού πρέπει να συνυπολογίζονται:
1. Το κόστος κεφαλαίου, δηλαδή το ποσό που αναλίσκεται ετησίως για την κατασκευή των απαραίτητων υποδομών.
2. Το λειτουργικό κόστος των υποδομών.
3. Το κόστος της συντήρησης των υποδομών.
4. Το κόστος της διοίκησης (προσωπικό, στέγαση κ.λπ.).
5. Το περιβαλλοντικό κόστος. Αφορά τις περιοχές εκείνες στις οποίες η κατάσταση των υδάτων, επιφανειακών ή υπόγειων, είναι κακή. Ο υπολογισμός του γίνεται με βάση τα μέτρα που προτείνουν στα σχέδια διαχείρισης, τα οποία έχουν εκπονηθεί για κάθε λεκάνη απορροής.
6. Το κόστος του πόρου. Αφορά στις περιοχές όπου υπάρχει υδατικό έλλειμμα ή αδυναμία κάλυψης των αναγκών λόγω κακής διαχείρισης των υδατικών αποθεμάτων.
Πώς θα λειτουργήσει
Πώς θα διαμορφωθεί το νέο σύστημα τιμολόγησης; Κάθε 31 Οκτωβρίου η Αποκεντρωμένη Διοίκηση (Διεύθυνση Υδάτων) θα κοινοποιεί στους παρόχους υπηρεσιών ύδατος και στους δήμους το περιβαλλοντικό κόστος και το κόστος πόρου ανά κυβικό μέτρο, που πρέπει να χρεώνεται στους λογαριασμούς (με τη μορφή «περιβαλλοντικού τέλους», που θα καταλήγει στο Πράσινο Ταμείο υπέρ της υλοποίησης των μέτρων που προβλέπουν τα διαχειριστικά σχέδια των λεκανών απορροής ). Οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος πρέπει στη συνέχεια να προσθέτουν τα υπόλοιπα κόστη. Στις γεωτρήσεις, το ύψος του τέλους θα ορίζεται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση και θα εισπράττεται από τους δήμους με την ίδια διαδικασία.
Το σημαντικότερο είναι ότι με το νέο πλαίσιο οι εταιρείες διαχείρισης νερού (ύδρευσης ή άρδευσης) δεν πρέπει να είναι ελλειμματικές. Οπως ορίζεται, τα έσοδα πρέπει να καλύπτουν το κόστος των υπηρεσιών, ή αν δεν μπορούν να το πράξουν άμεσα, να διασφαλίζουν κάθε χρόνο ότι θα προσεγγίζουν το πραγματικό κόστος. Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι ένας νησιωτικός δήμος που λειτουργεί αφαλάτωση και δεν μεταφέρει το κόστος της λειτουργίας της στο τιμολόγιο του νερού (δημιουργώντας έτσι στους κατοίκους την ψευδαίσθηση του φθηνού νερού, που αυξάνει την απερίσκεπτη κατανάλωση), πρέπει να συμμορφωθεί. Πάντως ειδικά οι περιοχές που καλύπτουν τις ανάγκες τους με «μεταφερόμενο» νερό (βλ. υδροφόρες) εξαιρούνται, καθώς δίνεται η επιλογή χαμηλότερης (από το πραγματικό κόστος) χρέωσης.
Οσον αφορά στο αρδευτικό νερό, η τιμολόγηση θα γίνεται βάσει ενός σταθερού τέλους (ανά στρέμμα καλλιέργειας, στο οποίο θα συμπεριλαμβάνεται και το περιβαλλοντικό τέλος) και χρέωση ανάλογα με την κατανάλωση. Εκεί όπου δεν υπάρχει καταμέτρηση (λ.χ. σε γεωτρήσεις), φαινόμενο διόλου σπάνιο, «ο πάροχος του νερού εκτιμά την ποσότητα του ύδατος για αγροτική χρήση κατά έκταση και είδος καλλιέργειας».
Οι όποιες ανατιμολογήσεις, πάντως, δεν πρόκειται να έρθουν άμεσα. Για παράδειγμα, τα κόστη κεφαλαίου, λειτουργίας και συντήρησης των υποδομών και διοίκησης των εταιρειών ύδατος πρέπει να προσδιοριστούν έως το τέλος του 2017. Τα δε περιβαλλοντικά τέλη θα ξεκινήσουν να επιβάλλονται σταδιακά με την ολοκλήρωση της πρώτης αναθεώρησης των σχεδίων διαχείρισης των λεκανών απορροής, διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Τι ισχύει σήμερα
Η μελέτη που εκπονήθηκε προ διετίας από τεχνικό σύμβουλο για λογαριασμό του υπουργείου υποδεικνύει ένα μωσαϊκό κανόνων και πρακτικών. Για παράδειγμα, στην ύδρευση:
• Στις περιπτώσεις που το νερό παρέχεται από δημοτικές επιχειρήσεις (ΔΕΥΑ), ορισμένες ακολουθούν ενιαίο και οργανωμένο σύστημα, που καθιστά αξιόπιστους τους υπολογισμούς τους. Σε πολλές ΔΕΥΑ, όμως, δεν γίνεται διάκριση των στοιχείων κόστους ούτε κατά υπηρεσία (ύδρευση, αποχέτευση), ούτε κατά χρήση (ύδρευση, άρδευση κ.λπ.).
