Το δικαίωμα στην επίσχεση εργασίας: όροι, δικαιώματα, άρση και επιδόματα

Ο εργοδότης, βάσει του άρθρου 648 του Αστικού Κώδικα, έχει στο πλαίσιο μιας σύμβασης εξαρτημένης εργασίας την υποχρέωση να καταβάλλει στον εργαζόμενο τις προβλεπόμενες αποδοχές του, στο πλαίσιο της μεταξύ τους συμφωνίας, υποχρεούμενος περαιτέρω να τηρεί τους λοιπούς συμβατικούς όρους καθ’ όλη τη διάρκεια της εργασιακής σχέσης. 

Στην περίπτωση, ωστόσο, που ο εργοδότης παραβιάσει τους όρους της σύμβασης, δεν καταβάλλει τα δεδουλευμένα, ο νόμος, και ειδικότερα η συνδυαστική εφαρμογή των άρθρων 325, 329, 353 και 656 του ΑΚ, παρέχει το δικαίωμα στον εργαζόμενο να προβεί σε επίσχεση της παροχής που οφείλει συμβατικά στον εργοδότη.

Τι σημαίνει αυτό; Ο νόμος δίνει το δικαίωμα στον εργαζόμενο να αρνηθεί να παρέχει εφεξής τη συμφωνηθείσα εργασία του, προκειμένου να εξασφαλίσει την ικανοποίηση ληξιπροθέσμων αξιώσεών του κατά του τελευταίου από μισθούς, αποδοχές και άλλες παροχές οφειλόμενες για την εργασία που έχει ήδη παράσχει, ή την οποίαν απέκρουσε αδικαιολόγητα ο εργοδότης, χωρίς να αποκλείεται η άσκηση του συγκεκριμένου δικαιώματος να αποβλέπει στην εκπλήρωση άλλου ουσιώδους όρου της εργασιακής σύμβασης, από την παράβαση του οποίου έχει δημιουργηθεί ενδεχομένως ληξιπρόθεσμη αξίωση του εργαζομένου.

19 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΧΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. Τι σημαίνει «ασκώ το δικαίωμα της επίσχεσης εργασίας»;

Ασκώντας το δικαίωμα της επίσχεσης εργασίας, ο μισθωτός δικαιούται να δηλώσει στον εργοδότη ότι διακόπτει την απασχόλησή του μέχρι να του καταβληθούν οι καθυστερούμενες αποδοχές ή να συμμορφωθεί ο εργοδότης με τις νόμιμες υποχρεώσεις του και να απέχει από τα καθήκοντα της εργασίας του.

2. Ποιοι οι όροι μέσω από τους οποίους μπορώ να ασκήσω το δικαίωμα της επίσχεσης εργασίας;

Απαραίτητες προϋποθέσεις για την άσκηση του δικαιώματος της επίσχεσης εργασίας σύμφωνα με το άρθρο 325 του ΑΚ κ.λπ. είναι οι εξής:
α) Ύπαρξη ενεργούς εργασιακής σύμβαση εργασίας (έγκυρης ή άκυρης).
β) Ύπαρξη ληξιπρόθεσμης ή απαιτητής αξίωσης.

γ) Να γίνεται ρητώς και σαφώς (γραπτώς ή προφορικώς εγκαίρως) ότι αρνείται να παρέχει τις υπηρεσίες του μέχρι να εκπληρώσει ο εργοδότης την υποχρέωση που τον βαρύνει. Η δήλωση του μισθωτού, ότι ασκεί το δικαίωμα της επίσχεσης είναι βασικότατη και πρέπει να είναι σαφής γραπτή ή προφορική, και να γίνεται έγκαιρα.
δ) Να ασκείται εντός των ορίων της καλής πίστεως, των χρηστών και συναλλακτικών ηθών και του κοινωνικοοικονομικού σκοπού του δικαιώματος.
ε) Η αξίωση να είναι συναφής προς την οφειλή και να στρέφεται κατά του προσώπου του εργοδότη.

3. Πότε μπορεί ένας εργαζόμενος να προχωρήσει σε επίσχεση εργασίας;

Η επίσχεση εργασίας έχει ως αποκλειστικό και μόνο σκοπό να υποχρεώσει τον εργοδότη να καταβάλει στο μισθωτό τις δεδουλευμένες και καθυστερούμενες αποδοχές. Δεν μπορεί να ασκηθεί επίσχεση εργασίας με σκοπό τον εξαναγκασμό του εργοδότη για αυξήσεις αποδοχών ή άλλες παροχές που δεν είναι ληξιπρόθεσμες.

