Δελτίο
Τύπου
Σπάρτη,
21 Οκτωβρίου 2014
Δύο παρεμβάσεις Πατριανάκου για τον
ΕΝΦΙΑ:
Απαλλαγή των ακινήτων που
παραχωρούνται για τη στέγαση αστέγων και ορθή εφαρμογή του νόμου για τα
δεσμευμένα ακίνητα
Η Φεβρωνία Πατριανάκου, με επιστολή της
προς τη Γενική Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων, την οποία απέστειλε στις 16 Οκτωβρίου
2014, ζητά να μην επιβάλλεται ΕΝΦΙΑ στα ακίνητα που παραχωρούν οι ιδιώτες σε
τοπικούς και σε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για
τη στέγαση και φροντίδα άστεγων, ηλικιωμένων και οικονομικά αδύνατων πολιτών
και για όσο χρονικό διάστημα χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς αυτούς.
Συγκεκριμένα, η Βουλευτής ζητά να
απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ τα ακίνητα που παραχωρούνται από τους πολίτες,
χωρίς αντάλλαγμα, είτε σε Δήμους είτε σε ιδρύματα και γενικότερα σε μη
κερδοσκοπικούς φορείς ιδιωτικού δικαίου, με την προϋπόθεση ότι στα ακίνητα αυτά
παρέχονται κοινωφελείς υπηρεσίες για την προστασία των άστεγων, των ευπαθών
κοινωνικών ομάδων, των πολιτών που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα,
καθώς και της βρεφικής, παιδικής και τρίτης ηλικίας.
Δεδομένου ότι ο νόμος περί ΕΝΦΙΑ
περιλαμβάνει ήδη τις απαιτούμενες διατάξεις, ο συνδυασμός των οποίων οδηγεί στο
επιθυμητό αποτέλεσμα, η Βουλευτής ζητά από την κα Σαββαϊδου να προωθήσει, με
όποιον τρόπο θεωρήσει ως ενδεδειγμένο, τη διευθέτηση του ζητήματος, ώστε να απαλλαγούν
από τον ΕΝΦΙΑ τα συγκεκριμένα ακίνητα, όπως άλλωστε επιβάλλεται στο πλαίσιο
άσκησης των απαιτούμενων πολιτικών κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης.
Με κοινοβουλευτική της παρέμβαση, στις
17 Οκτωβρίου 2014, η Φεβρωνία Πατριανάκου ζητά από τον Υπουργό Οικονομικών να
ενημερωθεί για την πιθανότητα να έχουν συνυπολογιστεί για τον προσδιορισμό του
συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ, τα ακίνητα στα οποία υπάρχει απαγόρευση οποιασδήποτε
χρήσης, ιδίως λόγω απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης για αρχαιολογικές ανασκαφές, καθώς
και για κοινωφελείς και κοινόχρηστους σκοπούς.
Αφορμή για την ερώτηση που κατέθεσε
η Φεβρωνία Πατριανάκου στη Βουλή, αποτέλεσε επιστολή πολίτη που δημοσιεύθηκε σε
έγκυρη οικονομική ιστοσελίδα, σύμφωνα με την οποία, ακίνητα που βρίσκονται υπό
απαλλοτρίωση, τα οποία εξαιρούνται του ΕΝΦΙΑ, ενώ απαλλάσσονται από τον κύριο
φόρο, συνυπολογίζονται για τον προσδιορισμό του συμπληρωματικού φόρου.
Αποτέλεσμα αυτού είναι είτε να επιβάλλεται συμπληρωματικός φόρος, λόγω
υπέρβασης του ορίου των 300.000 ευρώ, είτε να επιβάλλεται μεγαλύτερος
συμπληρωματικός φόρος, λόγω προσαύξησης της συνολικής ακίνητης περιουσίας των
φορολογούμενων.
