Το 1998 ξεκίνησε να λειτουργεί στα Κύθηρα ένα μοναδικό εργαλείο για τα δεδομένα της Ελληνικής Επαρχίας. Αυτό το εργαλείο ονομάστηκε Ανώνυμη Εταιρεία Ανάπτυξης Κυθήρων ή Αναπτυξιακή Κυθήρων Α.Ε. και έγινε γνωστή στον τοπικό πληθυσμό με τον διακριτικό τίτλο ΑΝ.ΚΥ. Α.Ε.
Η εταιρεία δημιουργήθηκε με την συνδρομή των τότε 13 κοινοτήτων των Κυθήρων και μετέπειτα του Καποδιστριακού Δήμου Κυθήρων, που κατείχε το 87% του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρίας, της Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και του Μελισσοκομικού Συν/σμού Κυθήρων που μοιράστηκαν το υπόλοιπο μετοχικό κεφάλαιο κατά το ήμισυ.
Η ΑΝ.ΚΥ. Α.Ε. ξεκίνησε σε ένα μικρό γραφείο στην Χώρα Κυθήρων να υλοποιεί ως Ομάδα Τοπικής Δράσης, με τρία (3) άτομα προσωπικό, την Κοινοτική Πρωτοβουλία Leader II, ένα μεγάλο ευρωπαϊκό πρόγραμμα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που σκοπό είχε την ανάπτυξη της υπαίθρου και ειδικότερα των περιοχών παρέμβασης του, που κάλυπταν ιδιαίτερα γεω-πολιτικοοικονομικά χαρακτηριστικά και συγκεκριμένα πληθυσμιακά κριτήρια. Για την εταιρεία, περιοχή παρέμβασης ήταν (και είναι) οι γεωγραφικές οντότητες των Κυθήρων και Αντικυθήρων.
Η Πρωτοβουλία Leader II αν και είχε σχετικά μικρό προϋπολογισμό για τα Κύθηρα, χρηματοδότησε ιδιωτικές και δημόσιες παρεμβάσεις (συνολικά 19 προτάσεις, υλοποιήθηκαν 16 συνολικού προϋπολογισμού κοντά στα 300.000 ευρώ), όπως μονάδες τυποποίησης μελιού και βιολογικού ελαιολάδου, μονάδες αγροτουριστικές, αναπλάσεις πηγών στον Αμήρ Αλί και στο Στραπόδι, έργα αγροτικής οδοποιίας κ.α. αφήνοντας σημαντικό έργο στα Κύθηρα. Για την ΑΝ.ΚΥ. Α.Ε., το διαχειριστικό κομμάτι χαρακτηρίστηκε από μια εν γένει αδυναμία κατανόησης της λειτουργίας και του ρόλου της εταιρείας, τόσο από τους μετόχους της και το Δ.Σ. της όσο και από τον τοπικό πληθυσμό Κυθήρων. Όμως η πρώτη προσπάθεια είχε ολοκληρωθεί και μέσω αυτής αποκτήθηκαν σημαντικές εμπειρίες, υλικοτεχνικές υποδομές και δεξιότητες με πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα για την τοπική ανάπτυξη που χρειάστηκαν και φάνηκαν στην συνέχεια.
Το επόμενο βήμα της εταιρείας ήταν το 2003, σ’αυτό το μικρό γραφείο στη Χώρα και τρια (3) άτομα προσωπικό, η υλοποίηση του Ολοκληρωμένου Προγράμματος Ανάπτυξης Αγροτικού Χώρου και πάλι ένα πρόγραμμα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το γνωστό σε όλους μας Ο.Π.Α.Α.Χ. Κυθήρων.
Λόγο του μικρού προϋπολογισμού που είχε απορροφήσει η ΑΝ.ΚΥ. στο πρόγραμμα Leader II, το συγκεκριμένο πρόγραμμα Ο.Π.Α.Α.Χ. ξεκίνησε, με ένα προϋπολογισμό Δημόσιας Δαπάνης ύψους 300.000 ευρώ για ιδιωτικά έργα και περίπου το ίδιο ποσό για Δημόσια έργα.
