Τελικά δεν ήταν ούτε η υπογραφή του τρίτου Μνημονίου ούτε οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης ούτε τα κρίσιμα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής ούτε καν η δραματική τροπή που πήρε κάποια στιγμή η προσφυγική κρίση ικανά να κλονίσουν την κυβέρνηση. Χρειάστηκε πρώτα να... συνασπιστούν τα μέσα ενημέρωσης (κυρίως βέβαια τα ραδιοτηλεοπτικά) με τον σκληρό πυρήνα της Δεξιάς και να υποβάλουν συστηματικά σε ένα ανώτατο δικαστήριο μια κρίσιμη απόφαση με άμεσα πολιτικά αποτελέσματα.
Από αυτή την άποψη, μπορούν οι παλιότεροι να συγκρίνουν τη σημερινή πολιτική σύγκρουση με όσα ζήσαμε στα τέλη της δεκαετίας του 1980, και ίσως από τις αναλογίες που θα εντοπίσουν να προκύπτουν ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα για την πολιτική αντιμετώπιση της κρίσης.
Οπως και τότε, έτσι και σήμερα, προηγήθηκε μια εκστρατεία αφόρητης ηθικολογίας, με αναφορές σε σκάνδαλα, αλλά κυρίως με συνεχή καταγγελία της κυβέρνησης ως μιας πολιτικής δύναμης, η οποία δεν έχει άλλο σκοπό και κίνητρο στις πολιτικές της επιλογές παρά την παραμονή της στην εξουσία.
Ακολούθησε ο ξεσηκωμός των μέσων ενημέρωσης με μοναδικό στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης και με επίκληση κάθε πρόσφορου ή και κατασκευασμένου επιχειρήματος.
Οπως αποδείχτηκε στη συνέχεια, εκείνος που συντόνιζε την όλη επιχείρηση το 1989 δεν ήταν άλλος από ένα πολιτικό σύστημα στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας, στο οποίο επικεφαλής ήταν ο ίδιος ο τότε αρχηγός της, ο Κώστας Μητσοτάκης, με εμπειρία δεκαετιών στη διαχείριση παρόμοιων κρίσεων.
Εκείνος ήταν άλλωστε που κατόρθωσε να βάλει στο παιχνίδι την Αριστερά, πείθοντας την ηγεσία της και ορισμένα επίλεκτα στελέχη της να συνεργαστούν στην επιχείρηση αποκαθήλωσης του Ανδρέα Παπανδρέου, με την κρυφή επιθυμία να διαμοιραστούν από κοινού τη λεία του ΠΑΣΟΚ.
Οι επιθυμίες
Σ’ αυτό το κλίμα, το ανώτατο δικαστήριο δεν έκανε τότε τίποτα άλλο παρά να επικυρώνει την επιθυμία εκείνου τον οποίο θεωρούσε το ίδιο ισχυρό και εγγυητή της «συνέχειας» του κράτους. Αυτό που συνέβη με τον Αρειο Πάγο της περιόδου 1989-1991 είναι απολύτως ενδεικτικό.
Συμμετείχε ενεργά στην επιχείρηση αποκαθήλωσης του Ανδρέα Παπανδρέου, ενώ μετά την πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη, το 1993, ήταν έτοιμος να αντιταχθεί στα «αντισυνταγματικά» νομοσχέδια της νέας κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ.
Μέσα ενημέρωσης, δικαστική εξουσία και το «σύστημα Μητσοτάκη» σε ένα κακότεχνο «ριπλέι» της κρίσης που οδήγησε στην πτώση του ΠΑΣΟΚ
Δεν είναι δύσκολο να διαγνώσει κανείς και στην πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ σημάδια πολιτικής επιλογής. Εξάλλου σε όλο το τελευταίο χρονικό διάστημα φρόντιζαν οι δικαστικές ενώσεις να παρεμβαίνουν με έντονα χρωματισμένες πολιτικές δηλώσεις τους, στις οποίες πίσω από τα επιχειρήματα περί «ανεξαρτησίας» δεν ήταν δυνατόν να αποκρυβούν οι αντιπολιτευτικές αιχμές.
Η σύγκριση της πρόσφατης απόφασης για τον νόμο Παππά με τις αποφάσεις για τα μνημόνια και κυρίως τους μισθούς-συντάξεις δικαστών και ενστόλων είναι απολύτως ενδεικτικές.
Αλλά για την εμπλοκή των ανωτάτων δικαστηρίων στην εφαρμοσμένη πολιτική δεν ευθύνονται μόνο ή κυρίως οι δικαστές. Στοιχείο της σημερινής κρίσης του πολιτικού συστήματος (όπως και το 1989) είναι η αδυναμία της εκτελεστικής εξουσίας να λειτουργεί με αποτελεσματικό τρόπο.
