Αβρινέοι στα Κύθηρα, Αβρωνιές στην Κρήτη, Διοσκουρία η κοινή - Dioscorea communis (L.) Caddick &Wilkin - Syn. Tamus communis L.- Dioscoreaceae
Αναρριχητικό φυτό που μπορεί να φτάσει τα 3μ ύψος. Αυτοφυές στη μεσογειακή λεκάνη έχει πλέον εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη και Δυτική Ασία. Αγαπά τα καλά αποστραγγιζόμενα ασβεστολιθικά εδάφη αναπτύσσεται σε περιοχές με αρκετή υγρασία και ήλιο.
Αναρριχητικό φυτό που μπορεί να φτάσει τα 3μ ύψος. Αυτοφυές στη μεσογειακή λεκάνη έχει πλέον εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη και Δυτική Ασία. Αγαπά τα καλά αποστραγγιζόμενα ασβεστολιθικά εδάφη αναπτύσσεται σε περιοχές με αρκετή υγρασία και ήλιο.
 |
| Στου Αφράτη, Αύγουστος 2017 |
Τα μεγάλα λαμπερά φύλλα του έχουν σχήμα καρδιάς και οι καρποί είναι κόκκινες ρόγες. Τα μικροσκοπικά άνθη αρσενικά και θηλυκά σε διαφορετικά φυτά είναι ωχροκίτρινα και βγαίνουν σε χαλαρές ταξιανθίες. Η μεγάλη κονδυλώδης ρίζα του έχει σκούρο μαυριδερό περίβλημα και παρόλο που θεωρείται ένα από τα παλαιότερα καθαρτικά περιέχει επικίνδυνα τοξικά συστατικά και συνιστάται να αποφεύγεται η χρήση της.
Όλα τα μέρη του φυτού είναι τοξικά για τον άνθρωπο και παρόλο που από την αρχαιότητα αναφέρονται θεραπευτικές ιδιότητες (διουρητικό, κατά του άσθματος, εμετικό, κατά των αρθριτικών, θεραπευτικό των εγκαυμάτων, καθαρτικό, κατά των νεφρολιθιάσεων κ.α ) συνιστάται να αποφεύγεται εντελώς η χρήση του εσωτερικά.
Αρκετοί ερευνητές θεωρούν ότι πρόκειται για το φυτό που ο Πεδάνιος Διοσκουρίδης περιγράφει σαν “άμπελο μέλαινα”. Νεώτερη έρευνα καταρρίπτει αυτή τη θεωρία αφού το φυτό αυτό έχει έλικες και μαύρους καρπούς ενώ η dioscorea communis περιπλέκεται σε κλαδιά και αναρριχάται χωρίς να έχει έλικες και έχει κόκκινους καρπούς. (βλ.παρακάτω απόσπασμα) Το πιο πιθανό είναι να γίνεται σύγχυση μεταξύ του είδους tamus communis L. και του είδους bryonia alba, καθώς τα δύο φυτά έχουν παρόμοιες θεραπευτικές ιδιότητες. (S.S Renner, J.Scarborough et al., 2008)
....ἄμπελος μέλαινα· [οἱ δὲ βρυωνία μέλαινα,] οἱ δὲ Χειρώνιον, [οἱ δὲ βουκράνιον, Ῥωμαῖοι ὄβα ταμίνια, οἱ δὲ ὄβα ταμνούτα, οἱ δὲ βίτις ἄλβα, Δάκοι πριάδιλα, οἱ δὲ πατρίνα, Ἄφροι λαουωθέν]· φύλλα ἐστὶ κισσῷ ὅμοια, μᾶλλον δὲ πρὸς τὰ τῆς μίλακος, καὶ οἱ καυλοὶ <δέ>· μείζονα δὲ ταῦτα. ἐλλαμβάνεται δὲ καὶ αὕτη τῶν δένδρων ταῖς ἕλιξι· καρπὸς δὲ βοτρυώδης, χλωρὸς κατ᾽ ἀρχήν, πεπανθεὶς δὲ μέλας γίνεται· ῥίζα μέλαινα ἔξωθεν, ἔνδοδεν δὲ πυξοειδής. {2} καὶ ταύτης οἱ καυλοὶ κατὰ τὴν πρώτην ἐκβλάστησιν λαχανεύονται· εἰσὶ δὲ διουρητικοί, καταμηνίων κινητικοί, τηκτικοὶ σπλημνός, ἐπιλημπτικοῖς τε καὶ παραλυτικοῖς καὶ σκοτωματικοῖς ἁρμόζουσιν. ἡ δὲ ῥίζα δύναμιν ὁμοίαν τῇ λευκῇ κέκτηται, πρὸς τὰ αὐτὰ ἁρμόζουσαν, ἧττον μέντοι ἐνεργεῖ. ποιεῖ δὲ καὶ πρὸς τοὺς τῶν ὑποζυγίων λόφους, ἐπειδὰν ἑλκωθῶσι, τὰ φύλλα σὺν οἴνῳ καταπλασσόμενα καὶ πρὸς στρέμματα ὁμοίως ἐπιτίθεται.