Στην πρώτη πρόσκληση του προγράμματος (Ά Κύκλος) κατατέθηκε πρωτοφανής, για τα δεδομένα των Κυθήρων και Αντικυθήρων, αριθμός προτάσεων για ιδιωτικές επενδύσεις. Το μικρό γραφείο στη Χώρα χρειάστηκε να προσλάβει και άλλο προσωπικό με εξειδικευμένες γνώσεις. Τελικά με την ολοκλήρωση και κλείσιμό του προγράμματος στην εκπνοή του 2008, η ΑΝ.ΚΥ. είχε έξι (6) άτομα προσωπικό και συνολική απορρόφηση 12.000.000 ευρώ (Δημόσια και Ιδιωτική Δαπάνη), ποσό που αφορούσε μόνο τα 44 ιδιωτικά έργα που υλοποιήθηκαν σε όλα τα Κύθηρα (το ποσό δεν περιλαμβάνει τα Δημόσια έργα 100% χρηματοδοτούμενα, που υλοποίησε μέσω του προγράμματος ο Δήμος Κυθήρων).
Σιγά-σιγά, το μικρό γραφείο στη Χώρα, που ξεκίνησε με χίλια βάσανα, που κανείς από τους μετόχους του δεν είχε (και δεν έχει) καταλάβει τον τρόπο λειτουργίας του και το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει στην τοπική ανάπτυξη, είχε γίνει η Τρίτη (3η) Αναπτυξιακή Εταιρεία σε απορροφητικότητα σε όλη την Ελλάδα. Το δέντρο είχε ανθήσει! Ή μήπως όχι;
Με το τέλος του προγράμματος, όπως είναι λογικό ή παράλογο, η εταιρεία έμεινε χωρίς στελέχη (τα στελέχη, η υλικοτεχνική υποδομή και τα πάγια έξοδα του γραφείου, πληρωνόντουσαν από το πρόγραμμα) καθώς τόσο το ίδιο το έργο (το πρόγραμμα ΟΠΑΑΧ) όσο και οι συμβάσεις έργου των υπαλλήλων με το υπουργείο είχαν τελειώσει και η εταιρία δεν μπορούσε να συντηρηθεί οικονομικά.
Οι υπάλληλοι και τα στελέχη της ΑΝ.ΚΥ. Α.Ε., σε μια προσπάθεια αφύπνισης του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας και με αίσθημα ευθύνης απέναντι στα πράγματα, συνέταξαν και απέστειλαν τον Σεπτέμβριο του 2008 κοινή επιστολή, προς το Δ.Σ., τον πρόεδρο και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της εταιρείας, εκφράζοντας την ανησυχία τους για το μέλλον της εταιρείας και ζητώντας ουσιαστικά χείρα βοηθείας για την εξεύρεση λύσης με σκοπό την τυπική έστω συντήρηση του μικρού γραφείου στη Χώρα, μέχρι το επόμενο πρόγραμμα. Τακτική που είχε ακολουθηθεί και από την προηγούμενη δημοτική αρχή και το προηγούμενο Δ.Σ., κατά την φάση μετάβασης από το Leader II στο Ο.Π.Α.Α.Χ.
Φωνή βοώντος εν τη ερήμω!
Η εταιρεία προς μεγάλη έκπληξη πολλών ατόνησε, μαράζωσε και στο τέλος του 2009 έμεινε και χωρίς γραφεία. Το μικρό γραφείο στη Χώρα είχε κλείσει και το γνωστό τηλέφωνο 27360 31955 δεν είχε, έστω και τυπικά, ούτε έναν υπάλληλο για να το λειτουργήσει. Η δουλειά και οι επιτυχίες τόσων χρόνων είχαν χαθεί.
