Πρόσφατα {στις 19 Ιουλίου 2010} αναρτήθηκε στην παραλία της Κακής Λαγκάδας μία από τις γαλάζιες σημαίες που κάθε χρόνο απονέμονται σε όσες ευρωπαϊκές παραλίες τηρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις.
Ο αγιασμός τελέσθηκε από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κυθήρων κ.κ. Σεραφείμ και στην τελετή παρευρέθησαν ο Δήμαρχος οι Αντιδήμαρχοι τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου καθώς και το μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας της φύσης κ. Αλεξία Νικηφοράκη καθώς και ικανός αριθμός λουομένων.
Τι είναι όμως και τι σημαίνει η απονομή της γαλάζιας σημαίας σε μια παραλία ;
Αρκεί μόνον η αδιαμφισβήτη καθαρότητα και τα κρυστάλλινα νερά των υπέροχων παραλιών του νησιού μας για τον χαρακτηρισμό τους σαν γαλάζιες ;
Αρκεί μόνον η συμβολή της πολιτείας {Δημοτικής αρχής} η χρειάζεται και άλλες προϋποθέσεις ;
--------------------------------------------
Ας δούμε λοιπόν κάπως πιο αναλυτικά αλλά και πιο πρακτικά το όλο θέμα:
Οι Γαλάζιες Σημαίες (Blue Flags) είναι ένα σύμβολο ποιότητας που απονέμεται σε οργανωμένες ακτές και μαρίνες διαχειριζόμενες από παράκτιους δήμους, ξενοδόχους ή και άλλους φορείς, με βάση αυστηρά κριτήρια.
Πρόκειται για ένα εθελοντικό πρόγραμμα που αποτελεί μία πρότυπη περιβαλλοντική δράση για ακτές με μεγάλο αριθμό λουόμενων.
Το πρόγραμμα διεθνώς
Το πρόγραμμα ξεκίνησε πιλοτικά στη Γαλλία το 1985. Η επίσημη έναρξη του ήταν στις 5 Ιουνίου 1987 (Διεθνής ημέρα περιβάλλοντος) με την παρουσίαση του στο Συμβούλιο της Ευρώπης και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σήμερα το πρόγραμμα των γαλάζιων σημαιών υπάρχει σε 39 χώρες παγκοσμίως με 3200 βραβευμένες ακτές και μαρίνες.
Διεθνής διαχειριστής του Προγράμματος είναι το Ίδρυμα Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης (Foundation for Environmental Education ή FEE), το οποίο βρίσκεται σε στενή συνεργασία με τους κατά τόπους διαχειριστές. Το ίδρυμα αυτό είναι υπεύθυνο και για τη περιοδική αναμόρφωση των κριτηρίων βράβευσης.
Το πρόγραμμα στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα το πρόγραμμα υπάρχει από το 1992. Διαχειριστής του προγράμματος είναι η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης. Το 2009, 425 ελληνικές ακτές και 8 μαρίνες βραβεύθηκαν με γαλάζιες σημαίες, κατατάσσοντας τη χώρα στη δεύτερη θέση μεταξύ των 39 χωρών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.
Κριτήρια
Τα κριτήρια για τη βράβευση μιας παραλίας ή μαρίνας χωρίζονται σε τέσσερεις κατηγορίες. Αυτές είναι:
Περιβαλλοντική εκπαίδευση και πληροφόρηση
-Πληροφορίες για το παράκτιο οικοσύστημα και το ευαίσθητο φυσικό περιβάλλον στον παράκτιο χώρο.
-Συνεχής πληροφόρηση του κοινού για την ποιότητα των νερών κολύμβησης.
-Πληροφορίες για το Διεθνές Πρόγραμμα «Γαλάζιες Σημαίες» στον Πίνακα Ανακοινώσεων της ακτής.
-Έντυπες πληροφορίες και αναρτημένες οδηγίες συμπεριφοράς για την ακτή.
-Δραστηριότητες που να προβάλουν ενεργά τη προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της ακτής.
