Εισαγωγή
Θεωρείται η σπουδαιότερη ασθένεια του αμπελιού, ιδιαίτερα σε περιοχές με συχνές βροχοπτώσεις την άνοιξη. Προσβάλλει όλα τα πράσινα μέρη του φυτού και απαιτεί έγκαιρη, ορθολογική και οικονομική αντιμετώπιση.
Συμπτώματα
Προσβάλλει νεαρούς βλαστούς ,ταξιανθίες και σταφύλια.
• Στα νεαρά φύλλα αρχικά εμφανίζονται κηλίδες ελαίου αργότερα στην κάτω επιφάνεια εμφανίζονται λευκές εξανθήσεις (χνούδι),καρποφορίες του μύκητα και στη συνέχεια νέκρωση στους ιστούς. Τα φύλλα προσβάλλονται συχνότερα πριν από τα άλλα όργανα .
• Στα ώριμα φύλλα εμφανίζονται πολυγωνικές κιτρινοπράσινες κηλίδες που θυμίζουν λαδιά(κηλίδες ελαίου οι οποίες διακρίνονται έντονα στο διερχόμενο φως).
• Στους βλαστούς εμφανίζονται καστανές κηλίδες. Οι νεαροί βλαστοί λυγίζουν και παραμορφώνονται σε σχήμα S.
• Στους βότρεις οι προσβλημένοι άξονες παίρνουν το χρώμα των βρασμένων χόρτων πρίν, κατά και μετά την άνθηση. Κατόπιν καλύπτονται από εξανθήσεις και τέλος ξηραίνονται.
• Στα άνθη και στις ράγες εμφανίζονται λευκές εξανθήσεις. Μετά το γυάλισμα οι ράγες χρωματίζονται καστανές, ρυτιδώνονται και πέφτουν. Ανάλογα με το χρόνο προσβολής η ζημία είναι καθολική η μερική.
Εικ. 1. Περονόσπορος: «Κηλίδες ελαίου» σε φύλλο ποικιλίας Ροδίτη την άνοιξη.
.
Παθογόνο αίτιο και συνθήκες ανάπτυξης
Το παθογόνο αίτιο είναι ο φυκομύκητας Plasmopara viticola.
Διαχειμάζει μέσα στους σαπισμένους ιστούς των πεσμένων στο έδαφος φύλλων με τη μορφή ωοσπορίων .
Η ασθένεια εκδηλώνεται την άνοιξη.Η πορεία της συνδυάζεται άμεσα με τις καιρικές συνθήκες. Για την μόλυνση των φυτών και την εξέλιξη του μύκητα, καθοριστικός παράγοντας είναι η βροχή και η υγρασία. Τα μολύσματα βλαστάνουν μέσα στο νερό, αναπαράγονται και επιβιώνουν σε συνθήκες υψηλής υγρασίας.
Η θερμοκρασία αν και σοβαρός παράγοντας, στις συνθήκες της Κρήτης δεν αποτελεί εμπόδιο στην ανάπτυξη του περονόσπορου. Συνήθως απαιτούνται πάνω από 10οC με άριστο τους 18-25οC.
Ιδιαίτερα ευαίσθητα είναι τα βλαστικά σταδία της εμφάνισης των σταφυλιών, της άνθησης και της καρπόδεσης.
Στη Κρήτη ο Απρίλιος θεμελιώνει την ασθένεια και ο Μάιος την εξαπλώνει.
Καταπολέμηση
Είναι συνήθως προληπτική και στηρίζεται σε επίκαιρους ψεκασμούς που καθορίζονται χρονικά από τις Υπηρεσίες Γεωργικών Προειδοποιήσεων.
Οι προληπτικές καταπολεμήσεις καλό είναι να αποφεύγονται γιατί εξασφαλίζουν προστασία περιορισμένης δράσης λόγω της γρήγορης αύξησης της βλάστησης την άνοιξη.
ΩΙΔΙΟ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ (Uncinola necator)
Εισαγωγή
Το ωίδιο αποτελεί σοβαρή ασθένεια στις ξηροθερμικές περιοχές και ιδίως στη Κρήτη, όπου το κλίμα του νησιού και οι ποικιλίες οι οποίες καλλιεργούνται την ευνοούν.
Συμπτώματα
Προσβάλλει όλα τα πράσινα μέρη.
• Στα φύλλα σχηματίζονται χλωρωτικές ή γυαλιστερές κηλίδες στην πάνω και κάτω επιφάνεια αντίστοιχα. Κατόπιν εμφανίζεται ένα αραχνοειδές γκρίζο επίχρισμα, (μυκήλιο και καρποφορίες). Το έλασμα κατσαρώνει και καρουλιάζει.
• Στους βλαστούς σχηματίζονται καστανές κηλίδες και είναι ιδιαίτερα έντονες στις ώριμες κληματίδες.
• Στα σταφύλια εμφανίζονται τεφρόλευκες εξανθήσεις και μοιάζουν σκονισμένα. Οι ράγες σχίζονται και αποκαλύπτονται τα σπέρματα. Τα σταφύλια προσβάλλονται μέχρι και το γυάλισμα.
Εικ. 2. Ωίδιο: Προσβολή των πράσινων ραγών και κάλυψη τους απ’ τις λευκόχροες καρποφορίες του παθογόνου.
Παθογόνο αίτιο και συνθήκες ανάπτυξης της ασθένειαςΤο παθογόνο αίτιο είναι ο μύκητας Uncinola necator.Ο μύκητας διαχειμάζει πάνω στις κληματίδες και μέσα στους οφθαλμούς με τη μορφή μυκηλίου. Ο μύκητας αρχίζει να αναπτύσσεται παράλληλα με την βλάστηση. Eυνοείται από υψηλές θερμοκρασίες (22-27 οC ) και τους θερμούς ανέμους. Παρόλο που οι απαιτήσεις του σε υγρασία δεν είναι μεγάλες (η ατμοσφαιρική υγρασία θεωρείται αρκετή),σε υγρές περιοχές αναπαράγεται και μολύνει ευκολότερα,
Τα ευαίσθητα βλαστικά σταδία στην ασθένεια είναι : τα πρώτα φύλλα, η άνθηση και η καρπόδεση.
Καταπολέμηση
Γίνονται 3-4 προληπτικές επεμβάσεις με βρέξιμο θείο ή σκόνη θείου οι οποίες συνήθως εξασφαλίζουν ικανοποιητική προστασία στα οινάμπελα και στη σουλτανίνα για σταφίδα ,ενώ στα επιτραπέζια απαιτούνται συμπληρωματικές επεμβάσεις
Υποχρεωτικές καταπολεμήσεις πρέπει να γίνονται στα παρακάτω σταδία της καλλιέργειας:
1)έναρξη βλάστησης
2)άνθηση
3)καρπόδεση
4)κλείσιμο σταφυλιών