Το μοναδικό εργαλείο που έφερε χρήματα στα Κύθηρα, με την ελάχιστη οικονομική επιβάρυνση για τον Δήμο Κυθήρων (ο Δήμος Κυθήρων ακόμη χρωστά χρήματα στην ΑΝ.ΚΥ. Α.Ε. από υπογεγραμμένες συμβάσεις έργου για παραδοτέα έργα) και με δυνατότητες για περαιτέρω ανάπτυξη δεν υπήρχε πια.
Και ¨δεν άνοιξε μύτη¨! Για ένα θέμα που είναι ευθύνη όλων μας.
Στις 02.08.2010, ξεκίνησε το νέο ΟΠΑΑΧ Κυθήρων-Αντικυθήρων. Συγκεκριμένα προκηρύχτηκαν 3 διαφορετικά Μέτρα/Δράσεις που αφορούν κυρίως ιδιωτικές επενδύσεις, στον τουριστικό και βιοτεχνικό τομέα, με εν δυνάμει προϋπολογισμό Δημόσιας Δαπάνης και μόνο για τον Ά Κύκλο του προγράμματος τα 8.000.000 ευρώ, φυσικό επακόλουθο της προηγούμενης δουλειάς της ΑΝ.ΚΥ.
Όπως διαφαίνεται από τον συνολικό προϋπολογισμό όλου του προγράμματος του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, θα υπάρξουν άλλοι δυο ισόποσοι Κύκλοι και συνεπώς ο συνολικός προϋπολογισμός Δημόσιας Δαπάνης για τα Κύθηρα δύναται να ανεβεί στα 24.000.000 ευρώ, συνυπολογίζοντας δε και την ιδία συμμετοχή των επενδυτών, το ποσό αυτό ανέρχεται στα 48.000.000 ευρώ. Διόλου ευκαταφρόνητο κονδύλι, ειδικά την στιγμή που στα Κύθηρα, η οικοδομική δραστηριότητα βρίσκεται στο ναδίρ και ο τόπος χρειάζεται οπωσδήποτε μια καινούρια αναπτυξιακή προοπτική. Σημειωτέον ότι το πρόγραμμα εμπεριέχει και άλλες ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις, τα Μέτρα των οποίων δεν έχουν προκηρυχτεί ακόμη. Ας αναλογιστούμε λοιπόν που μπορεί να φτάσει ο προϋπολογισμός για την περιοχή μας.
Παρατηρεί κανείς ότι κάθε πρόγραμμα τέτοιου τύπου έχει δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις ακριβώς γιατί έτσι ορίζεται η ολοκληρωμένη μορφή του προγράμματος σε τοπικό επίπεδο.
Συνεπώς μιλάμε για ένα πρόγραμμα-ευκαιρία, μοναδική αναπτυξιακή ευκαιρία για τα Κύθηρα και Αντικύθηρα. Υπέροχα!
Όμως όχι και τόσο υπέροχα!
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, όπως είναι κατανοητό, ζητά να συνεργαστεί με έναν ικανό φορέα διαχείρισης του προγράμματος για τα Κύθηρα. Ζητά έναν ικανό εταίρο, με αποδειγμένη τριετή διαχειριστική επάρκεια, συγκεκριμένο εκτελεσμένο και ολοκληρωμένο έργο, αποδεδειγμένη προηγούμενη εμπειρία. Ζητά δηλαδή ένα μικρό γραφείο στη Χώρα.
Στην περίπτωση που το Υπουργείο δεν μπορέσει να βρει ικανό εταίρο στα Κύθηρα, τότε στην καλύτερη περίπτωση θα ασχοληθεί το ίδιο το Υπουργείο με την διαχείριση του νέου ΟΠΑΑΧ-Αττικής και συνεπώς θα καταθέτουμε τις προτάσεις μας στη Λεωφ. Αθηνών και στην χειρότερη θα παραχωρηθεί η διαχείριση στην Αναπτυξιακή ¨Πελοποννήσου¨ και θα τις καταθέτουμε στη Σπάρτη. Επειδή το πρόγραμμα δρα ανταγωνιστικά ως προς την απορροφητικότητα για όλη την Ελλάδα, σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση πλην της διαχείρισης του προγράμματος από την ΑΝ.ΚΥ. Α.Ε. όπως αντιλαμβάνεστε, ελλοχεύουν σοβαροί κίνδυνοι να χαθούν σημαντικά κονδύλια από το πρόγραμμα των Κυθήρων-Αντικυθήρων.