Η Φεβρωνία Πατριανάκου ζητά την ορθή
εφαρμογή του νόμου, επισημαίνοντας ότι η βούληση του νομοθέτη για τα ακίνητα,
στα οποία υπάρχει απαγόρευση χρήσης, είναι να απαλλάσσονται συνολικά από τον
ΕΝΦΙΑ δηλαδή τόσο από τον κύριο όσο και από τον συμπληρωματικό φόρο. Πρόκειται
για θέση που προκύπτει άλλωστε από τις ίδιες τις διατάξεις του νόμου και είναι
απόλυτα εναρμονισμένη και με αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, που
έχουν κρίνει το ζήτημα της φορολόγησης δεσμευμένων ακινήτων.
Σε περίπτωση που επιβεβαιωθούν οι
ισχυρισμοί που περιέχονται στην επιστολή, η Βουλευτής ζητά να συμψηφιστούν, ως
αχρεωστήτως καταβληθέντα, τα ποσά συμπληρωματικού φόρου που τυχόν έχουν καταβάλλει
οι φορολογούμενοι, με τις επόμενες δόσεις
του ΕΝΦΙΑ.
ΕΡΩΤΗΣΗ
ΠΡΟΣ
ΤΟΝ κ. ΥΠΟΥΡΓΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
Θέμα:
«Άμεση διερεύνηση ενδεχόμενης επιβολής συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ σε περιπτώσεις
απαλλασσόμενων του φόρου ακινήτων»
Αιτιάσεις περί συνυπολογισμού -κατά
τον προσδιορισμό του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ- και των απαλλασσόμενων του φόρου ακινήτων,
περιέχονται σε επιστολή πολίτη, η οποία δημοσιεύθηκε στις 07-10-2014 στην
έγκυρη οικονομική ιστοσελίδα «Capital.gr».
Σύμφωνα με την επιστολή αυτή,
απαλλασσόμενα του ΕΝΦΙΑ ακίνητα και συγκεκριμένα, ακίνητα υπό απαλλοτρίωση, ενώ
έχουν πράγματι απαλλαγεί από τον κύριο φόρο, έχουν συνυπολογιστεί στην υπόλοιπη
ακίνητη περιουσία των φορολογούμενων, η οποία εξ αυτού του λόγου είτε υπερέβη
το ποσό των 300.000 ευρώ, με αποτέλεσμα να επιβληθεί συμπληρωματικός φόρος,
είτε προσαυξήθηκε, με αποτέλεσμα να επιβληθεί μεγαλύτερος συμπληρωματικός
φόρος.
Ο συμπληρωματικός αυτός φόρος φέρεται σε
παράδειγμα της ίδιας επιστολής να υπολογίζεται ως εξής: Εάν ο φορολογούμενος
έχει στην κυριότητά του ένα ακίνητο αξίας 300.000 ευρώ, το οποίο υπόκειται σε κύριο
φόρο και ένα ακίνητο 700.000 ευρώ, το οποίο απαλλάσσεται από αυτόν, υπολογίζεται
καταρχήν ο συμπληρωματικός φόρος που αναλογεί σε συνολική περιουσία αξίας (300.000
+ 700.000 =) 1.000.000 ευρώ. Ο φόρος αυτός, ο οποίος ισούται με 3.600 ευρώ, πολλαπλασιάζεται
με το κλάσμα 3/10, που αντιστοιχεί στο ποσοστό της περιουσίας που υπόκειται
στον κύριο φόρο και με τον τρόπο αυτό προκύπτει συμπληρωματικός φόρος, που
ανέρχεται στο ποσό των (3.600 ευρώ Χ 3/10 =) 1.080 ευρώ, τον οποίο και καλείται
να καταβάλλει ο φορολογούμενος.
Επιβάλλεται να υπογραμμιστεί στο
σημείο αυτό, ότι ο συνυπολογισμός απαλλασσόμενων του ΕΝΦΙΑ ακινήτων για τον
προσδιορισμό του συμπληρωματικού φόρου, αντιβαίνει όχι μόνο στο πνεύμα του
νομοθέτη αλλά και στο ίδιο το γράμμα του νόμου.
