Η τραγωδία του Norman Atlantic δεν σημειώθηκε σε μια ιδανική συγκυρία για την ακτοπλοΐα. Λαμβάνει χώρα μέσα σε ένα περιβάλλον που σύμφωνα με τους επαΐοντες χαρακτηρίζεται από την παροιμιώδη ελληνική αβελτηρία η οποία έχει καθυστερήσει, ίσως ασυγχώρητα, την αναδιάρθρωση της ελληνικής ακτοπλοϊκής βιομηχανίας.
Μια σειρά αρνητικών παραμέτρων έχει οδηγήσει μεγάλες ελληνικές ακτοπλοϊκές, μεταξύ των οποίων και η ναυλώτρια του μοιραίου Norman Atlantic, ΑΝΕΚ, στην αναζήτηση ταμειακών ροών ακόμα και από δρομολόγια με ζημιογόνα αποτελέσματα, προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα λειτουργικά τους κόστη. Έτσι εξηγούν ορισμένοι καλά πληροφορημένοι κύκλοι το γιατί φτάσαμε να παρακολουθούμε μια ναυτική τραγωδία με πρωταγωνιστές Ιταλό καπετάνιο και ιταλικό πλήρωμα λίγους μόλις μήνες μετά το παρ’ ολίγον ναυάγιο του επίσης ιταλικού Εuropalink, στην ίδια περιοχή.
Οι παράμετροι αυτοί δεν είναι άγνωστοι ούτε στον Πειραιά ούτε στις πιστώτριες τράπεζες ούτε στα ναυτεργατικά σωματεία ούτε στους κρατικούς αρμοδίους.
Δραματικές περικοπές στις χρηματοδοτήσεις για δημόσιες υπηρεσίες, άγριος και, κατά πολλούς, αθέμιτος ανταγωνισμός από ιταλικές ακτοπλοϊκές, κατάρρευση της επιβατικής κίνησης λόγω της κρίσης, υψηλός δανεισμός και έλλειψη χρηματοδοτήσεων για κεφάλαια κίνησης, υψηλότατες μέχρι πρόσφατα τιμές καυσίμων, ένα πεπαλαιωμένο και συχνά εχθρικό για τις επιχειρήσεις θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της βιομηχανίας και ακριβά λιμενικά τέλη και τιμολόγια υπηρεσιών εξυπηρέτησης της ακτοπλοΐας συνθέτουν το φόντο του ατυχήματος του Norman Atlantic.
«Η ΑΝΕΚ στο συγκεκριμένο δρομολόγιο κατ’ ουσίαν αναγκάστηκε να ναυλώσει και να χρησιμοποιεί ιταλικό πλοίο προκειμένου να μπορεί να έχει κόστη ανταγωνιστικά με αυτά των Ιταλών που χαρακτηρίζονται από πολύ πιο ευέλικτες και μισθολογικά ελκυστικότερες επανδρώσεις και άλλες επιβαρύνσεις. Και αυτό προκειμένου να μπορέσει να αντλήσει ρευστότητα από τις ενεργές και δραστήριες και το χειμώνα γραμμές της Αδριατικής». Αυτό αναφέρει στο Capital.gr πηγή της Ακτής Μιαούλη εξηγώντας πως και άλλες ελληνικές εταιρείες που κάποτε μεσουρανούσαν στην Αδριατική λειτουργούν δρομολόγια με ζημίες «μόνον και μόνον για να μπορούν να έχουν τις ταμειακές ροές που θα τους καλύψουν το νεκρό επιβατικά χειμώνα στο Αιγαίο μέχρι να φτάσουν στο επόμενο καλοκαίρι».
Ανταγωνισμός
Και γιατί δεν μπορούν να είναι κερδοφόρες στην Αδριατική; Μα γιατί δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τα πολύ χαμηλότερα κόστη της ιταλικής σημαίας που χρησιμοποιεί ο ανταγωνισμός, απαντούν οι ίδιοι κύκλοι. Εάν όμως η ελληνική σημαία είχε γίνει ανταγωνιστικότερη και εάν δεν υπήρχε η βαθιά κρίση τότε δεν θα χρειαζόταν η προσφυγή σε ναυλώσεις ιταλικών πλοίων, συμπληρώνουν. Δεν ήταν λοιπόν ατύχημα η πύρινη λαίλαπα στο Norman Atlantic; Ασφαλώς και ήταν.
Όμως έμπειροι Έλληνες ναυτικοί σημειώνουν πως «τέτοια περιστατικά έχουν σημειωθεί σπανιότερα σε ελληνικά καράβια με ελληνικά πληρώματα και έχουν αντιμετωπιστεί πολύ πιο γρήγορα και ακίνδυνα ακόμα και σε πλοία που κουβαλάνε κάμποσες δεκαετίες στη γάστρα τους».
