Λικάριος ή Ικάριος όπως ονομάζεται από Έλληνες χρονογράφους, ήταν Βυζαντινός ναύαρχος, Ιταλικής καταγωγής, κατά τον 13ο αιώνα. Σε αντίθεση με την ταπεινή καταγωγή του μπήκε στην υπηρεσία του βυζαντινού αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου (περίπου 1259-1282), και ο οποίος ανακατέλαβε για λογαριασμού του πολλά νησιά του Αιγαίου κατά το 1270μ.Χ.
Για τα επιτεύγματά του, βραβεύτηκε με την Εύβοια ως φέουδο του ενώ ακόμα ανήλθε στο βαθμό του μέγα κονοστάβλος και μέγας δούξ δηλ. του Βυζαντινού ναύαρχου,ο πρώτος ξένος που πήρε τέτοιο βαθμό.
Ο Λικάριος γεννήθηκε στην Κάρυστο, την εποχή που η Εύβοια ήταν λατινική κτήση (Νεγροπόντε), από Βικεντιανό πατέρα και Καρυστινή μητέρα. Ήταν ταπεινής προέλευσης, αλλά πολύ έξυπνος και φιλόδοξος. Υπηρετούσε ως ιππότης του ηγεμόνα Γυβέρτου της Βερόνας, ενώ κατάφερε μάλιστα να κερδίσει την καρδιά της Φελίζας, χήρα του άρχοντα Ναρτζόττο.
Ήταν κρυφά παντρεμένος, άλλα ο γάμος ακυρώθηκε από τους συγγενείς της.
Ο Λικάριος τότε κατέφυγε στο φρούριο Ανεμοπύλες στην περιοχή του Κάβο Ντόρου (κοντά στο σημερινό χωριό Ζαχαριά).Εκεί επισκεύασε ένα ισχυρό φρούριο, συγκέντρωσε μια μικρή ομάδα οπαδών και άρχισε επιδρομές στις γύρω περιοχές, που ήταν κτήματα των ευγενών του νησιού. Ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος χάρης στις υπηρεσίες του, κατέκτησε το μεγαλύτερο μέρος της Εύβοιας καθώς και πολλά νησιά του Αιγαίου.
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Εκείνη την εποχή, η πρόσφατα ανακαινισμένη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, υπό την ηγεσία του Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου, ο οποίος προσπαθούσε να κατακτήσει την Εύβοια, η οποία ήταν το μεγαλύτερο νησί κατοχής των λατίνων καθώς επίσης και μια βάση για πειρατική δραστηριότητα εναντίων του.
Επιπλέον, μαζί με το Πριγκιπάτο της Αχαΐας παρουσίασε το μεγαλύτερο εμπόδιο για την πλήρη αποκατάσταση του στην Ελλάδα. Ήδη από το 1269/1270, ο βυζαντινός στόλος υπό του Αλέξιου Δούκα Φιλανθρωπινού είχε επιτεθεί για να καταλάβει ένα από τα σημαντικότερα της Λατινικής του νησιού οχυρό, την πόλη των Ωρεών.
Στην υπηρεσία του Μιχαήλ Η Παλαιολόγου
Αντιμετωπίζοντας την επίμονη άρνηση των βαρόνων του νησιού προς το πρόσωπο του και επιθυμώντας εκδίκηση καθώς και η ανυπομονησία που τον κατείχε για τη δόξα και τον πλούτο, ο ίδιος ο Λικάριος υπέβαλε στο Φιλανθρωπινό να προσφέρει τις υπηρεσίες του.
Αυτός με τη σειρά του τον πήγε στον αυτοκράτορα, ο οποίος ήταν πρόθυμος να χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες του ταλαντούχου Δυτικού όποτε μπορούσε, και ο οποίος είχε τη βοήθεια,ήδη από πολλές χώρες της Λατινικής, κουρσάρων στην υπηρεσία του. Ο Λικάριος έγινε υποτελής του αυτοκράτορα σύμφωνα με τους δυτικούς φεουδαρχικούς κανόνες , και στη συνέχεια ενισχύθηκε με αυτοκρατορικά στρατεύματα.
Υπό την ηγεσία του Λικάριου, οι Βυζαντινοί θα μπορούσαν να έχουν τώρα μια καλή ευκαιρία να κατακτήσουν το νησί, ενώ οι δυνάμεις τους είχαν διευρυνθεί χάρη στις πολλές αποστασίες από τον ελληνικό πληθυσμό. Οι βυζαντινές δυνάμεις, υπό τη διοίκηση του Λικάριου , τώρα (κατά 1272/1273) ξεκίνησαν μια εκστρατεία που κατέλαβε τα φρούρια της Larmena, (Λα Κούπα) La cuppa,(Κλεισούρα) Clisura και Manducho.