• Σε ορισμένες περιοχές τη διαχείριση του νερού έχουν αναλάβει υπηρεσίες των δήμων (όχι δημοτικές επιχειρήσεις). Στις περιπτώσεις αυτές πολλά στοιχεία του χρηματοοικονομικού κόστους δεν υπολογίζονται καθόλου, είτε συγχέονται με άλλες υπηρεσίες που παρέχει ο δήμος.
Στην άρδευση
• Λίγοι μεγάλοι φορείς (Γενικοί Οργανισμού Εγγείων Βελτιώσεων, ΔΕΗ) ακολουθούν σύγχρονα συστήματα καταγραφής του χρηματοοικονομικού κόστους του νερού.
• Στους Τοπικούς Οργανισμούς Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ) επικρατεί θολή εικόνα, καθώς δεν καταγράφεται το πραγματικό κόστος του νερού, ούτε χρησιμοποιούνται κάποιες συγκεκριμένες αρχές για την τιμολόγησή του. Επιπλέον, συχνά δεν υπάρχει καν καταγραφή της κατανάλωσης.
------------------------------------------------
Πηγή: Καθημερινή-Γιώργος Λιάλιος
------------------------------------------------
Το πλαίσιο, το οποίο βασίζεται στην κοινοτική νομοθεσία, κάνει υποχρεωτικό να συνυπολογίζεται στο «λογαριασμό» του νερού το κόστος δημιουργίας και λειτουργίας των υποδομών ύδρευσης ή άρδευσης, η γενική κατάσταση των υδάτων στην περιοχή και η επάρκειά τους. Μάλιστα τα έσοδα από την τιμολόγηση του νερού δεν θα επιτρέπεται να είναι είναι λιγότερα από τα έξοδα. Η εφαρμογή του, πάντως, δεν πρέπει να αναμένεται πριν από το 2018.
Η θέσπιση γενικών κανόνων θα «βάλει σε τάξη» τη γενική... αναρχία που επικρατεί σε δημοτικές εταιρείες ύδρευσης, τοπικούς οργανισμούς εγγείων βελτιώσεων και άλλους φορείς στην τιμολόγηση του νερού.
Σύμφωνα λοιπόν με το νέο πλαίσιο (που εκπονήθηκε από την Ειδική Γραμματεία Υδάτων του ΥΠΕΝ και βρίσκεται σε διαδικασία διαβούλευσης), στην τιμολόγηση του νερού πρέπει να συνυπολογίζονται:
1. Το κόστος κεφαλαίου, δηλαδή το ποσό που αναλίσκεται ετησίως για την κατασκευή των απαραίτητων υποδομών.
2. Το λειτουργικό κόστος των υποδομών.
3. Το κόστος της συντήρησης των υποδομών.
4. Το κόστος της διοίκησης (προσωπικό, στέγαση κ.λπ.).
5. Το περιβαλλοντικό κόστος. Αφορά τις περιοχές εκείνες στις οποίες η κατάσταση των υδάτων, επιφανειακών ή υπόγειων, είναι κακή. Ο υπολογισμός του γίνεται με βάση τα μέτρα που προτείνουν στα σχέδια διαχείρισης, τα οποία έχουν εκπονηθεί για κάθε λεκάνη απορροής.
6. Το κόστος του πόρου. Αφορά στις περιοχές όπου υπάρχει υδατικό έλλειμμα ή αδυναμία κάλυψης των αναγκών λόγω κακής διαχείρισης των υδατικών αποθεμάτων.
Πώς θα λειτουργήσει
Πώς θα διαμορφωθεί το νέο σύστημα τιμολόγησης; Κάθε 31 Οκτωβρίου η Αποκεντρωμένη Διοίκηση (Διεύθυνση Υδάτων) θα κοινοποιεί στους παρόχους υπηρεσιών ύδατος και στους δήμους το περιβαλλοντικό κόστος και το κόστος πόρου ανά κυβικό μέτρο, που πρέπει να χρεώνεται στους λογαριασμούς (με τη μορφή «περιβαλλοντικού τέλους», που θα καταλήγει στο Πράσινο Ταμείο υπέρ της υλοποίησης των μέτρων που προβλέπουν τα διαχειριστικά σχέδια των λεκανών απορροής ). Οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος πρέπει στη συνέχεια να προσθέτουν τα υπόλοιπα κόστη. Στις γεωτρήσεις, το ύψος του τέλους θα ορίζεται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση και θα εισπράττεται από τους δήμους με την ίδια διαδικασία.