Αναδιάρθρωση
Την απάντηση του ποιος φταίει θα τη δώσουν ασφαλώς οι πραγματογνώμονες και οι αρμόδιες αρχές. Όμως ήδη τραπεζικοί κύκλοι με τους οποίους επικοινώνησε το capital.gr σημειώνουν πως το ατύχημα έρχεται σε μια συγκυρία που ο κλάδος επιχειρεί να εξέλθει από την κρίση και ως εκ τούτου το γεγονός μπορεί να περιπλέξει την διαδικασία και την προσπάθεια αυτή. Μια προσπάθεια που, αξίζει να σημειωθεί, έχει διαστάσεις εθνικού θέματος δεδομένου του νησιωτικού χαρακτήρα της χώρας.
Ορισμένες ακτοπλοϊκές, όπως η Attica Group που λειτουργεί τα Blue Star και Super Fast Ferries, όχι μόνον έχουν γυρίσει σε λειτουργική αλλά και σε καθαρή κερδοφορία, έχουν μειώσει το δανεισμό τους και έχουν προσελκύσει ξένα επενδυτικά κεφάλια, επί του προκειμένου την Fortress Group. Η διαδικασία αυτή επιβάλλεται να συνεχιστεί και με τους άλλους ακτοπλόους. Είτε με συγχωνεύσεις και εξαγορές είτε με συνεργασίες, όπως υπογραμμίζουν χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι που εχουν εργαστεί επί των σχεδίων αυτών.
Χρέη και στόλος
Οι τέσσερις εισηγμένες ακτοπλοϊκές επιχειρήσεις του κλάδου εμφανίζουν αθροιστικά τραπεζικό δανεισμό της τάξης των 840 εκατομμυρίων ευρώ, μειωμένο πάντως σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Αν και τόσο τα αποτελέσματα EBITDA όσο και άλλοι αριθμοδείκτες του κλάδου εμφανίζονται βελτιωμένοι στο εννεάμηνο εξαιτίας των δυο από τις τέσσερις εταιρείες, οι συνολικές υποχρεώσεις (εάν συνυπολογισθούν αυτές προς προμηθευτές κλπ) ξεπερνούν το 1,150 δισ. ευρώ. Την ίδια ώρα η συνολική αξία του στόλου των τεσσάρων ακτοοπλόων (ιδιοχρησιμοποιούμενα ενσώματα πάγια στοιχεία) ανέρχεται στα 1,362 δισ. ευρώ. Να σημειωθεί πως στα μεγέθη αυτά δεν συνυπολογίζονται εκείνα της εξίσου μεγάλης Hellenic Seaways η οποία δεν είναι εισηγμένη. Αφορούν την ιταλικών συμφερόντων Minoan lines, την ΑΝΕΚ, την Attica Group (Blue Star και Super Fast ferries) και την ΝΕΛ.
Δραματικές περικοπές
Και ενώ οι εταιρείες χρειάζονται επειγόντως ρευστότητα καθώς καλούνται να στηρίξουν τη διασύνδεση της ηπειρωτικής χώρας με ένα νησιωτικό πληθυσμό 1,6 εκατομμυρίων Ελλήνων, τα μνημόνια επέβαλαν συρρίκνωση στις χρηματοδοτήσεις για άγονες γραμμές. Περιόρισαν έτσι περαιτέρω τα περιθώρια ταμειακών ελιγμών των επιχειρήσεων. Είναι χαρακτηριστικό πως το 2009 η ακτοπλοΐα ελάμβανε επιδοτήσεις 130 εκατ. ευρώ, και φέτος έλαβε 80 εκατ. Αυτά τα 50 εκατ. ευρώ που λείπουν ετησίως έχουν ασφαλώς σημαντικό αντίκτυπο.
Τα πετρέλαια
Μπορεί η πτώση των τιμών του πετρελαίου φέτος κατά 50% να δίνει μια ανάσα στις ακτοπλοϊκές –μικρότερη όμως από 50% λόγω της πτώσης της ισοτιμίας ευρώ δολαρίου- όμως τα προηγούμενα έτη τα καύσιμα έφτασαν να αντιπροσωπεύουν πάνω από το 50% των λειτουργικών δαπανών των ακτοπλοϊκών. «Όχι δε μόνον εξαιτίας των διεθνών τιμών», σημειώνουν με νόημα οι ακτοπλόοι. Φιλόδοξες προτάσεις για χρήση φυσικού αερίου παρέμειναν προτάσεις και τώρα πια σκοντάφτουν στην απουσία κινήτρου λόγω του φτηνότερου αργού.
Εάν το ατύχημα του Norman Atlantic ιδωθεί μέσα από το πρίσμα που συνθέτουν οι παραπάνω συνθήκες αποκτά αναμφισβήτητα διαφορετικές διαστάσεις. Οι προσδοκίες στρέφονται τώρα στην συνέχιση της διαδικασίας αναδιάρθρωσης του κλάδου που σε κάποιες περιπτώσεις έχει προχωρήσει με γενναία βήματα αλλά σε άλλες με αβέβαιο τρόπο.
--------------------------------------
Πηγή: capital.gr-Ηλίας Γ. Μπέλλος
--------------------------------------