Το Τεχνικό Πρόγραμμα του Δήμου Κυθήρων για το έτος 2011 που παρουσιάσθηκε στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου της Δευτέρας 21/3 ήταν μια βαθιά απογοήτευση για όσους είναι σε θέση να αντιληφθούν το πόσο τραγικά ανεπαρκές φαίνεται στην παρούσα συγκυρία.
Και το χειρότερο, ίσως, είναι ότι η κατάθεση του προγράμματος επιβεβαίωσε με τον ποιό απόλυτο τρόπο πως η παρούσα δημοτική αρχή τίποτα δεν έμαθε στην περασμένη τετραετία, τίποτε δεν κατάλαβε από την σημερινή κρίση, και τίποτα δεν θα μπορέσει να φέρει εις πέρας για να μας τραβήξει από το χείλος του γκρεμού.
Το Τεχνικό Πρόγραμμα καταρτίσθηκε αποκλειστικά από την άρχουσα παράταξη, και για την ακρίβεια από την Εκτελεστική Επιτροπή του ΔΣ η οποία απαρτίζεται από τον δήμαρχο και τους δύο αντιδημάρχους· καμιά άλλη γνώμη δεν ζητήθηκε ούτε λήφθηκε υπόψιν.
Τι ακριβώς είναι το πρόγραμμα αυτό;
Πρόκειται για λεπτομερή πίνακα των υπηρεσιών που προτίθεται να προσφέρει ο δήμος κατά το τρέχον έτος, καθώς και όλα τα έργα που προγραμματίζει.
Κάθε προτεινόμενη δράση αποκτά από έναν ξεχωριστό κωδικό αριθμό, και συνοδεύεται αναγκαστικά από το χρηματικό ποσόν που, κατά τη γνώμη του δήμου, θα απαιτήσει η πραγματοποίησή της.
Προσοχή όμως: από τη στιγμή που ψηφίζεται το πρόγραμμα (και εν συνεχεία ο αντίστοιχος προϋπολογισμός), τίποτε δεν μπορεί πια να αλλάξει. Τόσο το ποσόν όσο και η δράση που αντιστοιχούν σε κάθε κωδικό είναι τελεσίδικα προκαθορισμένα.
Αυτό σημαίνει ότι εάν, λ.χ., ο δήμος προτείνει με το 25/5 κωδικό τη δράση «Προμήθεια Αντλιών» με συνολική δαπάνη 40.000€, και αργότερα ανακαλύψει ότι δεν χρειάζεται να ξοδέψει πάνω από τα μισά, θα πρέπει να γίνει αναπροσαρμογή προϋπολογισμού για να μπορέσει το υπόλοιπο να διατεθεί σε άλλο κωδικό.
Εδώ ακριβώς είναι που ο κ. Κουκούλης και οι πέριξ αυτού επανέλαβαν μηχανικά και με αξιοζήλευτη αυτοπεποίθηση το ίδιο ακριβώς λάθος (αν βέβαια πρόκειται για απλό λάθος) που έκαναν τα τελευταία τέσσερα χρόνια: την κατάτμηση δηλαδή των έργων σε όλο και ποιό μικρά κλάσματα.
Για την ακρίβεια, το πρόγραμμα περιλαμβάνει συνολικά 293 ξεχωριστούς κωδικούς με τελικό κόστος 5.840.693,74€, ποσόν που αντιπροσωπεύει και τον προϋπολογισμό του δήμου για το 2011.
Είναι πράγματι υπερβολικά πολλοί αυτοί οι κωδικοί;
Ας δούμε το κεφάλαιο 20, «Υπηρεσία Καθαριότητας & Ηλεκτροφωτισμού»: πέντε ξεχωριστοί κωδικοί (20/9-20/13) είναι αφιερωμένοι στο ασβέστωμα των κοινόχρηστων χώρων Μητάτων, Καραβά, Κυθήρων, Ποταμού και Φριλιγκιανίκων, για ποσά που κυμαίνονται από 4.000 έως 7.000€.
Αντίστοιχα, στο κεφάλαιο «Υπηρεσία Τεχνικών Έργων», 13 κωδικοί είναι αφιερωμένοι στη «βελτίωση» διαφόρων αγροτικών οδών, και άλλοι έξη στη «συντήρηση» των ίδιων ακριβώς αγροτικών οδών – συνολικά 20 κωδικοί, ο καθένας με ποσά είτε 6.925, είτε 12.000€.
