Στις 21 Ιουλίου του
1852 ο Κυθήριος λόγιος, νομικός και ιστοριοδίφης Νικόλαος-Σοφοκλής
Καλούτσης μπαρκάρισε στο Καψάλι με προορισμό την Tεργέστη. Μαζί πήρε τον
αδελφό του Δομήνικο και τα ξαδέλφια του Εμμανουήλ και Νικόλαο Μόρμορη.
Μετά τη Μεθώνη και την Πύλο έφθασαν στη Ζάκυνθο, όπου ήταν η μνηστή του
Νικολάου Μόρμορη, Αικατερίνη, κόρη του δικαστή Κ. Ναράντζη.
Στο
ημερολόγιο που άφησε ο Καλούτσης γράφει:
Ζάκυνθος
Περί το μεσονύκτιον της Τρίτης 29 Ιουλίου ελιμενίσθημεν τέλος πάντων εις Ζάκυνθον και διενυκτερεύσαμεν εντός του πλοίου.Την επιούσαν 30 Ιουλίου απεβιβάσθημεν και επήγαμεν μετά των αδελφών Μόρμορη εις την οικίαν του κ. Κ.Ναράντζη, την θυγατέρα του οποίου Αικατερίνη έμελλε να νυμφευθή ο Νικόλαος Μόρμορης. Εκεί επρογευματίσαμεν, ακολούθως περιελθόντες την πόλιν, εγεύθημεν εις την οικίαν του ιδίου κ. Ναράντζη. Επήγαμεν έπειτα προς επίσκεψιν του φίλου κ. Δημ. Ρώση, όστις ευρίσκετο εις την εξοχήν. Εύρομεν την νύμφην του (θυγατέρα του κ. Ράινερ) τραγουδούσαν και κρούουσαν το κλειδοκύμβαλον, ήλθεν εν τοσούτω και ο σύζυγος αυτής Γεώργιος Ρώσης, όστις εξήλθεν εις ζήτησίν μας και μας προσεκάλεσεν να δειπνήσωμεν και αναπαυθώμεν εις την οικίαν του.
Προς τας 5 μ.μ. μας έφερεν διά της αμάξης του εις την οικίαν της κας Σωσάνης Ρώση εις θέσιν Ακρωτήριον. Εύρομεν αυτήν σχεδόν αγνώριστον, πάσχουσαν από εξόστοσιν της σπονδυλικής στήλης. Εκεί ήλθεν και ο κ. Γεώργιος Ρώμας μετά της συζύγου του Λουίζας προς επίσκεψιν της ασθενούσης. Το εσπέρας επιστρέψαντες εις την πόλιν επήγαμεν εις την οικίαν του κ. Ναράντζη, όπου εκρατείτο συναναστροφή εκ πολλών Δεσποίνων, Δεσποσύνων και Κυρίων.
Παρευρίσκετο και ο περίφημος αυτοσχέδιος ποιητής (poeta estemporaneo) Regaldi όστις μας διεσκέδασεν δι’ αστείων ποιήσεων. Η δεσποσύνη Σωσάνη Ναράντζη επαιάνισεν και ετραγώδησεν μέχρι της 11ης. Απεσύρθημεν εις την οικίαν του κ. Ρώση, όπου εκοιμήθημεν.
Την επιούσαν, 30 Ιουλίου, προγευματίσαντες εις του κ. Ρώση, εξήλθομεν προσκυνήσοντες τον Άγιον Διονύσιον. Είδον το προ μικρού αποπερατωθέν κωδωνοστάσιον εις το σχέδιον εκείνου του εν Βενετία Αγίου Μάρκου.
Επισκεφθέντες τον φίλον κ. Κομούτον μας υπεδέχθη φιλοφρόνως προσκαλέσας μας εις γεύμα.
Περί την 6 μ.μ. της αυτής ημέρας επεβιβάσθημεν εις το Αυστριακόν ατμόπλοιον Vorwarts ……..
(Γεωργίου Λεοντσίνη:Το ημερολόγιο του Νικολάου-Σοφοκλή Καλούτση 1848-1896. Αθήνα 2009)
----------------------------------------
Ελένη Χάρου Κορωναίου
----------------------------------------