Συγκεκριμένα, ακόμα και από μια απλή
γραμματική ερμηνεία των σχετικών διατάξεων του Ν. 4223/2013, προκύπτει ότι η
έννοια του «ΕΝΦΙΑ» περιλαμβάνει τόσο τον κύριο φόρο, ο οποίος επιβάλλεται σε
κάθε ακίνητο, όσο και τον συμπληρωματικό φόρο, ο οποίος επιβάλλεται στη συνολική
αξία των εμπράγματων δικαιωμάτων του φορολογουμένου (άρθρο 1 παρ. 3).
Συνεπώς, όταν το άρθρο 3 του ίδιου Νόμου
ορίζει τα δικαιώματα που απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ, είναι αυτονόητο ότι
ορίζει τα δικαιώματα που απαλλάσσονται τόσο από τον κύριο όσο και από τον
συμπληρωματικό φόρο, αφού δεν γίνεται καμία απολύτως διάκριση στο συγκεκριμένο
άρθρο.
Οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία (π.χ.
περιπτωσιολογία άρθρου 5) προσκρούει στην καταφανή βούληση του νομοθέτη να
εξαιρέσει ρητώς και συνολικώς του φόρου –κύριου και συμπληρωματικού- ακίνητα,
είτε λόγω του είδους της χρήσης τους (εξυπηρέτηση κοινωφελούς, εκπαιδευτικού,
φιλανθρωπικού, θρησκευτικού κλπ σκοπού), είτε λόγω της απαγόρευσης χρήσης τους
(απαλλοτριωθέντα, δεσμευμένα για λόγους προστασίας μνημείων και αρχαιοτήτων
κλπ).
Άλλωστε, το πνεύμα του νομοθέτη,
κατά τη θέσπιση των εξαιρέσεων λόγω αδυναμίας χρήσης των ακινήτων, εναρμονίζεται
πλήρως και με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας περί φορολόγησης των
δεσμευμένων ακινήτων, ζήτημα το οποίο έχει κριθεί τόσο με την υπ’ αριθ.
519/2014 απόφαση όσο και με άλλες αποφάσεις παρόμοιου περιεχομένου.
Συγκεκριμένα, όπως έχει κριθεί από την
Ολομέλεια του ΣτΕ, σε υπόθεση που αφορούσε την επιβολή του Ενιαίου Τέλους
Ακινήτων σε ακίνητο που είχε δεσμευθεί από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, «Η
υπαγωγή ενός τέτοιου ακινήτου σε φόρο ακίνητης περιουσίας, … αφενός μεν θα
συνιστούσε υπέρμετρη επιβάρυνση της ιδιοκτησίας, κατά παράβαση του άρθρου 17
του Συντάγματος και του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, αφετέρου δε, θα
ερχόταν σε αντίθεση με το άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος, αφού, υπό τις
συνθήκες αυτές, η κυριότητα του ακινήτου, ως αντικείμενου του φόρου, δεν θα
αποτελούσε για τον ιδιοκτήτη ένδειξη αντίστοιχης φοροδοτικής ικανότητας …».
Στο πλαίσιο αυτό, άλλωστε, κινείται
και η πρόβλεψη της διάταξης της παρ. 2 περ. ια του άρθρου 2 του Ν. 4223/2013, η
οποία αποτελεί ακόμα μια επιβεβαίωση της βούλησης του νομοθέτη για την συνολική
απαλλαγή δεσμευμένων ακινήτων από το φόρο. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, για
ακίνητο που δεσμεύεται από ΟΤΑ για οποιονδήποτε λόγο και για το χρονικό
διάστημα κατά το οποίο εκκρεμεί η καταβολή της σχετικής αποζημίωσης, υποκείμενο
του ΕΝΦΙΑ είναι ο ΟΤΑ, τόσο για τον κύριο όσο και για τον συμπληρωματικό φόρο
(παρ. 7 και 9 άρθρου 2), χωρίς να οφείλεται –όπως ρητώς αναφέρεται- τέτοιος
φόρος από τον κύριο του ακινήτου.
