.jpg)
Σε μια σχετικά πρόσφατη, πρωτοσέλιδη ανταπόκρισή της από τα Κύθηρα η εφημερίδα New York Times τόνιζε σε δραματικό τόνο τις σοβαρές επιπτώσεις των μέτρων λιτότητας στους τομείς συντήρησης, προστασίας, ανάδειξης και προβολής των αρχαιολογικών χώρων, υπογραμμίζοντας πως είναι μεγάλο το πλήγμα που επιφέρει στον ελληνικό πολιτισμό η οικονομική κρίση.
Γινόταν ακόμη αναφορά στην κλοπή αρχαιοτήτων, που σημειώθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο στο Μουσείο της Ολυμπίας, στην αναγκαστική συνταξιοδότηση πολλών αρχαιολόγων, αλλά και στο σποραδικό κλείσιμο αρχαιολογικών χώρων και μουσείων σ’ ολόκληρη τη χώρα, λόγω των περικοπών στις κρατικές δαπάνες.
Αν και δινόταν ιδιαίτερη έμφαση στις ζημιές, τις οποίες έχουν υποστεί οι αρχαιολογικοί χώροι, σαφέστατη ήταν η αναφορά για τις γενικότερες επιπτώσεις των περικοπών στον πολιτισμό της χώρας. Δυστυχώς το ζοφερό αυτό τοπίο δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, μια και σ’ όλη σχεδόν την Ευρώπη η πολιτιστική δραστηριότητα δέχεται απανωτά χτυπήματα από την κρίση.
Δυστυχώς, στον αγώνα κατά των ελλειμμάτων των εθνικών προϋπολογισμών εμπλέκονται και οι πολιτιστικές πολιτικές. Και οι ενδείξεις στο τοπίο της μαστιζόμενης από την ένδεια ευρωπαϊκής κουλτούρας είναι πολλές και ανησυχητικές.
Στην καλύτερη περίπτωση αφορούν μια προσωρινή υποβάθμισή της, στη χειρότερη όμως μια πιθανή αποσύνθεση. Τα μέτρα λιτότητας, που έχουν παρθεί ώς τώρα, όπως επίσης και όλα τα επόμενα που θα αναγκαστούν να πάρουν οι διάφορες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις βάζουν τον πολιτισμό σε δεύτερη μοίρα.
Ομως σε τέτοιες περιόδους οι πολίτες χρειάζονται την τέχνη, τα μουσεία, την επαφή με ταξιδιώτες και όλα όσα δείχνουν μιαν άλλη, μια πιο φωτεινή και ελπιδοφόρα πλευρά της καθημερινότητας. Μολονότι οι δομές του κόσμου της οικονομίας κι εκείνου της τέχνης και του πολιτισμού διαφέρουν ουσιωδώς, εν τούτοις η προσεκτική ματιά διακρίνει τουλάχιστον μια ομοιότητα.
Εκείνη των μαιανδρικών διαδρομών τους μεταξύ πραγματικών και εικονικών υλικών, αξιών και αρχών.
Κι αυτή η ομοιότητα οδηγεί, μεταξύ άλλων, στο αναπόφευκτο. Η κρίση του ενός συστήματος ν’ αντανακλά στο άλλο. Οπως όλοι, έτσι κι οι σύγχρονοι μύθοι της πολιτισμικής και οικονομικής ζωής μπορεί να προδώσουν πολλά για τις νοσταλγίες, τις επιθυμίες και τις ευαισθησίες μας. Ποιοι είναι οι ήρωες της κοινωνίας μας και γιατί, ποιον τιμούμε, πώς θέλουμε να είμαστε.
Κάθε απόπειρα για απάντηση θα είχε ένα προαπαιτούμενο, την ανακάλυψη, διαφώτιση και επεξεργασία των πλέον ενδόμυχων κινήτρων των συμπεριφορών μας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στην οικονομία. Η ανθρώπινη ζωή ακολουθεί συνειδητά ή ασυνείδητα, ηθελημένα ή όχι μια διήγηση. Ομως ποτέ δεν ξεφεύγει από την ανάγκη της συναισθηματικής εξάρτησης.