Ποιότητα νερών κολύμβησης
-Ποιότητα των νερών κολύμβησης, που να επιβεβαιώνεται με δειγματοληπτικές μετρήσεις
-Μη απόρριψη βιομηχανικών λυμάτων στην ακτή
-Επεξεργασία αστικών λυμάτων, με βάση της απαιτήσεις της κοινοτικής νομοθεσίας
Περιβαλλοντική Διαχείριση
-Σχέδιο χρήσης της γης και περιβαλλοντική διαχείριση
-Περιοδικός καθαρισμός της ακτής από σκουπίδια
-Επαρκείς κάδοι απορριμμάτων, που να αδειάζονται σε τακτά διαστήματα
-Διευκολύνσεις για ανακυκλώσιμα υλικά
-Επαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής, με ελεγχόμενο σύστημα αποχέτευσης
-Απαγόρευση της οδήγησης οχημάτων και μοτοποδηλάτων στην ακτή
-Απαγόρευση της ελεύθερης κατασκήνωσης
-Επιτήρηση κατοικίδιων ζώων στην ακτή
-Συντήρηση κτιρίων και εξοπλισμού στην ακτή
Ασφάλεια, ναυαγοσωστικά, πρώτες βοήθειες, υπηρεσίες και εγκαταστάσεις
-Εκπαιδευμένοι ναυαγοσώστες ή άμεση πρόσβαση σε τηλέφωνο καθώς και παροχή σωστικών εφοδίων και πρώτων βοηθειών
-Σχέδια για την αντιμετώπιση κάποιου ατυχήματος ρύπανσης, με άμεση ενημέρωση του κοινού
-Ασφαλής δίοδος στην ακτή και φροντίδα για άτομα με ειδικές ανάγκες
Στόχος
Στόχος του προγράμματος είναι:
-καθαρισμός των θαλασσών και των ακτών
-ασφαλείς και κατάλληλες παρεχόμενες υπηρεσίες στους λουόμενους και τους επισκέπτες
-δημιουργία περιβαλλοντικής ευαισθησίας
-ενεργή προστασία των παράκτιων περιοχών
Αρμόδιοι φορείς
-Blue Flag Programme διεθνής δικτυακός τόπος του προγράμματος.
-Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης και Γαλάζιες Σημαίες στην Ελλάδα
-Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης
------------------------------------------------------
Όπως λοιπόν μπορεί κανείς εύκολα να διακρίνει από όλα αυτά τα παραπάνω δεν αρκεί μόνον η γαλάζια ομορφιά της παραλίας στα Καλαδί η οι φανταστικές παραλίες στην Φυρή άμμο, την Κομπονάδα, τον Χαλκό, την Πλατέα άμμο, το Μελιδόνι, την Παλιόπολη αλλά και την Αγία Πελαγία το Καψάλι και όλες γενικά τις προσβάσιμες και μη παραλίες του νησιού μας.
Αναμφισβήτητα τα επανειλημμένα μετρημένα καθαρά τους νερά και η βιοποικιλότητα του βυθού τους τις κατατάσει αυτόματα στις ομορφότερες και καθαρότερες, και φυσικά άξιες για μια γαλάζια σημαία, παραλίες της Ευρώπης.
Αλλά βλέπουμε ότι δυστυχώς αυτό μόνον δεν είναι αρκετό. Χρειάζονται ακόμη αρκετές υποδομές, άλλες πολύ απλές και άμεσα εφαρμόσιμες και άλλες προφανώς πολύ δύσκολες ειδικά εκεί που χρειάζεται η αρωγή της ιδιωτικής πρωτοβουλίας αλλά και η συγκατάνευση και συμπαράσταση από όλους τους κατοίκους.
Και εάν θέλουμε να είμαστε πιο ρεαλιστές:
α) Σε όλες τις προσβάσιμες υπέροχες παραλίες μας, πρώτη προτεραιότητα είναι η επισκευή-κατασκευή η επέκταση και φυσικά η ασφαλτόστρωση των δρόμων που οδηγούν ασφαλώς σε αυτές.
β) Δημιουργία χώρων στάθμευσης οχημάτων {μακράν του χώρου των λουομένων}αλλά σε κατάλληλο χώρο προσβάσιμο και όχι με άναρχο τρόπο.
γ) Δημιουργία ράμπας και χώρου για άτομα με ειδικές ανάγκες, έτσι ώστε ανεξάρτητα από την κατάσταση κάποιου να μπορεί και εκείνος να απολαύσει την χαρά της παραλίας όπως όλοι μας.