Και για να φθάσουμε στο ψαχνό: σε τι βλάπτει η υπερβολική αυτή κατάτμηση;
Σε πολλά, είναι η απάντηση. Πρώτο πρόβλημα, όπως είδαμε, είναι η ανελαστικότητα των κωδικών – και όσο ποιό κατακερματισμένα είναι τα έργα, τόσο μεγαλύτερη διαγράφεται η πιθανότητα να μην μπορέσουν οι κωδικοί να ανταποκριθούν στις πραγματικές καταστάσεις όπως αυτές θα διαμορφώνονται.
Με άλλα λόγια, πολύ ποιό ελαστική θα ήταν η διάθεση των πόρων για το ασβέστωμα κοινόχρηστων χώρων εάν υπήρχε ένας και μοναδικός κωδικός αφιερωμένος στο θέμα αυτό, και μάλιστα με αποδέκτη ολόκληρο το νησί και όχι μόνο πέντε χωριά.
Επιπλέον, η δημοσίευση του συνολικού ποσού (27.000€!) θα καθιστούσε προφανές το πόσο υπερβολικά διογκωμένο είναι.
Δεύτερο και σημαντικότερο πρόβλημα που δημιουργεί ο κατακερματισμός είναι αφενός ότι επιτρέπει τις απευθείας αναθέσεις (το αμαρτωλό εκείνο 6.925 εμφανίζεται πάλι συχνά στο πρόγραμμα), και αφετέρου ότι αποτρέπει ή και αποκλείει εντελώς τις δημοπρασίες.
Οι δημοπρασίες είναι καλές για τον δήμο όχι μόνον γιατί η άμιλλα μεταξύ εργολάβων κατεβάζει τις τιμές, αλλά γιατί σχεδόν πάντα ο επιτυχών εργολάβος παίρνει την ανάθεση προσφέροντας έκπτωση, η οποία μπορεί να φθάσει και το 50% του αρχικού ποσού.
Με άλλα λόγια, βλέποντας ότι δημοπρατείται λ.χ. το ασβέστωμα πέντε χωριών με τιμή εκκίνησης 27.000€, ένας οργανωμένος εργολάβος θα μπορούσε πολύ εύκολα να προσφέρει έκπτωση 40% και να πάρει την εργολαβία με 16.200€, επιστρέφοντας στον δήμο το καθόλου ευκαταφρόνητο ποσόν των 10.800€.
Και το ποιό ενδιαφέρον: το ποσόν της έκπτωσης δεν είναι πια δεσμευμένο από τον αρχικό κωδικό, παρά μπαίνει στο ταμείο του δήμου και μπορεί να αφιερωθεί για οποιαδήποτε άλλη ανάγκη ήθελε προκύψει, ή να ενισχύσει κάποιον προϋπάρχοντα κωδικό.
Ο τρίτος και τελευταίος, αλλά καθόλου ευκαταφρόνητος λόγος για τον οποίον πρέπει να αποφεύγεται ο κατακερματισμός είναι κατά πάσαν πιθανότητα ο ίδιος για το οποίον συνήθως επιλέγεται αυτή η τακτική: οι δεκάδες μικρές αναθέσεις χάνονται στο πλήθος και δύσκολα ελέγχονται, τόσο για την καταλληλότητά τους όσο και για την ποιότητα της εκτέλεσής τους.
Ποιος θα κάτσει τώρα να μελετήσει κατά πόσον το ασβέστωμα των κοινοτικών χώρων του Καραβά αξίζει πράγματι 4.000€…
Και όμως, αρκεί κάποιος γνώστης του θέματος να κάνει τις 4.000€ μεροκάματα και να συνυπολογίσει υλικά και μηχανήματα για να αντιληφθεί ότι με τα χρήματα αυτά ασβεστώνεται ολόκληρος ο Καραβάς.
Πολλά τέτοια παραδείγματα, δυστυχώς, εμπεριέχει το φετινό Τεχνικό Πρόγραμμα, αλλά θα αρκεσθούμε σε μία ακόμα αναφορά.
