Σε περίπου 60 εκατομμύρια ανέρχονται οι πάσχοντες από το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Συμπτώματα, επίπονα και ενοχλητικά, όπως φούσκωμα, κράμπες, διάρροια, δυσκοιλιότητα, αέρια και πόνος, διαταράσσουν την καθημερινότητά τους. Κι όμως, υπάρχουν γιατροί που λένε στους ασθενείς ότι δεν υπάρχει θεραπεία, ότι όλα είναι στη φαντασία τους ή τους δίνουν φάρμακα που επιδεινώνουν το πρόβλημα.
«Κάποτε στις ιατρικές σχολές μας δίδασκαν οι καθηγητές ότι το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι μια ψυχολογική κατάσταση. Όμως, η ιατρική επιστήμη του 21ου αιώνα αποδεικνύει ότι αυτή η αντίληψη είναι λάθος», εξηγεί η Δρ. Νικολέτα Κοΐνη, M.D., πιστοποιημένη Ιατρός Λειτουργικής, Προληπτικής, Αντιγηραντικής και Αναγεννητικής Ιατρικής από την Αμερικανική Ακαδημία Αντιγηραντικής Ιατρικής (http://functionalmedsystem.com).
Επιστημονικές έρευνες έχουν αναδείξει πολλούς παράγοντες που συμβάλλουν στην εκδήλωση του συνδρόμου. «Η εσωτερική επένδυση του εντέρου με το καλό μικροβίωμα μπορεί να “χαλάσει” από το άγχος, την κατάχρηση αντιβιοτικών ή αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, τις εντερικές λοιμώξεις, τη διατροφή με λίγες φυτικές ίνες και πολλή ζάχαρη και το αλκοόλ, μεταξύ άλλων. Οι παράγοντες αυτοί ενεργοποιούν μια ανοσοαπόκριση που προκαλεί χάος στο εντερικό νευρικό σύστημα, με αποτέλεσμα την εκδήλωση του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου», εξηγεί η ειδικός.
Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του συνδρόμου πρέπει να αντιμετωπιστούν οι υποκείμενες αιτίες και εδώ ακριβώς έγκειται η συμβολή της Λειτουργικής Ιατρικής.
«Στη Λειτουργική Ιατρική, γνωρίζουμε ότι μια ασθένεια μπορεί να έχει πολλές αιτίες ή ότι μία αιτία μπορεί να δημιουργήσει πολλές ασθένειες. Εάν έχετε πέντε άτομα με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, οι αιτίες μπορεί να είναι διαφορετικές για καθένα εξ αυτών, οπότε για κάθε άτομο εστιάζουμε την προσπάθειά στο να φτάσουμε στη ρίζα της νόσου», λέει η Δρ. Κοΐνη.
Και συνεχίζει συμπληρώνει ότι «η επιστημονική έρευνα έχει δείξει ότι δύο από τις μεγαλύτερες αιτίες του ευερέθιστου εντέρου είναι οι τροφικές αλλεργίες και η υπερβολική ανάπτυξη βακτηριδίων στο λεπτό έντερο. Μπορεί να υπάρχουν και άλλες, συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης πεπτικών ενζύμων, παρασίτων που ζουν στο έντερο, της ανεπάρκειας ψευδαργύρου ή μαγνησίου και της τοξικότητας βαρέων μετάλλων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο καθίσταται τόσο σημαντικό να εξατομικεύεται η θεραπεία με βάση τις μοναδικές συνθήκες που υπάρχουν για κάθε άτομο που πάσχει από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου».
Όχι στη λύση «One size fits all», αφού πλέον υπάρχουν διαφορετικές λύσεις και προσεγγίσεις ανάλογα με τις υποκείμενες αιτίες του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου. Ας δούμε τις δύο κύριες αιτίες της νόσου και πώς να τις αντιμετωπίσουμε.
Αλλεργιογόνα ή ευαισθησία σε τροφές
Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Gut, διαπίστωσε ότι η εξάλειψη των τροφίμων, που εντοπίστηκαν με τεστ αλλεργίας σε τρόφιμα (αντισώματα IgG) οδήγησε σε δραματικές βελτιώσεις στα συμπτώματα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου. Άλλο άρθρο, που δημοσιεύθηκε στην Αμερικανική Επιθεώρηση Γαστρεντερολογίας, αναφέρει σαφώς ότι πρέπει να σεβόμαστε και να αναγνωρίζουμε το ρόλο των αλλεργιών και της φλεγμονής που προκαλούν τα τρόφιμα στην εκδήλωση της νόσου.