Η επίσχεση εργασίας αποτελεί μονομερή δικαιοπραξία που ισχύει από τη στιγμή που περιέρχεται σε γνώση του εργοδότη. Το δικαίωμα της επίσχεσης εργασίας μπορεί να ασκηθεί και όταν ο εργοδότης προσκαλεί τον μισθωτό, που άκυρα απέλυσε να αναλάβει εργασία, χωρίς όμως να εξοφλεί ταυτόχρονα και τους μισθούς υπερημερίας, δηλαδή, τις αποδοχές από την άκυρη απόλυση μέχρι επάνοδο στην εργασία.

4. Πώς γίνεται η επίσχεση;
Με αντίστοιχη δήλωση βούλησης που πρέπει να είναι σαφής και ατομική. Απλή άρνηση εργασίας δεν αρκεί, γιατί κινδυνεύει να εκληφθεί ως παραίτηση από τη θέση.

Ο εργαζόμενος θα πρέπει να συμπληρώσει έντυπη δήλωση με τις καθυστερούμενες αποδοχές που του οφείλονται και στη συνέχεια να το επιδώσει στον εργοδότη δικαστικός επιμελητής. 

5. Η δήλωση για επίσχεση καλύπτεται από αντίστοιχη δήλωση του συνδικαλιστικού φορέα;
Όχι. Η λεγόμενη ομαδική επίσχεση είναι επίσχεση που στηρίζεται σε ισάριθμες δηλώσεις με τους ενδιαφερόμενους μισθωτούς (για αυτό και εμφανίζει ομοιότητες με την απεργία, με την οποία δεν πρέπει να συγχέεται).

6. Υποχρεούμαι, κατά τη διάρκεια της επίσχεσης εργασίας, να παρέχω τις υπηρεσίες μου στον εργοδότη που παραβιάζει τους όρους της σύμβασής μας, π.χ., δε με πληρώνει κτλ.;

Όχι. Κατά το χρονικό διάστημα της επίσχεσης εργασίας, ο εργοδότης περιέρχεται σε κατάσταση υπερημερίας, γι' αυτό οι μισθωτοί δεν υποχρεούνται να παρέχουν εργασία ούτε και να παρουσιάζονται στην επιχείρηση.

7. Έχω δικαίωμα, όταν υπάρχει επίσχεση εργασίας στην επιχείρηση στην οποία εργάζομαι, να απασχοληθώ σε άλλη εταιρεία;

Ναι. Οι εργαζόμενοι που κάνουν επίσχεση εργασίας έχουν δικαίωμα να απασχοληθούν σε άλλο εργοδότη για την αντιμετώπιση βασικών τους αναγκών. Όμως, πρέπει ο μισθωτός, που ασκεί το δικαίωμα της επίσχεσης εργασίας να βρίσκεται πάντοτε στη διάθεση του εργοδότη, εφόσον αρθεί η υπερημερία του, για να αναλάβει εργασία (ΑΚ 656, υπουργείο Εργασίας 1669/10.09.1982).

8. Μπορεί να με απολύσει ο εργοδότης μου, όταν έχω προχωρήσει σε επίσχεση εργασίας;

Όταν ο μισθωτός απέχει από την εργασία του, ασκώντας το δικαίωμα επίσχεσης εργασίας για βάσιμες αξιώσεις του, ο εργοδότης δεν μπορεί να θεωρήσει λυμένη τη σύμβαση εργασίας και γίνεται υπερήμερος ως προς την αποδοχή των υπηρεσιών του εργαζόμενου, εφόσον αποκρούει την προσφορά του χωρίς να προβαίνει σε νόμιμη καταγγελία της σύμβασης εργασίας.

9. Πότε θεωρείται καλόπιστη η άσκηση του δικαιώματος επίσχεσης; Λαμβάνονται υπ’ όψιν οι ιδιαιτερότητες της σύμβασης εργασίας και συνήθως συνδέεται με την αποτροπή αιφνιδιασμού του εργοδότη, το ύψος των καθυστερούμενων αποδοχών και το βέβαιο της απαίτησης. 