δ) Δημιουργία μόνιμης υπηρεσίας του Δήμου {για την θερινή περίοδο και φυσικά εκκινώντας την εργασία από τον Μάϊο τουλάχιστον} καθαρισμού και διευθέτησης των ακτών συμπεριλαμβανομένων των απαραιτήτων μηχανικών μέσων.
ε) Εγκατάσταση και συνεχή συντήρηση και επιτήρηση χημικών τουαλετών αλλά και καμπινών αλλαγής σε όλες τις παραλίες.
ζ) Εγκατάσταση κάδων απορριμάτων αλλά και ανακυκλωσίμων {πλαστικά μπουκάλια - μεταλλικά κουτιά αναψυκτικών - πλαστικές σακούλες -κ.λ.π.}
η) Δημιουργία υπηρεσίας ναυαγοσωστών από τους νέους του νησιού που όλη την θερινή περίοδο εναλάξ θα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους αμοιβόμενοι ανάλογα. Και φυσικά ανάλογη εκπαίδευση από τους αρμόδιους φορείς καθώς και ανάλογη εγκατάσταση των αναγκαιούντων παρατηρίων.
θ) Η ανάρτηση πληροφοριών και οδηγιών ίσως θα είναι απλά ένα τελευταίο συμπλήρωμα που είναι όμως απαραίτητο.
ι) Τέλος η δημιουργία καντινών από ιδιώτες είναι απολύτως απαραίτητη για την διευκόλυνση και εξυπηρέτηση όλων των λουομένων.
κ) Θα μπορούσαμε ακόμη να προσθέσουμε ότι όπου υπάρχει παροχή νερού είναι εύκολο να υπάρξει ντουζιέρα για ἐνα απλό ξέπλυμα από το θαλάσσιο νερό και όπου δεν υπάρχει μπορεί να δημιουργηθούν δεξαμενές μικρές όπου θα συμπληρώνονται κατάλληλα είτε από κάποια κοντινή γεώτρηση είτε με κάποιο βυτιοφόρο.
Ίσως στους περισότερους όλα αυτά φαντάζουν δύσκολα και ανεπίτευκτα. Ίσως πάλι βρεθούν αρκετοί που θα εκφέρουν γνώμη λέγοντας "Εμείς τις προτιμούμε όπως είναι, όποιανού αρέσει και όποιος δεν θέλει ας μην έρχεται".
Είναι όμως λάθος και μάλιστα πολύ μεγάλο.
Καλώς η κακώς τα τελευταία χρόνια η πλειονότητα του νησιού έχει επενδύσει τα πάντα στον τουρισμό, αφού εν τω μεταξύ έχει εγκαταλείψει τις καλλιέργειες και τις παλαιότερες ασχολίες.
Όταν λοιπόν το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού αναμένει την θερινή τουριστική περίοδο για να κερδίσει τα προς το ζείν τότε θα πρέπει να σκεφθεί πολύ σοβαρά ότι πρέπει οι υπηρεσίες που θα προσφέρει να έχουν την ανάλογη αξία με αυτή που απαιτεί να κερδίσει.
Και για να κερδίσει πρέπει να καταβάλει μια ανάλογη προσπάθεια. Και η προσπάθεια πρέπει να προέρχεται ομαδικά από την πολιτεία αλλά και από τους πολίτες κατοίκους που ωφελούνται ανάλογα.
Τέλος θα πρέπει να γίνει απόλυτα καταληπτό ότι όσο οι επισκέπτες αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε κάθε τους εξόρμηση τόσο πιο δύσκολα θα επισκέπτονται το νησί μας, γιατί ναι μεν καλό και υγιεινό και όμορφο είναι να κολυμπάς σε γάργαρα και γαλάζια νερά, αλλά ἀμα "έχεις ανάγκη" δεν μπορείς να πηγαίνεις "πίσω από το θάμνο και να σκουπίζεσαι με πέτρα".........