Κι αυτή η ανάγκη μάς κάνει ευάλωτους και ανοιχτούς σε χειραγωγήσεις ποικίλων μορφών, αλλά και προέλευσης. Αναμφίβολα υπάρχουν οι πρακτικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης σ’ όλες τις εκφάνσεις της τέχνης και του πολιτισμού. Από τη διοργάνωση πάσης φύσεως φεστιβάλ, την εμπορευματική αξιοποίηση στη δημιουργούσα τέχνη μέχρι και τους χώρους της λογοτεχνικής παραγωγής.
Και αφού είναι αδιαμφισβήτητη η αλληλεπίδραση των συστημάτων πολιτισμού και οικονομίας αμείλικτο εγείρεται το ερώτημα μέχρι ποιου βαθμού η κρίση του οικονομικού-χρηματοπιστωτικού χώρου βασίζεται σε μια πολύ χειρότερη κρίση ηθικών και συνακόλουθα αξιών πολιτισμού.
Σε μια κοινωνία γνώσης, που χαρακτηρίζεται από τη διαρκώς αυξανόμενη ταχύτητα στην παραγωγή προϊόντων, αλλά και από πολυπλοκότητα, αποκτούν ιδιαίτερη σημασία η φαντασία και οι δημιουργικές ιδιότητες. Η επιστήμη αγωνίζεται διαρκώς για καινοτομίες, ενώ στην τέχνη πουλάει η καλύτερη ιδέα.
Κι αυτό θα μπορέσει να είναι το αντίβαρο στην ασφυκτική συμπίεση του πολιτισμού από την οικονομική ένδεια και με μηχανισμό ανατροφοδότησης το εφαλτήριο για οικονομική ανάπτυξη, αφού προηγουμένως αποσαφηνισθεί τι καλλιεργεί και τι παρεμποδίζει τη φαντασία, πόση φαντασία χρειάζεται η οικονομία του μέλλοντος, αλλά και -αν υπάρχουν- ποια τα όρια της φαντασίας στην τέχνη.
----------------------------------------------------------
Πηγή: kathimerini.gr-Tης Ελλης Τριανταφυλλου
----------------------------------------------------------
Γινόταν ακόμη αναφορά στην κλοπή αρχαιοτήτων, που σημειώθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο στο Μουσείο της Ολυμπίας, στην αναγκαστική συνταξιοδότηση πολλών αρχαιολόγων, αλλά και στο σποραδικό κλείσιμο αρχαιολογικών χώρων και μουσείων σ’ ολόκληρη τη χώρα, λόγω των περικοπών στις κρατικές δαπάνες.
Αν και δινόταν ιδιαίτερη έμφαση στις ζημιές, τις οποίες έχουν υποστεί οι αρχαιολογικοί χώροι, σαφέστατη ήταν η αναφορά για τις γενικότερες επιπτώσεις των περικοπών στον πολιτισμό της χώρας. Δυστυχώς το ζοφερό αυτό τοπίο δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, μια και σ’ όλη σχεδόν την Ευρώπη η πολιτιστική δραστηριότητα δέχεται απανωτά χτυπήματα από την κρίση.
Δυστυχώς, στον αγώνα κατά των ελλειμμάτων των εθνικών προϋπολογισμών εμπλέκονται και οι πολιτιστικές πολιτικές. Και οι ενδείξεις στο τοπίο της μαστιζόμενης από την ένδεια ευρωπαϊκής κουλτούρας είναι πολλές και ανησυχητικές.
Στην καλύτερη περίπτωση αφορούν μια προσωρινή υποβάθμισή της, στη χειρότερη όμως μια πιθανή αποσύνθεση. Τα μέτρα λιτότητας, που έχουν παρθεί ώς τώρα, όπως επίσης και όλα τα επόμενα που θα αναγκαστούν να πάρουν οι διάφορες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις βάζουν τον πολιτισμό σε δεύτερη μοίρα.