10. Πότε μπορεί να υπάρξει απόλυσή μου, στην περίπτωση που ασκώ το δικαίωμα της επίσχεσης εργασίας;

Η άσκηση του δικαιώματος δεν πρέπει να είναι καταχρηστική (άρθρο 281 ΑΚ), οπότε από μέσο προστασίας του μισθού, μπορεί να έχει ως συνέπεια την απώλεια της θέσης εργασίας του.

Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια της επίσχεσης εργασίας ο εργοδότης διατηρεί το δικαίωμα να απολύει τον εργαζόμενο, αλλά το δικαίωμά του υπόκειται στους περιορισμούς του άρθρου281, ΑΠ 1412/86. Αν αποδειχθεί ότι η απόλυση ή τυχόν άλλη πειθαρχική ποινή που επιβλήθηκε στο μισθωτό, έγινε για λόγους εκδίκησης, επειδή αυτός άσκησε το δικαίωμα της επίσχεσης εργασίας, τότε η απόλυση και η επιβολή πειθαρχικής ποινής είναι καταχρηστικές (ΑΠ 205/87).

11. Πότε αίρεται η επίσχεση εργασίας;

Η επίσχεση εργασίας αίρεται με την συμμόρφωση του εργοδότη, δηλαδή, με την πραγματική καταβολή (όχι την παροχή απλής εγγύησης) των οφειλομένων δεδουλευμένων αποδοχών (μισθοί ή ημερομίσθια, δώρα εορτών, άδεια και επίδομα άδειας κ.λπ.).

12. Πότε είναι άκυρη η απόλυσή μου;

Σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης εργασίας χωρίς καταβολή της νόμιμης αποζημίωσης ή του εγγράφου καταγγελίας, ή σε περίπτωση καθυστέρησης μιας από τις τριμηνιαίες δόσεις της αποζημίωσης, καθώς και σε περίπτωση μη αποδοχής από το μισθωτό της βλαπτικής μεταβολής των όρων εργασίας, η σύμβαση εργασίας θεωρείται ότι εξακολουθεί να ισχύει, και ο εργοδότης καθίσταται υπερήμερος σύμφωνα με τις διατάξεις 349-350 ΑΚ. και υποχρεούται στην καταβολή αποδοχών του μισθωτού από την ημέρα της άκυρης απόλυσης και έως ότου αρθεί η υπερημερία. Επίσης, σε κατάσταση υπερημερίας περιέρχεται ο εργοδότης σε περίπτωση μη αποδοχής της εργασίας του μισθωτού.

13. Τι δικαιούμαι όταν η απόλυσή μου θεωρηθεί άκυρη, περιέλθει ο εργοδότης σε κατάσταση υπερημερίας;

Εάν ο εργοδότης περιέλθει σε υπερημερία είναι υποχρεωμένος στην καταβολή όλων των αποδοχών του μισθωτού που θα ελάμβανε εάν ο εργοδότης δεν αρνείτο την εργασία του.

Παράλληλα, όμως, ο υπόχρεος εργοδότης δικαιούται να εκπέσει από τις αποδοχές υπερημερίας, ότι ο μισθωτός ωφελήθηκε από τη ματαίωση της εργασίας του ή από την παροχή αυτής αλλού, εφόσον όμως αυτή παρασχεθεί μέσα στον ίδιο χρόνο που θα παρείχε την εργασία του ο μισθωτός στον υπερήμερο εργοδότη.

Σαν ωφέλεια λαμβάνεται υπόψη ότι έλαβε ο μισθωτός από κάθε απασχόλησή του.Για το λόγο αυτό, δεν εκπίπτουν από τις αποδοχές που οφείλει ο εργοδότης το επίδομα ανεργίας, ασθενείας και συντάξεις. Ενώ αντίθετα, στις αποδοχές υπερημερίας που οφείλει ο εργοδότης περιλαμβάνονται οι αποδοχές αδείας και επιδόματος αδείας.