Οι πρώτες επιχειρήσεις
Οι τριτημόριοι που δεν μπορούν να αντισταθούν αποτελεσματικά, ζητούν την βοήθεια του πρίγκιπα της Αχαΐας, ο τελευταίος επωφελούμενος μιας διακοπής πολέμου που διεξήγαγε με τους Έλληνες, έρχεται στη Χαλκίδα με όσο στρατό μπόρεσε να συγκεντρώσει και κατορθώνει να διώξει την Ελληνική φρουρά από το κάστρο "Λα Κούπα".
Εν το μεταξύ ο Ντρέ ντε Μπωμόν, ο στρατηγός του Καρόλου Ντ΄Άνζου, ο οποίος συνόδευσε τον πρίγκηπα επί κεφαλής επτακοσίων πολεμιστών, καυχώμενος ότι εντός ολίγου θα έριχνε τους Έλληνες στη θάλασσα, μεταβαίνει στη βόρεια Εύβοια για να καταλάβει το κάστρο της περιοχής, αλλά παθαίνει μπροστά στα τείχοι σημαντική καταστροφή.
Επίσης το 1275, σύμφωνα με τον Ενετό χρονογράφο Μαρίνου Σανούδος, ο Λικάριος υπηρέτησε στον βυζαντινό στρατό στην Μικρά Ασία, όπου σημείωσε μια νίκη εναντίον των Τούρκων.
Προς το κάστρο της Καρύστου
Το 1276, μετά την μεγάλη νίκη τους έναντι των τριτημόριων Λομβάρδων του Νεγροπόντε στη μάχη της Δημητριάδος, ο Λικάριος επιτέθηκε στο τόπο καταγωγής του στην Κάρυστο, όπου κατέκτησε το κάστρο, μετά από μακρά πολιορκία, το ίδιο έτος. Για την επιτυχία αυτή βραβεύτηκε από το Μιχαήλ με όλο το νησί ως φέουδο, δίνοντας του επίσης ως σύζυγο μια ευγενής και πλούσια Ελληνίδα.
Με τη σειρά του, ο Λικάριος δεσμεύτηκε να παρέχει 200 ιππότες στον αυτοκράτορα. Ενώ σταδιακά, εκδίωξε τη λατινική φρουρά στο νησί, και μέχρι το 1278, είχε κατακτήσει σχεδόν όλες της περιοχές της Εύβοιας, εκτός από την πρωτεύουσα, την πόλη του Νεγροπόντε (Χαλκίδα).
Οι ναυτικές επιχειρήσεις
Για τις επιτυχίες του, ο Λικάριος ανταμείφθηκε με τη θέση του Μέγα Κονοστάβλος, επικεφαλής των μισθοφόρων, και τελικά προήχθη ως μέγας δούκας μετά το θάνατο του Φιλανθρωπινού, σε ναύαρχο το1296? Ο πρώτος αλλοδαπός που πήρε αυτό τον τίτλο.
Στη συνέχεια οδήγησε το βυζαντινό ναυτικό σε μια σειρά από εκστρατείες, εναντίων των Λατινικών κτήσεων, που πραγματοποιήθηκε στα νησιά του Αιγαίου.. Ο πρώτος στόχος ήταν Σκόπελο, της οποίας το φρούριο θεωρούνταν την εποχή εκείνη απόρθητο. Ο Λικάριος όμως γνώριζε ότι είχε ελάχιστα αποθέματα νερού. Έτσι, επιτέθηκε κατά τη διάρκεια ενός ζεστού και ξηρού καλοκαιριού του 1277 όπου ο άρχοντας του, Φίλιππος Γκίζι, συνελήφθη και τον έστειλε στην Κωνσταντινούπολη?. Άλλες επίσης κτήσεις του ήταν τα νησιά της Σκύρου, Σκιάθου και της Αμοργού.
Μετά από αυτό, ο Λικάριος πραγματοποίησε επιχείρηση για να καταλάβει τα νησιά Κύθηρα και τα Αντικύθηρα από τη νότια ακτή του Μοριά, και αργότερα τη Κέα, την Αστυπάλαια και τη Σαντορίνη στις Κυκλάδες.
Το μεγάλο νησί της Λήμνου ήταν επίσης στις κτήσεις του, αν και άρχοντας του, Paolo Navagaioso, αντιστάθηκε σε τριετή πολιορκία πριν από την παράδοση.