Διοσκουρίδης, Περί Ύλης Ιατρικής, 4.183
Με τον ίδιο τρόπο το φυτό έμεινε με κοινό όνομα σχετικό με τη bryonia , ( αβρωνία, αβρωνιές οβριοί, σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, αβρινέοι στα Κύθηρα, black bryony στην Αγγλία, κλπ). Η κοινή ονομασία στα Γαλλικά herbe aux femmes battues = βότανο για δαρμένες γυναίκες, προφανώς οφείλεται στο γεγονός ότι κατά την παράδοση κατάπλασμα από τη ρίζα του φυτού καταπολεμά τους μώλωπες και βοηθά στη γρηγορότερη επούλωση εκχυμώσεων του δέρματος.
Η παλαιότερη ονομασία του είδους tamus communis προέρχεται πιθανό από τις λέξεις taminia uva = ο καρπός του τάμνου, που χρησιμοποίησε ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος για κάποιο συγγενικό φυτό. Η σύγχρονη ονομασία του γένους dioscorea δόθηκε προς τιμήν του Πεδάνιου Διοσκουρίδη. Το χαρακτηριστικό επίθετο του είδους από το λατινικό communis = κοινός.
Στα Κύθηρα, οι νεαροί βλαστοί του φυτού ονομάζονται αβρινέοι και οι παλιότεροι τους μαζεύουν το Μάρτιο και Απρίλιο μαζί με τα σπαράγγια. Συνήθως τους τρώνε βρασμένους ελαφρά, με χοντρό αλάτι και λαδολέμονο. Πρόκειται για πολύ δημοφιλές πιάτο ιδιαίτερα για αυτούς που αρέσκονται στις πικρές γεύσεις. Αρκετοί μου είπαν ότι πίνουν ακόμα και το ζουμί στο οποίο έβρασαν τους αβρινέους το οποίο αλλάζει δραματικά χρώμα όταν του προσθέσουν λεμόνι (από καφετί γίνεται πορτοκαλοκόκκινο). Το θεωρούν δε εξαίρετο φάρμακο για τα νεφρά και γενικά για αποτοξίνωση του σώματος. Μερικοί, ιδίως στο νότιο μέρος του νησιού, τους τρώνε τηγανητούς σε ομελέτα.
ΠΡΟΣΟΧΗ! ΦΥΤΟ ΤΟΞΙΚΟ ΕΩΣ ΔΗΛΗΤΗΡΙΩΔΕΣ ΑΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΘΕΙ ΩΜΟ Η ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙ ΑΝΕΠΕΞΕΡΓΑΣΤΟ.
--------------------------------------------
Πηγή: floracytherea.blogspot.gr
--------------------------------------------
 |
| Ρεματιά Μητάτων |
Όλα τα μέρη του φυτού είναι τοξικά για τον άνθρωπο και παρόλο που από την αρχαιότητα αναφέρονται θεραπευτικές ιδιότητες (διουρητικό, κατά του άσθματος, εμετικό, κατά των αρθριτικών, θεραπευτικό των εγκαυμάτων, καθαρτικό, κατά των νεφρολιθιάσεων κ.α ) συνιστάται να αποφεύγεται εντελώς η χρήση του εσωτερικά.