Μ’ άλλα λόγια, είναι τα ίδια τα κόμματα, οι κυβερνήσεις και οι πολιτικοί παράγοντες, εκείνοι που επιζητούν την άμεση πολιτική παρέμβαση της Δικαιοσύνης, επειδή δεν είναι σε θέση οι ίδιοι να χειριστούν τα κρίσιμα ζητήματα.
Και τα ανώτατα δικαστήρια έρχονται απλά να επικυρώσουν νέους πραγματικούς ή εικαζόμενους συσχετισμούς δύναμης μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων.
Το διαπιστώσαμε και το 2013, όταν το ΣτΕ απέρριψε ως «αντισυνταγματικό» τον νόμο Ραγκούση για την ιθαγένεια. Είχε ήδη σχηματιστεί η κυβέρνηση Σαμαρά, ο οποίος είχε προσωπικά υποσχεθεί την κατάργηση των προοδευτικών εκείνων διατάξεων. Αλλά στην κυβέρνησή του μετείχε από το 2012 το ΠΑΣΟΚ, το οποίο –έστω και υπό νέο αρχηγό– δεν ήταν εύκολο να καταργήσει τον δικό του νόμο. Ανέλαβε λοιπόν το ΣτΕ να βγάλει το φίδι από την τρύπα.
Ο «κιτρινισμός»
Ο αντικυβερνητικός ξεσηκωμός των μέσων ενημέρωσης θυμίζει επίσης το μακρινό 1989. Μπορεί τότε να υπήρχαν μόνο εφημερίδες, αλλά η σημερινή συντονισμένη αντικυβερνητική εκστρατεία δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τα κίτρινα πρωτοσέλιδα του 1989.
Αν ήθελε κανείς να διδαχτεί κάτι απ’ αυτή τη σύγκριση, δεν θα ήταν δύσκολο να βγάλει κάποια κρίσιμα συμπεράσματα.
Πρώτα πρώτα για την κυβέρνηση το δίδαγμα θα ήταν ότι δεν οδηγεί πουθενά η αναπαραγωγή από τη δική της πλευρά μιας αντίστροφης ηθικολογίας. Το επιχείρημα με «τα παιδιά που θα πεινάσουν» και «τους ασθενείς που θα στερηθούν την περίθαλψη» δεν είναι καθόλου πειστικό.
Οπως δεν ήταν τότε πειστική η χρήση εφημερίδων όπως η «Αυριανή» για την ανακάλυψη ακόμα και «ερωτικών» σκανδάλων του Κώστα Μητσοτάκη, προκειμένου να αντισταθμιστούν τα ροζ σκάνδαλα του Ανδρέα.
Η ανάθεση τότε της αντιπαράθεσης σε στελέχη όπως ο Αγ. Κουτσόγιωργας σημάδεψε οριστικά την πορεία του ΠΑΣΟΚ.
Από την άλλη πλευρά, η Νέα Δημοκρατία ίσως θα έπρεπε να θυμηθεί ότι η δική της βουλιμική επιθυμία να αποκατασταθεί στην εξουσία πάση θυσία τη βοήθησε πράγματι να σχηματίσει κυβέρνηση το 1990, αλλά αυτή η αποκατάσταση ήταν τόσο εύθραυστη, ώστε μετά την πτώση της το 1993, χρειάστηκε να περιμένει περισσότερα από δέκα χρόνια για να ξανακυβερνήσει.
Οσο για τα ίδια τα μέσα ενημέρωσης, καλό θα ήταν να θυμηθούν ότι λίγους μήνες μετά την ενορχηστρωμένη επίθεση στον Ανδρέα Παπανδρέου, υποχρεώθηκαν και πάλι να διαχωριστούν, ανάλογα με ποιον πόλο του δικομματισμού υποστήριζαν.
Ο μεγάλος ηττημένος εκείνης της περιόδου ήταν ακριβώς τα μέσα ενημέρωσης. Μπορεί οι μεγαλοεκδότες να ανέκτησαν την επιχειρηματική τους ευρωστία, κυρίως χάρη στη σκανδαλώδη παραχώρηση των ραδιοτηλεοπτικών συχνοτήτων στο δικό τους τραστ, αλλά η αξιοπιστία τους ποτέ δεν αποκαταστάθηκε πλήρως.
Και σήμερα, δικαίως, θεωρούνται εξίσου αναξιόπιστοι όσο και το ίδιο το πολιτικό σύστημα...
-------------------------------------------------------------------------
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών-Δημήτρης Ψαρράς
-------------------------------------------------------------------------
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών-Δημήτρης Ψαρράς
-------------------------------------------------------------------------