Προς το κάστρο της Χαλκίδας
Τέλος, στα τέλη του 1279 ή στις αρχές του 1280, επέστρεψε στην Εύβοια, και κινείται νότια προς Νεγροπόντε. Οι δυνάμεις του περιλαμβάνουν πλέον πολλούς Ισπανούς και Καταλανούς μισθοφόρους (η πρώτη φορά που οι τελευταίοι αναφέρονται στην Ελλάδα), καθώς επίσης και πρώην οπαδοί του Manfred της Σικελίας, ο οποίος είχε ηττηθεί και σκοτωθεί από τον Κάρολο των Ανζού. Όταν ο ίδιος έφτασε στο Νεγροπόντε, ο Γυβέρτος, αδελφός της Φελίζα Felisa, και ο Ιάκωβος ντε λα Ρος , ο δούκας της Αθήνας, οι οποίοι ήταν παρόντες στην πόλη, κατευθύνθηκαν έξω με τις δυνάμεις τους για να τον συναντήσουν. Οι δύο στρατοί συναντήθηκαν στο χωριό Βατόντας, βορειοανατολικά της Negroponte.
Η μάχη είχε ως αποτέλεσμα μια σημαντική νίκη για τον Λικάριο ενώ ο Ιάκωβος ντε λα Ρος αιχμαλωτίστηκε , ενώ ο Γυβέρτος είτε σκοτώθηκε (σύμφωνα με το Σανούδο) ή αιχμάλωτοι μαζί με τον ντε λα Ρος οδηγήθηκαν ως κρατούμενοι στην Κωνσταντινούπολη, όπου, σύμφωνα με τον Νικηφόρο Γρηγορά , «η θέα του μισητού αποστάτη, που κινούνται θριαμβευτικά ανάμεσα στους συγκεντρωμένους της βυζαντινής αυλής, τον ανάγκασε να πέσει νεκρός».
Μετά το Βατόντα η Χαλκίδα (Negroponte) φαινόταν έτοιμη να πέσει στα χέρια του Λικάριου. Η πόλη όμως γρήγορα ενισχύθηκε από τον Jacques de la Roche, άρχοντας του Άργους και Ναυπλίου, οι οποίοι, μαζί με τον ενεργητικό Ενετό επίτροπο Μοροζίνη Ρόσσο , οργάνωσε την άμυνά της. Αντιμετωπίζοντας αποφασιστική αντίσταση και, ενδεχομένως, φοβούμενος την παρέμβαση του Ιωάννη Α 'Δούκα, ηγεμόνα της Θεσσαλίας, ο Λικάριος αναγκάστηκε να σταματήσει την πολιορκία. Ενώ στη συνέχεια στράφηκε προς τη μείωση των υπολοίπων φρουρίων του νησιού,
Αποτέλεσμα των αποστολών του
Ο στόλος του διεξήγαγε περαιτέρω ναυτικές αποστολές: η Σίφνος και η Σέριφος έχουν καταληφθεί , καθώς επίσης ήταν έτοιμος για επιδρομή στην Πελοπόννησο. Ο Λικάριος ακόμα ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη, παρουσιάζοντας στον αυτοκράτορα Μιχαήλ Η 'τους αιχμαλώτους του.
Στη συνέχεια, στο απόγειο της δόξας του και στις επιτυχίες του ως ναύαρχος το 1280, ο Λικάριος εξαφανίζεται από τις πηγές, και η μετέπειτα τύχη του είναι άγνωστη. Πιθανότατα έζησε στην Κωνσταντινούπολη και πέθανε εκεί. Οι κτήσεις του αποδείχθηκαν προσωρινές, ενώ οι Βυζαντινοί σταδιακά εκδιώχθηκαν από τους Βενετούς από τις περιοχές που είχαν κατακτήσει. Ακόμη και στην Εύβοια, το μεγάλο επίτευγμα του Λικάριου η οποία του δόθηκε ως προσωπικό φέουδο, οι βαρόνοι Λομβαρδοί κατάφεραν να ολοκληρώσουν την ανακατάληψη σε ολόκληρο το νησί από 1296.
Επίλογος
Παρ 'όλα αυτά, ο Λικάριος αποδείχθηκε ένας από τους πιο επιτυχημένους στρατιωτικούς ηγέτες του Μιχαήλ' οι οποίος απασχόλησε με τις νίκες του , ενώ ακόμα ενίσχυσε κατά πολύ το κύρος και το γόητρο του αυτοκράτορα μεταξύ των Λατίνων.
Ο ιστορικός Ιωάννης Geanakoplos τον κατατάσσει, μαζί με τον αδελφό του Μιχαήλ Η' Παλαιολόγου, Ιωάννη , ως τους δύο άνδρες που προκάλεσαν τη μεγαλύτερη ζημιά στους Λατίνους ηγεμόνες της Ελλάδα.
---------------------------------------
Πηγή: undertheblackflag.com
---------------------------------------