Αρκετοί ερευνητές θεωρούν ότι πρόκειται για το φυτό που ο Πεδάνιος Διοσκουρίδης περιγράφει σαν “άμπελο μέλαινα”. Νεώτερη έρευνα καταρρίπτει αυτή τη θεωρία αφού το φυτό αυτό έχει έλικες και μαύρους καρπούς ενώ η dioscorea communis περιπλέκεται σε κλαδιά και αναρριχάται χωρίς να έχει έλικες και έχει κόκκινους καρπούς. (βλ.παρακάτω απόσπασμα) Το πιο πιθανό είναι να γίνεται σύγχυση μεταξύ του είδους tamus communis L. και του είδους bryonia alba, καθώς τα δύο φυτά έχουν παρόμοιες θεραπευτικές ιδιότητες. (S.S Renner, J.Scarborough et al., 2008)
....ἄμπελος μέλαινα· [οἱ δὲ βρυωνία μέλαινα,] οἱ δὲ Χειρώνιον, [οἱ δὲ βουκράνιον, Ῥωμαῖοι ὄβα ταμίνια, οἱ δὲ ὄβα ταμνούτα, οἱ δὲ βίτις ἄλβα, Δάκοι πριάδιλα, οἱ δὲ πατρίνα, Ἄφροι λαουωθέν]· φύλλα ἐστὶ κισσῷ ὅμοια, μᾶλλον δὲ πρὸς τὰ τῆς μίλακος, καὶ οἱ καυλοὶ <δέ>· μείζονα δὲ ταῦτα. ἐλλαμβάνεται δὲ καὶ αὕτη τῶν δένδρων ταῖς ἕλιξι· καρπὸς δὲ βοτρυώδης, χλωρὸς κατ᾽ ἀρχήν, πεπανθεὶς δὲ μέλας γίνεται· ῥίζα μέλαινα ἔξωθεν, ἔνδοδεν δὲ πυξοειδής. {2} καὶ ταύτης οἱ καυλοὶ κατὰ τὴν πρώτην ἐκβλάστησιν λαχανεύονται· εἰσὶ δὲ διουρητικοί, καταμηνίων κινητικοί, τηκτικοὶ σπλημνός, ἐπιλημπτικοῖς τε καὶ παραλυτικοῖς καὶ σκοτωματικοῖς ἁρμόζουσιν. ἡ δὲ ῥίζα δύναμιν ὁμοίαν τῇ λευκῇ κέκτηται, πρὸς τὰ αὐτὰ ἁρμόζουσαν, ἧττον μέντοι ἐνεργεῖ. ποιεῖ δὲ καὶ πρὸς τοὺς τῶν ὑποζυγίων λόφους, ἐπειδὰν ἑλκωθῶσι, τὰ φύλλα σὺν οἴνῳ καταπλασσόμενα καὶ πρὸς στρέμματα ὁμοίως ἐπιτίθεται.
Διοσκουρίδης, Περί Ύλης Ιατρικής, 4.183
 |
| Καραβάς, Αμηρ-Αλή |
Η παλαιότερη ονομασία του είδους tamus communis προέρχεται πιθανό από τις λέξεις taminia uva = ο καρπός του τάμνου, που χρησιμοποίησε ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος για κάποιο συγγενικό φυτό. Η σύγχρονη ονομασία του γένους dioscorea δόθηκε προς τιμήν του Πεδάνιου Διοσκουρίδη. Το χαρακτηριστικό επίθετο του είδους από το λατινικό communis = κοινός.
Στα Κύθηρα, οι νεαροί βλαστοί του φυτού ονομάζονται αβρινέοι και οι παλιότεροι τους μαζεύουν το Μάρτιο και Απρίλιο μαζί με τα σπαράγγια. Συνήθως τους τρώνε βρασμένους ελαφρά, με χοντρό αλάτι και λαδολέμονο. Πρόκειται για πολύ δημοφιλές πιάτο ιδιαίτερα για αυτούς που αρέσκονται στις πικρές γεύσεις. Αρκετοί μου είπαν ότι πίνουν ακόμα και το ζουμί στο οποίο έβρασαν τους αβρινέους το οποίο αλλάζει δραματικά χρώμα όταν του προσθέσουν λεμόνι (από καφετί γίνεται πορτοκαλοκόκκινο). Το θεωρούν δε εξαίρετο φάρμακο για τα νεφρά και γενικά για αποτοξίνωση του σώματος. Μερικοί, ιδίως στο νότιο μέρος του νησιού, τους τρώνε τηγανητούς σε ομελέτα.
ΠΡΟΣΟΧΗ! ΦΥΤΟ ΤΟΞΙΚΟ ΕΩΣ ΔΗΛΗΤΗΡΙΩΔΕΣ ΑΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΘΕΙ ΩΜΟ Η ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙ ΑΝΕΠΕΞΕΡΓΑΣΤΟ.
--------------------------------------------
Πηγή: floracytherea.blogspot.gr
--------------------------------------------