Οι εποχές αυτές πέρασαν πια και οι άνθρωποι και οι απαιτήσεις άλλαξαν και εάν δεν προσαρμοστούμε με τις νέες ανάγκες και καταστάσεις τότε απλά θα ξεκινήσουμε πάλι να σπέρνουμε στάρι να θερίζουμε και να αλωνίζουμε.... Αν υπάρχουν ακόμη κάποιοι που τα θυμούνται για να τα μάθουν και στους νεώτερους........
-----------------------------------
Αντώνης Λαμπρινίδης
----------------------------------
Τι είναι όμως και τι σημαίνει η απονομή της γαλάζιας σημαίας σε μια παραλία ;
Αρκεί μόνον η αδιαμφισβήτη καθαρότητα και τα κρυστάλλινα νερά των υπέροχων παραλιών του νησιού μας για τον χαρακτηρισμό τους σαν γαλάζιες ;
Αρκεί μόνον η συμβολή της πολιτείας {Δημοτικής αρχής} η χρειάζεται και άλλες προϋποθέσεις ;
--------------------------------------------
Ας δούμε λοιπόν κάπως πιο αναλυτικά αλλά και πιο πρακτικά το όλο θέμα:
Οι Γαλάζιες Σημαίες (Blue Flags) είναι ένα σύμβολο ποιότητας που απονέμεται σε οργανωμένες ακτές και μαρίνες διαχειριζόμενες από παράκτιους δήμους, ξενοδόχους ή και άλλους φορείς, με βάση αυστηρά κριτήρια.
Πρόκειται για ένα εθελοντικό πρόγραμμα που αποτελεί μία πρότυπη περιβαλλοντική δράση για ακτές με μεγάλο αριθμό λουόμενων.
Το πρόγραμμα διεθνώς
Το πρόγραμμα ξεκίνησε πιλοτικά στη Γαλλία το 1985. Η επίσημη έναρξη του ήταν στις 5 Ιουνίου 1987 (Διεθνής ημέρα περιβάλλοντος) με την παρουσίαση του στο Συμβούλιο της Ευρώπης και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σήμερα το πρόγραμμα των γαλάζιων σημαιών υπάρχει σε 39 χώρες παγκοσμίως με 3200 βραβευμένες ακτές και μαρίνες.
Διεθνής διαχειριστής του Προγράμματος είναι το Ίδρυμα Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης (Foundation for Environmental Education ή FEE), το οποίο βρίσκεται σε στενή συνεργασία με τους κατά τόπους διαχειριστές. Το ίδρυμα αυτό είναι υπεύθυνο και για τη περιοδική αναμόρφωση των κριτηρίων βράβευσης.
Το πρόγραμμα στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα το πρόγραμμα υπάρχει από το 1992. Διαχειριστής του προγράμματος είναι η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης. Το 2009, 425 ελληνικές ακτές και 8 μαρίνες βραβεύθηκαν με γαλάζιες σημαίες, κατατάσσοντας τη χώρα στη δεύτερη θέση μεταξύ των 39 χωρών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.
Κριτήρια
Τα κριτήρια για τη βράβευση μιας παραλίας ή μαρίνας χωρίζονται σε τέσσερεις κατηγορίες. Αυτές είναι:
Περιβαλλοντική εκπαίδευση και πληροφόρηση
-Πληροφορίες για το παράκτιο οικοσύστημα και το ευαίσθητο φυσικό περιβάλλον στον παράκτιο χώρο.
-Συνεχής πληροφόρηση του κοινού για την ποιότητα των νερών κολύμβησης.
-Πληροφορίες για το Διεθνές Πρόγραμμα «Γαλάζιες Σημαίες» στον Πίνακα Ανακοινώσεων της ακτής.
-Έντυπες πληροφορίες και αναρτημένες οδηγίες συμπεριφοράς για την ακτή.
-Δραστηριότητες που να προβάλουν ενεργά τη προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της ακτής.