«Αυτό που λένε εν ολίγοις αυτές και άλλες μελέτες είναι ότι, ορισμένα τρόφιμα μπορούν να ερεθίσουν το έντερο και το πεπτικό σύστημα. Αυτές οι ευαισθησίες στα τρόφιμα δεν είναι μια πραγματική αλλεργία, όπως η αλλεργία στα αράπικα φιστίκια ή τα οστρακοειδή, αλλά μια πιο ήπια ευαισθησία, που μπορεί, όμως, να προκαλέσει τρομερά συμπτώματα. Από τις πολλές κοινές ευαισθησίες σε τρόφιμα, αυτή στην γλουτένη είναι ίσως η πιο διαδεδομένη. Ακόμα, λοιπόν, κι αν ο γιατρός σας σάς πει ότι οι εξετάσεις σας για αντισώματα γλουτένης ή κοιλιοκάκη είναι φυσιολογικές, μπορείτε ακόμα να έχετε μια σοβαρή αντίδραση», σύμφωνα με την πιστοποιημένη ιατρό Λειτουργικής Ιατρικής.
Τα γαλακτοκομικά που περιέχουν πρωτεΐνες, όπως η καζεΐνη και ο ορός γάλακτος, μπορούν να ερεθίσουν και να προκαλέσουν φλεγμονή στο έντερο, είναι ένας άλλος ενοχοποιητικός παράγοντας. Και φυσικά υπάρχουν και άλλοι, συμπεριλαμβανομένης της σόγιας, του καλαμποκιού και των αυγών. Οι αντιδράσεις σε αυτά τα τρόφιμα μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα υγείας σοβαρότερα από απλά προβλήματα στο έντερο, όπως η παχυσαρκία, η κατάθλιψη και η ακμή.
Ανισορροπίες στο έντερο
Η επιφάνεια του λεπτού εντέρου, όπου απορροφάται το φαγητό, μπορεί να έχει το μέγεθος ενός γηπέδου τένις, αλλά φιλοξενεί περίπου το 60% του ανοσοποιητικού σας συστήματος. «Αυτό το περίπλοκο έντερο-ανοσοποιητικό σύστημα είναι μόνο ένα στρώμα κυττάρων που κρατά σε απόσταση ασφαλείας όλα τα βακτηρίδια και τα άγρια σωματίδια τροφής. Αν αυτή η επένδυση υποβαθμιστεί, το ανοσοποιητικό σύστημα θα εκτεθεί σε ξένα σωματίδια από τρόφιμα, βακτήρια και άλλα μικρόβια. Με απλά λόγια, το μικροβιακό οικοσύστημα του εντέρου σας πρέπει να είναι υγιές, για να είστε υγιείς. Όταν υπάρχει βακτηριακή ανισορροπία στο έντερό σας, δηλαδή τα παθογόνα είναι περισσότερα από υγιή βακτήρια αρρωσταίνετε», εξηγεί η Δρ. Κοΐνη.
Οι ανισορροπίες στο εντερικό οικοσύστημα που μπορεί να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, περιλαμβάνουν διαρροές στο έντερο, βακτηριακή υπερανάπτυξη μικρού εντέρου (SIBO) και υπερανάπτυξη ζύμης. Ενώ οι προσεγγίσεις για τον καθορισμό αυτών και άλλων θεμάτων του εντέρου συνήθως καθίστανται ξεχωριστές, το «κλειδί» για την αντιστροφή τους, είναι η επανεκκίνηση του εντέρου, ξεφορτώνοντας τα κακά πράγματα και κρατώντας τα καλά.
Πως να αντιμετωπίσετε το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
Αν πάσχετε από το εν λόγω σύνδρομο αυτό που επιθυμείτε είναι γρήγορη ανακούφιση. «Αν θέλετε σχεδόν άμεσα και εντυπωσιακά αποτελέσματα, τολμήστε την αλλαγή της διατροφή σας. Κάντε μια απλή, αντιφλεγμονώδη διατροφή χαμηλή σε αλλεργιογόνα, εκλεπτυσμένους υδατάνθρακες, σάκχαρα και επεξεργασμένα τρόφιμα. Κρατήστε την πραγματικά απλή και καταγράψετε πώς αισθάνεστε μετά από κάθε γεύμα. Ίσως θελήσετε επίσης να εξετάσετε την αφαίρεση τροφών που είναι “δύσκολα” για το έντερο, όπως οι σπόροι και τα φασόλια», λέει η ειδικός.