Ομως σε τέτοιες περιόδους οι πολίτες χρειάζονται την τέχνη, τα μουσεία, την επαφή με ταξιδιώτες και όλα όσα δείχνουν μιαν άλλη, μια πιο φωτεινή και ελπιδοφόρα πλευρά της καθημερινότητας. Μολονότι οι δομές του κόσμου της οικονομίας κι εκείνου της τέχνης και του πολιτισμού διαφέρουν ουσιωδώς, εν τούτοις η προσεκτική ματιά διακρίνει τουλάχιστον μια ομοιότητα.
Εκείνη των μαιανδρικών διαδρομών τους μεταξύ πραγματικών και εικονικών υλικών, αξιών και αρχών.
Κι αυτή η ομοιότητα οδηγεί, μεταξύ άλλων, στο αναπόφευκτο. Η κρίση του ενός συστήματος ν’ αντανακλά στο άλλο. Οπως όλοι, έτσι κι οι σύγχρονοι μύθοι της πολιτισμικής και οικονομικής ζωής μπορεί να προδώσουν πολλά για τις νοσταλγίες, τις επιθυμίες και τις ευαισθησίες μας. Ποιοι είναι οι ήρωες της κοινωνίας μας και γιατί, ποιον τιμούμε, πώς θέλουμε να είμαστε.
Κάθε απόπειρα για απάντηση θα είχε ένα προαπαιτούμενο, την ανακάλυψη, διαφώτιση και επεξεργασία των πλέον ενδόμυχων κινήτρων των συμπεριφορών μας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στην οικονομία. Η ανθρώπινη ζωή ακολουθεί συνειδητά ή ασυνείδητα, ηθελημένα ή όχι μια διήγηση. Ομως ποτέ δεν ξεφεύγει από την ανάγκη της συναισθηματικής εξάρτησης.
Κι αυτή η ανάγκη μάς κάνει ευάλωτους και ανοιχτούς σε χειραγωγήσεις ποικίλων μορφών, αλλά και προέλευσης. Αναμφίβολα υπάρχουν οι πρακτικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης σ’ όλες τις εκφάνσεις της τέχνης και του πολιτισμού. Από τη διοργάνωση πάσης φύσεως φεστιβάλ, την εμπορευματική αξιοποίηση στη δημιουργούσα τέχνη μέχρι και τους χώρους της λογοτεχνικής παραγωγής.
Και αφού είναι αδιαμφισβήτητη η αλληλεπίδραση των συστημάτων πολιτισμού και οικονομίας αμείλικτο εγείρεται το ερώτημα μέχρι ποιου βαθμού η κρίση του οικονομικού-χρηματοπιστωτικού χώρου βασίζεται σε μια πολύ χειρότερη κρίση ηθικών και συνακόλουθα αξιών πολιτισμού.
Σε μια κοινωνία γνώσης, που χαρακτηρίζεται από τη διαρκώς αυξανόμενη ταχύτητα στην παραγωγή προϊόντων, αλλά και από πολυπλοκότητα, αποκτούν ιδιαίτερη σημασία η φαντασία και οι δημιουργικές ιδιότητες. Η επιστήμη αγωνίζεται διαρκώς για καινοτομίες, ενώ στην τέχνη πουλάει η καλύτερη ιδέα.
Κι αυτό θα μπορέσει να είναι το αντίβαρο στην ασφυκτική συμπίεση του πολιτισμού από την οικονομική ένδεια και με μηχανισμό ανατροφοδότησης το εφαλτήριο για οικονομική ανάπτυξη, αφού προηγουμένως αποσαφηνισθεί τι καλλιεργεί και τι παρεμποδίζει τη φαντασία, πόση φαντασία χρειάζεται η οικονομία του μέλλοντος, αλλά και -αν υπάρχουν- ποια τα όρια της φαντασίας στην τέχνη.
----------------------------------------------------------
Πηγή: kathimerini.gr-Tης Ελλης Τριανταφυλλου
----------------------------------------------------------
