Σελίδες

Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου 2012

Κώστας Κουλεντιανός ο "γλύπτης-αλχημιστής"

Δυστυχώς λιγότερο γνωστός  στην Ελλάδα, άγνωστος για τα Κύθηρα, ο Κουλεντιανός (Τσιριγώτικης καταγωγής) υπήρξε ένας απο τους μεγαλύτερους σύγχρονους γλύπτες.

Εζησε κάνοντας πολύ μεγάλη καριέρα διεθνώς,σε όλο τον κόσμο, μένοντας όμως στην Γαλλία στο Παρίσι, όπου και είχε γίνει και καθηγητής στην Σχολή Καλών Τεχνών.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, κάπως, ανακαλύφθηκε απο τους Ελληνες, και έγιναν κάποιες εκθέσεις του στην Ελλάδα, υπάρχουν έργα του σε μεγάλες συλλογές, και 2-3 έργα του σε δημόσιους χώρους.

Κάποτε μου είχε μιλήσει (γύρω στο 86-88; ) για ένα μεγάλο γλυπτό του που ήθελε να στείλει στα Κύθηρα, μνημείο του ξενητεμένου, που θα ήθελε να μπεί σε εκείνο το σημείο που αποχαιρετούσαν οι μανάδες αυτούς που ξενητευόντουσαν.

Αυτό σημαίνει πως γνώριζε καλά και απο πρώτο χέρι την Τσιριγώτικη πονεμένη ιστορία της ξενητιάς.
Δεν ξέρω αν υπάρχουν σήμερα στο Τσιρίγο συγγενείς του.

Ο γυιός του ο Μπέν, ζει στην Γαλλία, και  δεν έχει έρθει ποτέ στο Τσιρίγο, ούτε έχει καμμιά σχέση με το νησί.

Γνωρίζει όμως την καταγωγή  του πατέρα του.

Νομίζω πως πρέπει να γραφτεί κάτι  γι αυτόν τον σπουδαίο Τσιριγώτη.
--------------------------
Μανώλης Χάρος
--------------------------


Ο γλύπτης-αλχημιστής «επιστρέφει» στην Αθήνα

 
Εζησε και εργάστηκε στη Γαλλία, όπου φυγαδεύτηκε το 1945. Ο γιος του, Μπεν Κουλεντιανός, μιλάει για τον πατέρα του λίγες ημέρες πριν από τη μεγαλύτερη έκθεση έργων του στην Ελλάδα.

Μπορεί ο πατέρας του, ο μεγάλος έλληνας γλύπτης Κώστας Κουλεντιανός, να έζησε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του στο Παρίσι, ο μοναχογιός του όμως, Μπεν Κουλεντιανός, εν αντιθέσει προς άλλα παιδιά ελλήνων καλλιτεχνών που δημιούργησαν στη Γαλλία, έζησε τα παιδικά του χρόνια στην Αθήνα. «Το πλεονέκτημα αυτού του γεγονότος είναι πως, καθ' ότι Ελληνας, μπόρεσα να υποστηρίξω καλύτερα στον τόπο μου το έργο του πατέρα μου» μας λέει. 

Ο Μπεν Κουλεντιανός συνάντησε ξανά τον πατέρα του το 1976, στα χρόνια της ενηλικίωσής του, όταν πήγε να σπουδάσει στη γαλλική πρωτεύουσα. «Η συναισθηματική αυτή ιστορία συνεχίζεται στην πιο σημαντική έκθεση που πρόκειται να γίνει για τον πατέρα Κουλεντιανό στον τόπο του, ούτως ώστε ο καλλιτέχνης να βρει τη θέση που του αξίζει».

Ισως σε αυτή την ηλικία να μπορούσε να εκτιμήσει καλύτερα το έργο του «μεγαλύτερου έλληνα γλύπτη του 20ού αιώνα» σύμφωνα με τον επιστημονικό επιμελητή της νέας έκθεσης με έργα του Κώστα Κουλεντιανού στο Μουσείο Μπενάκη, Ντένη Ζαχαρόπουλο. Αλλωστε ο Μπεν εργάστηκε εντατικά κοντά στον πατέρα του προτού αναχωρήσει για τις σπουδές του ως μουσικού στην Αμερική, στα τέλη της δεκαετίας του 1970, ενώ επέστρεψε στη Γαλλία για να ζήσει και να εργαστεί ξανά στο πλευρό του, από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 ως το 1995, χρονιά θανάτου του Κώστα Κουλεντιανού, στην Αρλ.

Η εμπειρία που απέκτησε δουλεύοντας μαζί του υπήρξε τόσο μεγάλη ώστε ο Μπεν Κουλεντιανός να λέει σήμερα ότι θεωρεί τον εαυτό του εξπέρ ως προς το έργο του πατέρα του, «απλούστατα διότι έζησε μέσα από το έργο του Κώστα Κουλεντιανού». Φυσικό λοιπόν να υπογράφει (μαζί με τον Θόδωρο Παπαδόπουλο) τον γενικό συντονισμό και την επιμέλεια της έκθεσης που με τίτλο «Κ. Κουλεντιανός. Ο τελευταίος ακροβάτης του μοντερνισμού» θα φιλοξενηθεί από τις 27 Σεπτεμβρίου στο Μουσείο Μπενάκη.



Με το πλοίο της μεγάλης φυγής
Η έκθεση περιλαμβάνει 120 έργα του καλλιτέχνη, αντιπροσωπευτικά όλων των περιόδων δημιουργίας του: από τα πρώτα σπουδαστικά έργα της δεκαετίας του 1940, όταν ακόμη δούλευε με πηλό, ως τα μνημειακά έργα από σίδερο, των τελευταίων δεκαετιών της ζωής του. Μιας ζωής που, όπως σημειώνουν οι οικείοι του, ξετυλίγει το νήμα της σαν παραμύθι.