Ο συνολικός προϋπολογισμός για τους αγροτικούς δρόμους φθάνει το απίστευτο ποσόν των 207.700€, συναθροίζοντας μόνο τους κωδικούς σχετικά με βελτίωση και συντήρηση αγροτικών οδών.
Είναι σοβαρός ο δήμος, όταν έρχεται να ισχυρισθεί ότι οι αγροτικοί δρόμοι του Τ.Κ. Λογοθετιανίκων χρειάζονται εργασίες ύψους 24.000€ (κωδικοί 30/11 και 30/30);
Και μήπως η δημοτική αρχή περνάει τους ψηφοφόρους (και φορολογούμενους) για ηλίθιους, βάζοντας έναν κωδικό για «βελτίωση» και έναν για «συντήρηση» των ίδιων ακριβώς δρόμων;
Και μία τελευταία παρατήρηση.
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας προεκλογικής περιόδου, η παράταξη του νυν δημάρχου διατυμπάνιζε προς όλες τις κατευθύνσεις ότι παραδίδει έναν δήμο χωρίς χρέη.
Ορισμένοι όμως κωδικοί του Τεχνικού Προγράμματος 2011 αναφέρονται σαφέστατα σε παλιότερες οφειλές.
Μεταξύ άλλων:
Κωδ. 20/27, «Κάλυψη απορριμάτων-δημιουργία δρόμων-διαμόρφωση χώρου ΧΥΤΑ (2010)», 58.067,22€
Κωδ. 25/57-59, «Επεκτάσεις δικτύου ύδρευσης (2010)», συνολικά 117.943.60€
Κωδ. 30/67, «Οδοποιία Τ.Δ. Μητάτων», 37.145,21€
Κωδ. 30/68, «Οδοποιία Τ.Δ. Λογοθετιανίκων», 76.345,21€
Κωδ. 25/60, «Επισκευή & μερική αντικατάσταση ύδρευσης Νοτίου Τμήματος», 239.502,13€
Κωδ. 30/78, «Βελτίωση οδών Τ.Δ. Καραβά», 84.453,80€
Κωδ. 30/81, «Διάνοιξη δρόμων – Κατασκευή τεχνικών σχεδίου Αγίας Πελαγίας», 165.262,80€
Κωδ. 30/83, «Διάνοιξη παρακαμπτηρίου δρόμου Μυρτιδίων», 240,856€
Κωδ. 30/84, «Ανάπλαση Πλατείας και κεντρικής οδού οικισμού Μυλοποτάμου (2010)», 236.280€
Κωδ. 70/23, «Επισκευή-Συντήρηση κτηρίου ΔΟΥ Κυθήρων (2010)», 118.864,61€
ΣΥΝΟΛΟΝ: 1.298.375,303€
Με άλλα λόγια, το 23% τουλάχιστον του φετινού προϋπολογισμού είναι αφιερωμένο στην κάλυψη παλαιότερων χρεών.
Δεν είναι δα πενταροδεκάρες, μικροποσό που δικαιολογημένα ξεχνιέται στην προεκλογική βαβούρα…
Έστω. Το πρόβλημα είναι, που βαδίζουμε τώρα;
Δεν εξαντλήσαμε βέβαια με το σημείωμα αυτό τα επιμέρους προβλήματα του Τεχνικού Προγράμματος, προτιμώντας να εστιάσουμε κατ’ αρχάς σε βασικά ελαττώματα. Σίγουρα θα επανέλθουμε στο θέμα.
Εις το μεταξύ, εάν η κατοχή αυτόματης και αυτοματοποιημένης πλειοψηφίας επιτρέπει στη δημοτική αρχή να ψηφίζει ουσιαστικά ότι θέλει χωρίς να λαμβάνει υπόψιν ακόμα και τις ποιό καλοπροαίρετες αντιρρήσεις, το βέβαιον είναι ότι η Κυθηραϊκή Πρωτοβουλία τουλάχιστον θα συνεχίσει να παρακολουθεί, να εξετάζει και να αναλύει κάθε πράξη του Δήμου Κυθήρων με οδηγούς την νομιμότητα και το μακροπρόθεσμο καλό του νησιού.
------------------------------
Κυθηραϊκή Πρωτοβουλία
Δελτίο Τύπου, 24/3/2011
------------------------------