Ποιότητα νερών κολύμβησης
-Ποιότητα των νερών κολύμβησης, που να επιβεβαιώνεται με δειγματοληπτικές μετρήσεις
-Μη απόρριψη βιομηχανικών λυμάτων στην ακτή
-Επεξεργασία αστικών λυμάτων, με βάση της απαιτήσεις της κοινοτικής νομοθεσίας
Περιβαλλοντική Διαχείριση
-Σχέδιο χρήσης της γης και περιβαλλοντική διαχείριση
-Περιοδικός καθαρισμός της ακτής από σκουπίδια
-Επαρκείς κάδοι απορριμμάτων, που να αδειάζονται σε τακτά διαστήματα
-Διευκολύνσεις για ανακυκλώσιμα υλικά
-Επαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής, με ελεγχόμενο σύστημα αποχέτευσης
-Απαγόρευση της οδήγησης οχημάτων και μοτοποδηλάτων στην ακτή
-Απαγόρευση της ελεύθερης κατασκήνωσης
-Επιτήρηση κατοικίδιων ζώων στην ακτή
-Συντήρηση κτιρίων και εξοπλισμού στην ακτή
Ασφάλεια, ναυαγοσωστικά, πρώτες βοήθειες, υπηρεσίες και εγκαταστάσεις
-Εκπαιδευμένοι ναυαγοσώστες ή άμεση πρόσβαση σε τηλέφωνο καθώς και παροχή σωστικών εφοδίων και πρώτων βοηθειών
-Σχέδια για την αντιμετώπιση κάποιου ατυχήματος ρύπανσης, με άμεση ενημέρωση του κοινού
-Ασφαλής δίοδος στην ακτή και φροντίδα για άτομα με ειδικές ανάγκες
Στόχος
Στόχος του προγράμματος είναι:
-καθαρισμός των θαλασσών και των ακτών
-ασφαλείς και κατάλληλες παρεχόμενες υπηρεσίες στους λουόμενους και τους επισκέπτες
-δημιουργία περιβαλλοντικής ευαισθησίας
-ενεργή προστασία των παράκτιων περιοχών
Αρμόδιοι φορείς
-Blue Flag Programme διεθνής δικτυακός τόπος του προγράμματος.
-Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης και Γαλάζιες Σημαίες στην Ελλάδα
-Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης
------------------------------------------------------
Όπως λοιπόν μπορεί κανείς εύκολα να διακρίνει από όλα αυτά τα παραπάνω δεν αρκεί μόνον η γαλάζια ομορφιά της παραλίας στα Καλαδί η οι φανταστικές παραλίες στην Φυρή άμμο, την Κομπονάδα, τον Χαλκό, την Πλατέα άμμο, το Μελιδόνι, την Παλιόπολη αλλά και την Αγία Πελαγία το Καψάλι και όλες γενικά τις προσβάσιμες και μη παραλίες του νησιού μας.
Αναμφισβήτητα τα επανειλημμένα μετρημένα καθαρά τους νερά και η βιοποικιλότητα του βυθού τους τις κατατάσει αυτόματα στις ομορφότερες και καθαρότερες, και φυσικά άξιες για μια γαλάζια σημαία, παραλίες της Ευρώπης.
Αλλά βλέπουμε ότι δυστυχώς αυτό μόνον δεν είναι αρκετό. Χρειάζονται ακόμη αρκετές υποδομές, άλλες πολύ απλές και άμεσα εφαρμόσιμες και άλλες προφανώς πολύ δύσκολες ειδικά εκεί που χρειάζεται η αρωγή της ιδιωτικής πρωτοβουλίας αλλά και η συγκατάνευση και συμπαράσταση από όλους τους κατοίκους.
Και εάν θέλουμε να είμαστε πιο ρεαλιστές:
α) Σε όλες τις προσβάσιμες υπέροχες παραλίες μας, πρώτη προτεραιότητα είναι η επισκευή-κατασκευή η επέκταση και φυσικά η ασφαλτόστρωση των δρόμων που οδηγούν ασφαλώς σε αυτές.
β) Δημιουργία χώρων στάθμευσης οχημάτων {μακράν του χώρου των λουομένων}αλλά σε κατάλληλο χώρο προσβάσιμο και όχι με άναρχο τρόπο.
γ) Δημιουργία ράμπας και χώρου για άτομα με ειδικές ανάγκες, έτσι ώστε ανεξάρτητα από την κατάσταση κάποιου να μπορεί και εκείνος να απολαύσει την χαρά της παραλίας όπως όλοι μας.
δ) Δημιουργία μόνιμης υπηρεσίας του Δήμου {για την θερινή περίοδο και φυσικά εκκινώντας την εργασία από τον Μάϊο τουλάχιστον} καθαρισμού και διευθέτησης των ακτών συμπεριλαμβανομένων των απαραιτήτων μηχανικών μέσων.