Ηταν μέσα στη δίνη του εμφυλίου πολέμου, τα χαράματα της 22ας Δεκεμβρίου του 1945, όταν ο Κώστας Κουλεντιανός έφυγε για τη Γαλλία με το μεταγωγικό «Ματαρόα» το οποίο φυγάδευσε τη νεότερη πνευματική ελίτ της Ελλάδας στο εξωτερικό. Το πλοίο της μεγάλης φυγής τον οδήγησε στο ασφαλές λιμάνι μιας χώρας που θα του άνοιγε μεγάλους ορίζοντες δημιουργίας.

«Ηταν ταλαντούχος, μορφωμένος, ωραίος, ειλικρινής, με γνήσιες δημοκρατικές πεποιθήσεις λόγω της συμμετοχής του στην ελληνική Αντίσταση και αγαπητός σε όλους» μας λέει ο Ντένης Ζαχαρόπουλος. Η γνωριμία του με τον Ανρί Λοράν - ο οποίος μάλιστα τον «έχρισε» συνεχιστή του - αποδείχθηκε καθοριστική και επηρέασε πολλά από τα έργα του. «Ο Κώστας Κουλεντιανός έλαμψε στη Γαλλία και σήμερα πολλά έργα του υπάρχουν σε δημόσιες τοποθεσίες της χώρας και αλλού».

Ο Κουλεντιανός έζησε στη ζωντανή γαλλική κοινωνία των μεταπολεμικών δεκαετιών. «Δεν ήταν μόνο τα ατελιέ και η καλλιτεχνική δημιουργία. Ηταν τα ξενύχτια, οι συναντήσεις, οι έρωτες» τονίζει ο Ντένης Ζαχαρόπουλος. Στα σπίτια του Κουλεντιανού και των γειτόνων του, του γλύπτη Ιάσονα Μολφέση και του επίσης γλύπτη Μέμου Μακρή, σύχναζαν άνθρωποι όπως ο Αξελός, ο Πράσινος, ο Μόραλης, ο Φραγκιάς - όταν περνούσαν από το Παρίσι - αλλά και συγγραφείς όπως ο Ροζέ Βαγιάν και άλλες μορφές της πνευματικής και λογοτεχνικής ζωής της Γαλλίας, ενώ ήταν γνωστό ότι ο Κουλεντιανός διατηρούσε φιλικούς δεσμούς και με τον Πικάσο.

«Ηταν γενναιόδωρος, καλός και τίμιος άνθρωπος» λέει ο Μπεν Κουλεντιανός. «Ζούσε μέσα από τη δουλειά του και αγαπούσε ιδιαίτερα τους φίλους του». Πώς βίωσε ο ίδιος την εμπειρία του να εργάζεται και να δημιουργεί στο εργαστήριο ενός «αλχημιστή»; «Δεν μπορώ να αρνηθώ ότι ήταν αυταρχικός» απαντά ο γιος του. Ενιωθε περισσότερο Γάλλος ή Ελληνας; «Ο Κουλεντιανός ένιωθε Ελληνας, όπως νιώθει κάποιος που αγαπάει την πατρίδα του. Δούλεψε πολύ με την Ελλάδα κάνοντας πολλές εκθέσεις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια της ζωής του και ήθελε πολύ να διδάσκει στη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου και ο ίδιος υπήρξε μαθητής. Αλλά δεν πρόλαβε».

Ζούσε στο Παρίσι, «ανέπνεε» στην Ελλάδα
Παρ' ότι στενότατα συνδεδεμένος με τη Γαλλία, ο Κώστας Κουλεντιανός δεν «έφυγε» ποτέ από την Ελλάδα. Επέστρεφε συχνά στην πατρίδα του για να παρουσιάζει τη δουλειά του. Το 1982 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Biennale της Βενετίας και το 1985 ήρθε στην Αθήνα για την προετοιμασία της έκθεσης «Γλυπτά γενιά 3». 

«Πάντα διατηρούσε στενή επαφή με τις πνευματικές και δημοκρατικές δυνάμεις του τόπου. Ηταν φίλος του Σεφέρη, του Τσίρκα και άλλων» μας πληροφορεί ο Ντένης Ζαχαρόπουλος. Από τις τελευταίες του δουλειές, το μνημειακό γλυπτό που φιλοτέχνησε για το Μουσείο Εμφιετζόγλου το 1994, έναν χρόνο προτού φύγει από τη ζωή.

Το όνομα του Κώστα Κουλεντιανού υπήρξε τελικά διαβατήριο ή ανασταλτικός παράγοντας στη ζωή του γιου του, Μπεν; «Κοιτάξτε, όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες είναι απορροφημένοι από τη δουλειά τους και μέσα από αυτή τη διαδικασία τα παιδιά τους υποφέρουν. Εγώ, ευτυχώς, δεν υπέφερα ιδιαίτερα. Ισως διότι έφυγα να σπουδάσω σε άλλον τόπο, ίσως διότι γνώριζα πάντα ότι ο πατέρας μου ήταν ένας καλός άνθρωπος. Δεν θυμάμαι αν του το έχω πει, γιατί δεν ζήσαμε αρκετά μαζί ώστε να "ανοιχτούμε" όσο θα θέλαμε».
Πότε & πού:
«Κ. Κουλεντιανός. Ο τελευταίος ακροβάτης του μοντερνισμού». Από 27 Σεπτεμβρίου 2012 ως 5 Ιανουαρίου 2013 στο Μουσείο Μπενάκη, Κτίριο οδού Πειραιώς
---------------------------------
Πηγή: Το ΒΗΜΑ
---------------------------------