Με έκπληξη διάβασα την πρόταση της Κυθηραϊκής Πρωτοβουλίας προς το Δημοτικό μας Συμβούλιο, περί τα τέλη Ιουνίου ε.έ., για τη δημιουργία Δημοτικής Βιβλιοθήκης.
Μέχρι εκείνη τη στιγμή πίστευα ότι η αγωνία για το μέλλον του βιβλίου στα Κύθηρα απασχολούσε μια πολύ περιορισμένη και μάλλον κλειστή κοινότητα παράξενων όντων (που κάθονται στην παραλία και διαβάζουν αντί να παίζουν ρακέτες, που όσο περιμένουν τη σειρά τους στην τράπεζα κερδίζουν το χρόνο τους διαβάζοντας, που δεν μπορούν να κλείσουν μάτι αν δεν πλύνουν τα δόντια τους και δεν διαβάσουν πρώτα καμμιά δεκαριά σελίδες), ενώ η υπόλοιπη κοινωνία αντιμετωπίζει την ανάγνωση σαν άσκοπη επίδειξη ή στην καλύτερη περίπτωση σα μια γραφική συνήθεια.
Η πρόταση της Κ.Πρ. με έκανε ν’ αντιληφθώ με χαρά ότι ένα παιδευτικό θέμα μπορεί να αποτελέσει στόχο μιας μικρής ‘‘επαρχιακής’’ παράταξης ευαίσθητων ανθρώπων και να γίνει αντικείμενο προβληματισμού και ζυμώσεων ενός μεγαλύτερου τμήματος της τοπικής μας κοινωνίας.
Θα ήθελα, λοιπόν, κι εγώ –από την πλευρά του μεμονωμένου αλλά όχι και απομονωμένου πολίτη– να επισημάνω τα εξής:
i ] Κατ’ αρχάς, θεωρώ ιδιαιτέρως αξιοσημείωτη και πολιτικώς υγιή ενέργεια μια παράταξη της αντιπολίτευσης να καταθέτει στο τραπέζι όχι μια εύκολη άρνηση αλλά μια υπεύθυνη μελετημένη πρόταση. Η άρνηση μπορεί, πολλές φορές, να μοιάζει με ασφαλές καταφύγιο για την εκτόξευση πολιτικών πυροτεχνημάτων, η κατάφαση όμως χρειάζεται οργάνωση, εργασία, συμμετοχή, ανάληψη δράσης και ανάληψη ευθύνης.
ii ] Η πρόταση της Κ.Πρ. αποτελεί τμήμα μιας ευρύτερης θεώρησης των πολιτικών πραγμάτων, σύμφωνα με την οποία αυτά λογίζονται κομμάτι της πολιτιστικής συγκρότησης της κοινωνίας. Ο πολιτισμός δεν πρέπει να είναι μια υποσημείωση σε πολυσέλιδα ανεφάρμοστα μεταρρυθμιστικά προγράμματα ούτε η συμπυκνωμένη αυγουστιάτικη αποζημίωση ενός εντεκάμηνου χειμώνα. Για πρώτη ίσως φορά ένας πολιτικός φορέας εντάσσει στην προβληματική του σοβαρά (και όχι σαν πρόχειρη προεκλογική εξαγγελία) ένα πολιτιστικό ζήτημα, μικρής ίσως εμβέλειας αλλά ύψιστης σημασίας.
iii ] Η πολιτική, στις σύγχρονες δυτικές δημοκρατίες μας, υποκινείται και τροφοδοτείται από την αγαστή συνεργία της με χειροπιαστές και αμοιβαία επικερδείς επιχειρηματικές προθέσεις. Είναι λοιπόν, νομίζω, πρωτόγνωρo, μία ρεαλιστική πολιτική πρόταση άμεσης εφαρμογής να μην υποκρύπτει κάποιο συγκεκριμένο επώνυμο συμφέρον αλλά να στοχεύει στην ωφέλεια των πολλών και όχι στην ‘‘ευγνωμοσύνη’’ των ολίγων.
iv ] Στο σχέδιο της Κ.Πρ. εμπεριέχονται τα στοιχεία που μπορούν να αποτελέσουν εφαλτήριο για μια γενικότερη αντιμετώπιση της υστεροελλαδικής μας κρίσης. Η πρόταση για την ευρύτερη δυνατή κοινωνική υποστήριξη της Βιβλιοθήκης στηρίζεται σε ένα πειραματικό μοντέλο πρωτοβουλίας, ευεργετισμού και εθελοντισμού που προτείνει και υπόσχεται κάτι περισσότερο από την επίλυση ενός απλού προβλήματος: την ευτυχία της συν-εργασίας, την πίστη στις δυνάμεις της κοινωνίας, την επανασυγκρότηση του δημόσιου χώρου και τη βαθύτερη αλλαγή νοοτροπίας.
v ] Είναι, επίσης, άκρως ενδιαφέρον κι ελπιδοφόρο να βλέπουμε την ανατροπή του σχήματος ‘‘επαιτείας’’: ο αρχόμενος να ζητάει και ο άρχων με το χέρι στην τσέπη να σκέφτεται πώς θα αρνηθεί ευσχήμως. Τώρα οι δημότες προσέρχονται στο Δήμο τους και -αντί για να ζητούν- προσφέρουν. Ο άρχων όμως και πάλι το σκέφτεται. Τα πράγματα θα γίνουν ακόμα περισσότερο ελπιδοφόρα όταν θα πάρει επιτέλους τη σωστή απόφαση: να ‘‘ελεήσει’’ το λαό του ... αποδεχόμενος την προσφορά.
Εν μέσω μιας καλοκαιρινής ευτυχίας που τρίζει επικινδύνως (με οδυνηρές ειδήσεις από τη μεγάλη πατρίδα και αμυδρές ελπίδες από τη μικρή πατρίδα), δεν υπάρχει ακόμα καμμία απάντηση από επίσημα χείλη.
Ο άυλος πολιτισμός του βιβλίου, όμως, δεν επιτρέπεται να αντιμετωπίζεται σαν γαρνιτούρα του κυρίως πιάτου που είναι η πολιτική των κατασκευαστικών έργων και των δημοσίων οικονομικών.
Η Νέα Δημοτική Βιβλιοθήκη Κυθήρων μπορεί να γίνει το θησαυροφυλάκιο της ιστορικής μνήμης του τόπου και ένα σημαντικό κέντρο πνευματικής ζωής του νησιού μας.
Κανείς μας δεν πρέπει -βραχυκυκλωμένος στις μικρές έγνοιες της καθημερινότητας- να υποτιμήσει μια τέτοια προοπτική. Διότι το μέλλον θα αποδειχθεί πιο δυνατό από οποιαδήποτε κρίση.
----------------------------------
Δημήτρης Νικ. Κουτραφούρης
----------------------------------