14. Έχω προχωρήσει σε επίσχεση εργασίας.Δικαιούμαι επίδομα από τον ΟΑΕΔ;

Δικαιούχοι είναι οι ασφαλισμένοι που δεν συγκεντρώνουν προϋποθέσεις τακτικής επιδότησης σε περίπτωση διακοπής των εργασιών της επιχείρησης –εκμετάλλευσης και αδυναμίας για οποιοδήποτε λόγο καταγγελίας της σύμβασης εργασίας από τον εργοδότη, ή σε περίπτωση άσκησης από τον μισθωτό του δικαιώματος της επίσχεσης εργασίας (άρθρο 325 Α.Κ.)

Οι δικαιούχοι θα πρέπει να παραμένουν άνεργοι επί τρεις μήνες και θα πρέπει να έχουν πραγματοποιήσει στην ασφάλιση ανεργίας εξήντα (60) τουλάχιστον ημέρες εργασίας στο έτος που προηγείται της έναρξης του τριμήνου.

16. Ποιες οι προϋποθέσεις για να πάρω το ειδικό επίδομα από τον ΟΑΕΔ;

Για την καταβολή του ειδικού βοηθήματος, απαιτείται επιπλέον το ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα του ασφαλισμένου να μην υπερβαίνει ένα συγκεκριμένο ποσό (π.χ., για το έτος 2012 το ποσό αυτό ανέρχεται στα 9.684,52 ευρώ) όπως αυτό αποδεικνύεται από έγγραφο της οικείας οικονομικής εφορίας. Το ποσό αυτό αυξάνεται κατά 293,47 ευρώ κάθε ημερολογιακό έτος.

Απαραίτητη, λοιπόν, για την καταβολή του επιδόματος, είναι η προσκόμιση της πρόσφατης φορολογικής δήλωσης ή ένα αντίγραφό της, όπως επίσης και ένα φωτοαντίγραφο του επισχετηρίου.

17. Ποιο το ύψος του ειδικού επιδόματος από τον ΟΑΕΔ, όταν έχω προχωρήσει σε επίσχεση εργασίας;

Το ύψος του βοηθήματος είναι ίσο προς το 20πλάσιο του βασικού επιδόματος ανεργίας, που ισχύει κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για την χορήγησης του βοηθήματος, προσαυξανόμενο κατά 10% για κάθε προστατευόμενο μέλος

18. Πόσες φορές μέσα στο χρόνο μπορώ να λάβω το ειδικό επίδομα από τον ΟΑΕΔ;
Ο ασφαλισμένος μπορεί να λάβει το ειδικό βοήθημα μέχρι και τρεις φορές μέσα στο αυτό ημερολογιακό έτος. Στην περίπτωση που συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις για την καταβολή του ειδικού βοηθήματος περισσότερες από μια φορά στο αυτό ημερολογιακό έτος, δεν απαιτείται η προϋπόθεση των εξήντα ημερομισθίων που απαιτείται μόνο για την πρώτη καταβολή του βοηθήματος.

Επίσης ο ασφαλισμένος πρέπει να έχει τεθεί, σε όλο το καθοριζόμενο σ’ αυτές χρονικό διάστημα, στη διάθεση της αρμόδιας Υπηρεσίας Απασχόλησης του ΟΑΕΔ. 

19. Αν ακυρωθεί η απόλυσή μου και έχω πάρει αποζημίωση τι γίνεται; Τι γίνεται επίσης με τις ασφαλιστικές εισφορές μου; Με το επίδομα ανεργίας;

Σε περίπτωση που ακυρωθεί η γενόμενη απόλυση, η αποζημίωση που καταβλήθηκε στο μισθωτό δεν επιστρέφεται στον εργοδότη, αλλά συμψηφίζεται με τις αποδοχές που οφείλονται για το χρονικό διάστημα της υπερημερίας του. Παράλληλα από τις αποδοχές που οφείλει ο εργοδότης, θα παρακρατηθούν οι ασφαλιστικές εισφορές του μισθωτού.

Επίσης, παρακρατούνται τα επιδόματα ανεργίας που έλαβε ο μισθωτός και αποδίδονται από τον εργοδότη στον ΟΑΕΔ εντός προθεσμίας 15 ημερών (άρθρο 31 Ν.Δ. 2698/53). Εάν ο εργοδότης παραλείψει να παρακρατήσει το επίδομα ανεργίας, υποχρεούται πλέον ο ίδιος να καταβάλει το ποσό αυτό στον ασφαλιστικό οργανισμό σαν να το παρακράτησε.

------------------------------

Πηγή:  apnet.gr

------------------------------