ε) Εγκατάσταση και συνεχή συντήρηση και επιτήρηση χημικών τουαλετών αλλά και καμπινών αλλαγής σε όλες τις παραλίες.
ζ) Εγκατάσταση κάδων απορριμάτων αλλά και ανακυκλωσίμων {πλαστικά μπουκάλια - μεταλλικά κουτιά αναψυκτικών - πλαστικές σακούλες -κ.λ.π.}
η) Δημιουργία υπηρεσίας ναυαγοσωστών από τους νέους του νησιού που όλη την θερινή περίοδο εναλάξ θα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους αμοιβόμενοι ανάλογα. Και φυσικά ανάλογη εκπαίδευση από τους αρμόδιους φορείς καθώς και ανάλογη εγκατάσταση των αναγκαιούντων παρατηρίων.
θ) Η ανάρτηση πληροφοριών και οδηγιών ίσως θα είναι απλά ένα τελευταίο συμπλήρωμα που είναι όμως απαραίτητο.
ι) Τέλος η δημιουργία καντινών από ιδιώτες είναι απολύτως απαραίτητη για την διευκόλυνση και εξυπηρέτηση όλων των λουομένων.
κ) Θα μπορούσαμε ακόμη να προσθέσουμε ότι όπου υπάρχει παροχή νερού είναι εύκολο να υπάρξει ντουζιέρα για ἐνα απλό ξέπλυμα από το θαλάσσιο νερό και όπου δεν υπάρχει μπορεί να δημιουργηθούν δεξαμενές μικρές όπου θα συμπληρώνονται κατάλληλα είτε από κάποια κοντινή γεώτρηση είτε με κάποιο βυτιοφόρο.
Ίσως στους περισότερους όλα αυτά φαντάζουν δύσκολα και ανεπίτευκτα. Ίσως πάλι βρεθούν αρκετοί που θα εκφέρουν γνώμη λέγοντας "Εμείς τις προτιμούμε όπως είναι, όποιανού αρέσει και όποιος δεν θέλει ας μην έρχεται".
Είναι όμως λάθος και μάλιστα πολύ μεγάλο.
Καλώς η κακώς τα τελευταία χρόνια η πλειονότητα του νησιού έχει επενδύσει τα πάντα στον τουρισμό, αφού εν τω μεταξύ έχει εγκαταλείψει τις καλλιέργειες και τις παλαιότερες ασχολίες.
Όταν λοιπόν το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού αναμένει την θερινή τουριστική περίοδο για να κερδίσει τα προς το ζείν τότε θα πρέπει να σκεφθεί πολύ σοβαρά ότι πρέπει οι υπηρεσίες που θα προσφέρει να έχουν την ανάλογη αξία με αυτή που απαιτεί να κερδίσει.
Και για να κερδίσει πρέπει να καταβάλει μια ανάλογη προσπάθεια. Και η προσπάθεια πρέπει να προέρχεται ομαδικά από την πολιτεία αλλά και από τους πολίτες κατοίκους που ωφελούνται ανάλογα.
Τέλος θα πρέπει να γίνει απόλυτα καταληπτό ότι όσο οι επισκέπτες αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε κάθε τους εξόρμηση τόσο πιο δύσκολα θα επισκέπτονται το νησί μας, γιατί ναι μεν καλό και υγιεινό και όμορφο είναι να κολυμπάς σε γάργαρα και γαλάζια νερά, αλλά ἀμα "έχεις ανάγκη" δεν μπορείς να πηγαίνεις "πίσω από το θάμνο και να σκουπίζεσαι με πέτρα".........
Οι εποχές αυτές πέρασαν πια και οι άνθρωποι και οι απαιτήσεις άλλαξαν και εάν δεν προσαρμοστούμε με τις νέες ανάγκες και καταστάσεις τότε απλά θα ξεκινήσουμε πάλι να σπέρνουμε στάρι να θερίζουμε και να αλωνίζουμε.... Αν υπάρχουν ακόμη κάποιοι που τα θυμούνται για να τα μάθουν και στους νεώτερους........
-----------------------------------
Αντώνης Λαμπρινίδης
----------------------------------