Όμως που είναι το μικρό γραφείο στη Χώρα; Και τελικά τι θα γίνει και τι κάνει η Δημοτική αρχή με την ΑΝ.ΚΥ., το πρόγραμμα και την τύχη του τόπου;
Σήμερα, μετά από ανεξήγητους σχεδιασμούς και ελιγμούς της Δημοτικής αρχής, έχουμε δύο (2) ανώνυμες εταιρείες ανάπτυξης Κυθήρων. Μια η παλιά και μια καινούρια….ολοκαίνουρια. Και είμαστε πολύ υπερήφανοι για αυτό!
Η παλιά ΑΝ.ΚΥ. Α.Ε., όπως προαναφέραμε, με το 87% του μετοχικού κεφαλαίου να ανήκει στο Δήμο Κυθήρων και το υπόλοιπο στην Εγχώριο και στο Μελισσοκομικό. Και η καινούρια ΑΝ.ΚΥ. Α.Ε., με το 100% του μετοχικού κεφαλαίου να ανήκει στο Δήμο Κυθήρων.
Προφανώς κανείς Δημοτικός Σύμβουλος δεν έχει διαβάσει τον ¨Καλλικράτη¨, αλλιώς κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να προχωρήσει ούτε καν σαν σκέψη.
Η παλιά ΑΝ.ΚΥ. Α.Ε., έχει ένα καταστατικό που της δίνει απεριόριστες δυνατότητες (μέχρι και κατασκευαστική εταιρεία μπορεί να γίνει) και η καινούρια ΑΝ.ΚΥ. Α.Ε. που διαβάζοντας το καταστατικό της, κάποιος που καταλαβαίνει, πραγματικά δεν μπορεί να αντιληφθεί το λόγο για τον οποίο δημιουργήθηκε, καθώς είναι αρκετά περιοριστικό και φυσικά οι σκοποί της νέας ΑΝΚΥ συμπεριλαμβάνονται στο καταστατικό της παλιάς. Μια τροποποίηση καταστατικού της παλιάς, αν θέλετε, μάλλον πιο απλό θα ήταν.
Και στο τέλος, αφού δεν μπορούσαμε σαν Δήμος Κυθήρων να συντηρήσουμε, έστω και τυπικά, την παλιά ΑΝ.ΚΥ. Α.Ε. (δεν ενδιαφερθήκαμε ή δεν ασχοληθήκαμε ή δεν καταλάβαμε), γιατί δημιουργήσαμε μια νέα ΑΝ.ΚΥ. Α.Ε. (με το 100% στο Δήμο Κυθήρων);
Στην ερώτηση για τον λόγο που δημιουργήθηκε η νέα αναπτυξιακή, η επίσημη απάντηση από τα χείλη του Αντιδημάρχου ήταν ότι ¨….αυτό μας είπε το Υπουργείο Εσωτερικών….¨.
Στο σημείο αυτό υπάρχει ασυμβίβαστο. Ο ¨Καλλικράτης¨ ορίζει σαφέστατα τον αριθμό των ανωνύμων εταιρειών που μπορεί να έχει ή να συμμετέχει ο εκάστοτε Δήμος. Επιπλέον, όπως προαναφέρθηκε, η εκάστοτε αναπτυξιακή εταιρεία για να διαχειριστεί το νέο ΟΠΑΑΧ, σύμφωνα με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, θα πρέπει να έχει τριετή εμπειρία και να έχει διαχειριστεί κονδύλια αξίας τουλάχιστον ίσης με το 35% του προϋπολογισμού έναρξης του νέου ΟΠΑΑΧ, προϋπόθεση που καλύπτεται μόνο από την παλιά αναπτυξιακή Συνεπώς υπάρχει σοβαρότατο έλλειμμα συμβουλευτικής προς τον Δήμο Κυθήρων.