Το σημαντικότερο είναι ότι με το νέο πλαίσιο οι εταιρείες διαχείρισης νερού (ύδρευσης ή άρδευσης) δεν πρέπει να είναι ελλειμματικές. Οπως ορίζεται, τα έσοδα πρέπει να καλύπτουν το κόστος των υπηρεσιών, ή αν δεν μπορούν να το πράξουν άμεσα, να διασφαλίζουν κάθε χρόνο ότι θα προσεγγίζουν το πραγματικό κόστος. Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι ένας νησιωτικός δήμος που λειτουργεί αφαλάτωση και δεν μεταφέρει το κόστος της λειτουργίας της στο τιμολόγιο του νερού (δημιουργώντας έτσι στους κατοίκους την ψευδαίσθηση του φθηνού νερού, που αυξάνει την απερίσκεπτη κατανάλωση), πρέπει να συμμορφωθεί. Πάντως ειδικά οι περιοχές που καλύπτουν τις ανάγκες τους με «μεταφερόμενο» νερό (βλ. υδροφόρες) εξαιρούνται, καθώς δίνεται η επιλογή χαμηλότερης (από το πραγματικό κόστος) χρέωσης.
Οσον αφορά στο αρδευτικό νερό, η τιμολόγηση θα γίνεται βάσει ενός σταθερού τέλους (ανά στρέμμα καλλιέργειας, στο οποίο θα συμπεριλαμβάνεται και το περιβαλλοντικό τέλος) και χρέωση ανάλογα με την κατανάλωση. Εκεί όπου δεν υπάρχει καταμέτρηση (λ.χ. σε γεωτρήσεις), φαινόμενο διόλου σπάνιο, «ο πάροχος του νερού εκτιμά την ποσότητα του ύδατος για αγροτική χρήση κατά έκταση και είδος καλλιέργειας».
Οι όποιες ανατιμολογήσεις, πάντως, δεν πρόκειται να έρθουν άμεσα. Για παράδειγμα, τα κόστη κεφαλαίου, λειτουργίας και συντήρησης των υποδομών και διοίκησης των εταιρειών ύδατος πρέπει να προσδιοριστούν έως το τέλος του 2017. Τα δε περιβαλλοντικά τέλη θα ξεκινήσουν να επιβάλλονται σταδιακά με την ολοκλήρωση της πρώτης αναθεώρησης των σχεδίων διαχείρισης των λεκανών απορροής, διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Τι ισχύει σήμερα
Η μελέτη που εκπονήθηκε προ διετίας από τεχνικό σύμβουλο για λογαριασμό του υπουργείου υποδεικνύει ένα μωσαϊκό κανόνων και πρακτικών. Για παράδειγμα, στην ύδρευση:
• Στις περιπτώσεις που το νερό παρέχεται από δημοτικές επιχειρήσεις (ΔΕΥΑ), ορισμένες ακολουθούν ενιαίο και οργανωμένο σύστημα, που καθιστά αξιόπιστους τους υπολογισμούς τους. Σε πολλές ΔΕΥΑ, όμως, δεν γίνεται διάκριση των στοιχείων κόστους ούτε κατά υπηρεσία (ύδρευση, αποχέτευση), ούτε κατά χρήση (ύδρευση, άρδευση κ.λπ.).
• Σε ορισμένες περιοχές τη διαχείριση του νερού έχουν αναλάβει υπηρεσίες των δήμων (όχι δημοτικές επιχειρήσεις). Στις περιπτώσεις αυτές πολλά στοιχεία του χρηματοοικονομικού κόστους δεν υπολογίζονται καθόλου, είτε συγχέονται με άλλες υπηρεσίες που παρέχει ο δήμος.
Στην άρδευση
• Λίγοι μεγάλοι φορείς (Γενικοί Οργανισμού Εγγείων Βελτιώσεων, ΔΕΗ) ακολουθούν σύγχρονα συστήματα καταγραφής του χρηματοοικονομικού κόστους του νερού.
• Στους Τοπικούς Οργανισμούς Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ) επικρατεί θολή εικόνα, καθώς δεν καταγράφεται το πραγματικό κόστος του νερού, ούτε χρησιμοποιούνται κάποιες συγκεκριμένες αρχές για την τιμολόγησή του. Επιπλέον, συχνά δεν υπάρχει καν καταγραφή της κατανάλωσης.
------------------------------------------------
Πηγή: Καθημερινή-Γιώργος Λιάλιος
------------------------------------------------