Ερωτάται
ο κ. Υπουργός:
1.- Ελήφθησαν καθ’ οιονδήποτε τρόπο υπ’
όψιν, κατά τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ, κύριου ή συμπληρωματικού, τα δικαιώματα σε
ακίνητα που απαλλάσσονται του φόρου σύμφωνα με το άρθρο 3 του Ν. 4223/2013;
2.-
Σε περίπτωση θετικής απάντησης, σε ποιες άμεσες διορθωτικές ενέργειες
–αναδρομικής ισχύος- προτίθεται να προβεί, ώστε τα τυχόν αχρεωστήτως
καταβληθέντα από τους φορολογούμενους ποσά συμπληρωματικού φόρου, να
συμψηφιστούν με τις επερχόμενες δόσεις του ΕΝΦΙΑ;
Αθήνα,
17 Οκτωβρίου 2014
Η ερωτώσα Βουλευτής
Φεβρωνία Πατριανάκου
ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
ΦΕΒΡΩΝΙΑ
ΠΑΤΡΙΑΝΑΚΟΥ
Βουλευτής Λακωνίας – ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Προς την
Γενική Γραμματέα
Δημοσίων Εσόδων
κα Αικατερίνη
Σαββαϊδου
Σπάρτη, 16 Οκτωβρίου
2014
Θέμα : «Φορολογική μεταχείριση ακινήτων που παραχωρούνται, χωρίς αντάλλαγμα,
από φυσικά πρόσωπα σε Δήμους και Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, για την
εξυπηρέτηση κοινωφελών σκοπών»
Αξιότιμη
κυρία Σαββαϊδου,
Στο πλαίσιο
της αρμοδιότητάς σας για την εφαρμογή της οικονομικής πολιτικής επί φορολογικών
θεμάτων, θα ήθελα να σας επισημάνω την ανάγκη διευθέτησης του ζητήματος της
φορολογικής μεταχείρισης των ακινήτων που παραχωρούνται από φυσικά πρόσωπα σε
Δήμους και Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, προς εξυπηρέτηση κοινωφελών
σκοπών. Συγκεκριμένα:
Όπως ρητώς
προβλέπεται στο εδάφιο ε’ της παρ. 1 του άρθρου 3 του Ν. 4223/2013,
απαλλάσσονται από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. τα δικαιώματα στα ακίνητα που ανήκουν σε
Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με την προϋπόθεση ότι τα συγκεκριμένα
ακίνητα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την εκπλήρωση –μεταξύ των άλλων και-
κοινωφελούς σκοπού.
Αν, όμως,
εξαιρούνται του φόρου τα ακίνητα που ανήκουν σε νομικά πρόσωπα που δεν
επιδιώκουν το κέρδος (ιδρύματα κλπ), με την προϋπόθεση ότι χρησιμοποιούνται για
την εξυπηρέτηση κοινωφελούς σκοπού, τότε, κατ’ αναλογική εφαρμογή της διάταξης
αυτής, πρέπει να εξαιρεθούν του φόρου και τα ακίνητα τα οποία ανήκουν σε φυσικά
πρόσωπα, που τα έχουν παραχωρήσει χωρίς αντάλλαγμα σε Δήμους και Ν.Π.Ι.Δ. μη
κερδοσκοπικού χαρακτήρα, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για τους κοινωφελείς
σκοπούς τους.
Άλλωστε, δεν νοείται ο νομοθέτης να θέλησε να
επιφυλάξει διαφορετική φορολογική αντιμετώπιση σε ακίνητα, τα οποία
προορίζονται για την ίδια ακριβώς χρήση και υπό τις αυτές προϋποθέσεις, με μόνο
γνώμονα την κυριότητά τους από φυσικά ή νομικά πρόσωπα.
Περαιτέρω, στο
ίδιο άρθρο (εδ. β’) προβλέπεται ότι απαλλάσσονται από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. και τα
δικαιώματα στα ακίνητα, τα οποία ανήκουν σε Ο.Τ.Α. και ιδιοχρησιμοποιούνται.
Χαρακτηριστική
είναι στο σημείο αυτό η αιτιολογική έκθεση του Νόμου, σύμφωνα με την οποία
«Είναι αυτονόητο ότι δεν εμπίπτουν στη φορολόγηση … τα προορισμένα για την
εξυπηρέτηση δημοτικών και κοινοτικών σκοπών ακίνητα (π.χ. δημοτικά στάδια,
δημοτικά θέατρα κλπ)».