Και υπογραμμίζει ότι, η συνεργασία με έναν ιατρό, ειδικό στην Λειτουργική Ιατρική, μπορεί να είναι το “μυστικό” για τη διαχείριση της κατάστασης. «Ο ειδικός θα επιλέξει την αιτιολογική και εξατομικευμένη προσέγγιση με ειδική χαρτογράφηση και εξειδικευμένους μεταβολομικούς ελέγχους του εντέρου σας, που θα οδηγήσουν σε οριστική εξάλειψη του προβλήματος χωρίς να χρειαστεί να πάρετε ως θεραπεία αντικαταθλιπτικά, όπως συνηθίζουν να συστήνουν πολλοί “ειδικοί”», τονίζει.
Η Δρ. Νικολέτα Κοΐνη μας προτείνει 10 απλά βήματα για την αντιμετώπιση του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου:
- Τρώτε πρωτεΐνη. Για να αποφύγετε τις ανισορροπίες του σακχάρου στο αίμα, οι οποίες τροφοδοτούν τα βαριά βακτήρια του εντέρου, τρώτε πρωτεΐνες με κάθε γεύμα. Αυτό θα σας βοηθήσει να αποφύγετε τις ξαφνικές αυξήσεις του σακχάρου. Προτιμήστε καθαρή και ζωική πρωτεΐνη, όπως τα ψάρια, τη γαλοπούλα, το κοτόπουλο και τα άπαχα κομματάκια αρνιού και πολλές φυτικές πρωτεΐνες, όπως καρύδια, φασόλια, σπόρους και τόφου.
- Τρώτε τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες. Ολόκληροι κόκκοι, λαχανικά, καρύδια, σπόροι και φρούτα περιέχουν όλα ωφέλιμες φυτικές ίνες.
- Μην φοβάστε τα καλά λιπαρά. Αυξήστε τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τρώγοντας άγριο σολομό κρύου νερού, σαρδέλες, ρέγκα, λιναρόσπορο, ακόμη και φύκια. Χρησιμοποιήστε περισσότερα ζωικά προϊόντα με χορτονομή ή βιολογικά προϊόντα. Εξαλείψτε το υδρογονωμένο λίπος, που βρίσκεται στη μαργαρίνη, το λίπος και τα μεταποιημένα έλαια, καθώς και πολλά ψημένα προϊόντα και επεξεργασμένα τρόφιμα. Χρησιμοποιήστε φυτικά έλαια, όπως λάδι καρύδας, ελαιόλαδο (ειδικά εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο), σουσάμι ψυχρής έκθλιψης και καρύδια.
- Τρώτε τουλάχιστον 8 με 10 μερίδες πολύχρωμων φρούτων και λαχανικών την ημέρα, τα οποία περιέχουν βιταμίνες, που καταπολεμούν τη νόσο, μέταλλα, φυτικές ίνες, φυτοθρεπτικά συστατικά, αντιοξειδωτικά και αντιφλεγμονώδη μόρια.
- Αποφύγετε τα μεταποιημένα τρόφιμα, όπως αναψυκτικά, χυμούς και ενεργειακά ποτά, τα οποία επηρεάζουν το μεταβολισμό του σακχάρου και των λιπιδίων.
- Προσθέστε στη διατροφή σας καλά στοιχεία, όπως ο ψευδάργυρος, η βιταμίνη Α, η γλουταμίνη, τα λιπαρά ωμέγα-3 (ιχθυέλαιο) και το έλαιο νυχτολούλουδου είναι από τα θρεπτικά συστατικά που βοηθούν στην αποκατάσταση της επένδυσης του εντέρου. Χρησιμοποιήστε, επίσης, βότανα, όπως η κουερσετίνη και ο κουρκουμάς, για να μειώσετε τη φλεγμονή και να θεραπεύσουμε το διαρρέον έντερο.
- Μειώστε το άγχος. Ο διαλογισμός, οι βαθιές ανάσες και η γιόγκα συντελούν στη μείωση του άγχους.
- Κοιμηθείτε επαρκώς.
- Γυμναστείτε τακτικά. Ακόμη και 30 λεπτά ζωηρού βαδίσματος μπορούν να σας βοηθήσουν, ενώ αν θέλετε κάτι πιο έντονο, δοκιμάστε προπόνηση υψηλής έντασης ή αντίσταση με βάρη.
- Εντάξτε τα προβιοτικά στη διατροφή σας. Βοηθήστε στον επικοισμό του πεπτικού σας σωλήνα με καλά βακτήρια, όπως Lactobacillus, Bifidobacterium και Saccharomyces boulardii, λαμβάνοντας συμπληρώματα διατροφής δύο φορές την ημέρα για ένα έως δύο μήνες. Ξεκινήστε αργά και παρατηρήστε πώς τα προβιοτικά επηρεάζουν το έντερο σας.