Και αφού έτσι είναι τα πράγματα και το πρόγραμμα ¨άνοιξε¨ στις 02.08.2010, γιατί τουλάχιστον δεν έχει δραστηριοποιηθεί η νέα αναπτυξιακή; Γιατί δεν έχει ανοίξει και πάλι το μικρό γραφείο στη Χώρα με νέα και ικανά στελέχη; Τα Κύθηρα-Αντικύθηρα δεν θα έπρεπε να διαχειριστούν το δικό τους πρόγραμμα ΟΠΑΑΧ;
Μήπως δεν έχουμε πατήσει το πόδι μας σαν Δήμος Κυθήρων, ούτε μια φορά στο Υπουργείο (Λεωφ. Αθηνών 57, για όποιον ενδιαφέρεται), αν και μας περιμένει τόσο καιρό, για να εκδηλώσουμε το ενδιαφέρον μας και να διατηρήσουμε την καλή μας επαφή και την αλληλοεκτίμηση μας. Προφανώς, κάποιος μας κοροϊδεύει…
Και πραγματικά ακόμη δεν έχουμε καταλάβει τον λόγο…Όταν όλοι μας, μόνο να κερδίσουμε έχουμε από αυτή την υπόθεση.
Είναι αυτονόητο, μια αναπτυξιακή εταιρεία για να μετατραπεί σε εργαλείο ανάπτυξης χρειάζεται οι άνθρωποι που συμμετέχουν στη διαδικασία να νιώθουν τι σημαίνει αυτή η λέξη και να καταλαβαίνουν με πιο τρόπο επιτυγχάνεται κάτι τέτοιο. Χρειάζεται ικανούς συνεργάτες και συνοδοιπόρους με ανοιχτά μυαλά.
Η εκάστοτε Αναπτυξιακή Εταιρία Κυθήρων-Αντικυθήρων πρέπει να υπάρχει για να καλύπτει τις τοπικές ανάγκες, να υπηρετεί τον πολίτη, να αφουγκράζεται την τοπική κοινωνία και μέσα από αυτά να χαράσσει αναπτυξιακές πολιτικές για το μέλλον.
Μπροστά μας υπάρχει μια μοναδική ευκαιρία, το νέο ΟΠΑΑΧ (ΠΑΑ) και ο Καλλικράτης, τα δυο αυτά ¨εργαλεία¨ αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και αλληλοσυμπληρώνονται. Ο Καλλικράτης αναφέρεται ξεκάθαρα στην αναπτυξιακή προσέγγιση του ¨από κάτω προς τα πάνω¨, η οποία αποτελεί τον κανόνα στον σχεδιασμό και την κατάρτιση ενός σχεδίου ΟΠΑΑΧ ή Leader.
Είναι η πρώτη φορά, όπου δίνεται πραγματικά η δυνατότητα στην τοπική αυτοδιοίκηση να χειριστεί τα του οίκου της και είναι μοναδική συγκυρία, του να υπάρχει ένα τόσο μεγάλο αναπτυξιακό πρόγραμμα για τα Κύθηρα και Αντικύθηρα.
Μπροστά μας υπάρχει μια ευκαιρία που όμοια της δεν θα υπάρξει στο μέλλον, ας μην την χάσουμε απλά από άγνοια ή ημιμάθεια. Δεν είναι κακό να ζητάς την γνώση και την βοήθεια των άλλων για θέματα που όπως προκύπτει εκ του αποτελέσματος δεν γνωρίζεις.
Το θέμα είναι ¨πάνω¨ από όλους μας. Και επειδή το κοινό συμφέρον είναι και ατομικό συμφέρον, είμαστε ανοιχτοί και θέλουμε να μοιραστούμε την γνώση μας για το καλό όλων μας.
Είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε…..
------------------------------
Χάρης Τζωρτζόπουλος
------------------------------