Εξαιρούνται, δηλαδή, από τη
φορολόγηση τα ακίνητα που χρησιμοποιούν οι Ο.Τ.Α. για την εξυπηρέτηση των
σκοπών τους, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η εφαρμογή πολιτικών
κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης και συγκεκριμένα η φροντίδα της βρεφικής,
παιδικής και τρίτης ηλικίας και η μέριμνα για τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες,
τους άστεγους και τους οικονομικά αδύνατους δημότες (άρθρο 75 Κώδικα Δήμων
& Κοινοτήτων, κατά ρητή παραπομπή του Ν. 3852/2010).
Από τη
συνδυαστική ερμηνεία, συνεπώς, των δύο ως άνω διατάξεων, προκύπτει ευθέως ότι πρέπει
να εξαιρεθούν από τη φορολόγηση και τα ακίνητα που παραχωρούνται από φυσικά
πρόσωπα, χωρίς αντάλλαγμα, σε Δήμους, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για
κοινωφελείς σκοπούς, στο πλαίσιο της άσκησης της προβλεπόμενης κοινωνικής
πολιτικής από τους τοπικούς οργανισμούς -καθώς και σε Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού
χαρακτήρα- και για όσο χρονικό διάστημα χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς αυτούς.
Οποιαδήποτε
άλλη ερμηνεία, φρονώ ότι παραγνωρίζει τη βούληση και το πνεύμα του νομοθέτη και
οδηγεί σε άνιση φορολογική μεταχείριση όμοιων κατ’ ουσίαν περιπτώσεων.
Επικουρικά, θα
ήθελα να επισημάνω ότι στην παρ. 2 εδ. α’ του ίδιου άρθρου, ορίζεται ότι
απαλλάσσονται από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. τα δικαιώματα στα ακίνητα για τα οποία
υφίσταται απαγόρευση οποιασδήποτε χρήσης, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και
η περίπτωση της δέσμευσης ακινήτου για κοινωφελή σκοπό.
Η διάταξη αυτή,
όχι μόνο επιβεβαιώνει και πάλι την ιδιαίτερη μεταχείριση που επιφυλάσσει ο
νομοθέτης για τα ακίνητα που προορίζονται για κοινωφελή σκοπό, αλλά επιπλέον
καθιστά σαφές και το εξ αντιδιαστολής επιχείρημα, ότι δηλαδή αν ο νομοθέτης
θέλησε να απαλλαγούν από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. τα ακίνητα που δεν μπορούν να
χρησιμοποιηθούν από τους ιδιοκτήτες τους επειδή έχουν δεσμευθεί για κοινωφελή
σκοπό, είναι βέβαιο ότι θέλησε να απαλλαγούν και τα ακίνητα τα οποία δεν
μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους ιδιοκτήτες τους, επειδή οι ίδιοι επέλεξαν
να τα διαθέσουν για κοινωφελή σκοπό.
Σε περίπτωση
που έχετε ήδη διευθετήσει το θέμα που σας ανέπτυξα, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω
για την προσοχή σας.
Σε διαφορετική
περίπτωση, παρακαλώ όπως προωθήσετε, με όποιον τρόπο θεωρήσετε εσείς ως
ενδεδειγμένο, τη διευθέτηση του ζητήματος, ώστε να απαλλαγούν από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α.
τα δικαιώματα στα ακίνητα, τα οποία παραχωρούνται από τους ιδιοκτήτες τους, χωρίς
αντάλλαγμα, σε Δήμους και σε Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, προκειμένου
να χρησιμοποιηθούν για κοινωφελείς σκοπούς.
Αναμένοντας
την απάντησή σας, βρίσκομαι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση και
συνδρομή κρίνετε σκόπιμη, ώστε να ισχύσει η ορθή και δικαιοκρατική αυτή
ερμηνευτική ρύθμιση.
Με εκτίμηση,
Φεβρωνία Πατριανάκου
