Ξενικοί ονομάζονται οργανισμοί κάθε είδους οι οποίοι εισάγονται σε οικοσυστήματα έξω από την γεωγραφική περιοχή που ζουν. Η μετακίνηση ξένων ζωϊκών και φυτικών οργανισμών δεν είναι πρόσφατο φαινόμενο. Ενώ ορισμένα είδη συντελούν θετικά στο περιβάλλον, άλλα είναι επιζήμια για αυτό.
Η εισαγωγή ξενικών ειδών στα θαλάσσια οικοσυστήματα γίνεται μέσω της ναυσιπλοΐας, των φυσικών ή τεχνητών διαύλων, της υδατοκαλλιέργειας, αλλά και μέσω "δραπέτευσης" από ενυδρεία και ερευνητικά ιδρύματα.
Υπολογίζεται ότι το μεγαλύτερο μέρος των εισαγωγών οφείλεται στη ναυσιπλοΐα μέσα από το θαλάσσιο έρμα των πλοίων και την επικάθιση οργανισμών όπως τα οστρακοειδή στα ύφαλα των πλοίων και γενικότερα στις εξωτερικές τους επιφάνειες.
Το θαλάσσιο έρμα των πλοίων περιέχει πολλούς θαλάσσιους οργανισμούς.
Μόλις το έρμα ελευθερωθεί στο περιβάλλον, οι οργανισμοί αυτοί εισέρχονται στο οικοσύστημα, όπου ανταγωνίζονται με τους υπάρχοντες εκεί οργανισμούς για τροφή.
Στη Μεσόγειο, μετά το έρμα οι υδατοκαλλιέργειες αποτελούν τον δεύτερο κυριότερο παράγοντα μεταφοράς ξενικών ειδών.
Για παράδειγμα, ψάρια που χρησιμοποιούνται σε ιχθυοκαλλιέργειες για εμπορικούς λόγους, ορισμένες φορές "δραπετεύουν" και εξαπλώνονται στο θαλάσσιο περιβάλλον.
Οι φυσικοί ή τεχνητοί θαλάσσιοι δίαυλοι αποτελούν ακόμη ένα μέσο εισαγωγής ξενικών ειδών. Από το 1869 που ανοίχθηκε, η διώρυγα του Σουέζ αποτελεί είσοδο για την εισαγωγή πληθώρας ξενικών ειδών από την Ερυθρά Θάλασσα στη Μεσόγειο.
Ειδικά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στη Μεσόγειο και τις ελληνικές θάλασσες σημαντική εισροή θερμόφιλων θαλάσσιων οργανισμών γεγονός που οφείλεται στην κλιματική αλλαγή και την άνοδο της θερμοκρασίας των επιφανειακών νερών της θάλασσας.
Τροπικά είδη όπως το δηλητηριώδες ψάρι Lagocephalus sceleratus έχουν εισέλθει στη Μεσόγειο και έχουν εξαπλωθεί και στις ελληνικές θάλασσες.
Οι αλλόχθονοι οργανισμοί, όπως ονομάζονται αλλιώς τα ξενικά είδη δεν γνωρίζουν σύνορα! Μόλις βρεθούν οι κατάλληλες συνθήκες και γίνουν μέρος της πανίδας του οικοσυστήματος είναι δύσκολο να εξαλειφθούν!
Ακολουθούν κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα εισαγωγής ξενικών ειδών στο θαλάσσιο περιβάλλον: Dreissena polymorpha (zebramussel):
Προερχόμενο αρχικά από τη Μαύρη Θάλασσα και την Κασπία, το είδος αυτό μυδιού έχει κατορθώσει να εξαπλωθεί σε πολλές θαλάσσιες περιοχές του κόσμου, από τη Σουηδία μέχρι τη Βόρειο Αμερική μέχρι εισήλθε στα τέλη.
Η εμφάνιση απομονωμένων πληθυσμών του μυδιού 1986 στη λίμνη St. Claire και η ταχεία εξάπλωσή του σε όλες τις κοντινές λίμνες δείχνει την ικανότητα του είδους να μεταφέρεται μέσω εμπορικών πλοίων και σκαφών αναψυχής.
Ειδικά στη Βόρειο Αμερική οι πολυπληθείς αποικίες του μυδιού Dreissenapolymorpha έχουν προκαλέσει μεγάλες επιπτώσεις στο θαλάσσιο οικοσύστημα όπως μείωση και εξάλειψη του αριθμού των ενδημικών πληθυσμών των μυδιών.
Επιπλέον, λόγω του μικρού τους μεγέθους τα μύδια φράζουν τους σωλήνες νερού δημιουργώντας σοβαρές επιπτώσεις σε πόλεις, εργοστάσια, λιμάνια και υδροηλεκτρικούς σταθμούς, το ετήσιο κόστος των οποίων σύμφωνα με την Αμερικανική Ακτοφυλακή ανέρχεται στα 5 δις δολάρια ΗΠΑ.
CaulerpaTaxifolia: Είναι ένα "επιθετικό" θαλάσσιο φύκι του Ινδικού Ωκεανού ευρέως διαδεδομένο για τη χρήση του ως διακοσμητικό φυτό σε ενυδρεία.
Ένα στέλεχος του φυκιού αυτού ξέφυγε από το ενυδρείο του Ωκεανογραφικού Μουσείου του Μονακό το 1984 και εισήχθη στη Μεσόγειο Θάλασσα όπου μέχρι τώρα έχει καλύψει χιλιάδες εκτάρια του πυθμένα της θάλασσας σχηματίζοντας πυκνές μονοκαλλιέργειες, οι οποίες εμποδίζουν την εγκατάσταση και εξάπλωση των ενδημικών φυκιών και περιορίζουν σημαντικά την ανάπτυξη θαλάσσιας ζωής και την παραγωγή των αλιέων.
Η Ποσειδωνία, ενδημικό μακρόβιο φυτό της Μεσογείου Θάλασσας με αργό ρυθμό ανάπτυξης σχηματίζει λιβάδια στο θαλάσσιο βυθό αποτελώντας έναν από τους σημαντικότερους βιότοπους για πολλά θαλάσσια είδη.
Όμως τα τελευταία χρόνια τα λιβάδια Ποσειδωνίας αντιμετωπίζουν τεράστιο πρόβλημα από την εξάπλωση της Caulerpa taxifolia, που την έχει εκτοπίσει από εκτεταμένες θαλάσσιες περιοχές της Μεσογείου! Lagocephalus sceleratus: Πρόκειται για είδος ψαριού που προέρχεται από την Ερυθρά Θάλασσα και εισήλθε στα νερά της Μεσογείου μέσω της διώρυγας του Σουέζ.
Το ψάρι αυτό είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία εξαιτίας μιας τοξίνης (τετραδοτοξίνη) που περιέχει σε διάφορα μέρη του σώματός του, η οποία σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να είναι και θανατηφόρα για τον άνθρωπο σε περίπτωση κατανάλωσή του.
Στις ελληνικές θάλασσες, η παρουσία του Lagocephalussceleratus έχει καταγραφεί στο Κρητικό Πέλαγος και το Νοτιοανατολικό Αιγαίο.
Χαρακτηριστικά του γνωρίσματα είναι τα 4 δόντια που έχουν τη μορφή ράμφους, το σχήμα του που είναι σαν τορπίλη, οι δύο ασημένιες λωρίδες στις πλευρές του σώματός του και το χρώμα της ράχης του που είναι γκριζωπό με σκούρα στίγματα.
---------------------------------
Πηγή: helmepacadets.gr
---------------------------------
